Aramääischi Sprooche
| Aramääisch (ארמית / Arāmîṯ / ܐܪܡܝܐ / Ārāmāyâ) | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: |  Syrien, Irak, Iran, Israel, Libanon, TürkeiUsserdäm in dr aramääische Diaspora in Öiropa, Amerika und Austraalie | |
| Sprecher: | öbbe 550'000[1] bis 850'000[2] (Muetersproochler vo nöiaramääische Sprooche)[3] | |
| Linguistischi Klassifikation: |
||
| Offizieller Status | ||
| Amtssprooch vo: |  Föderazioon Nordsüürie – Rojava
| |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 |
—
| |
Die aramääische Sprooche bilde e geneetischi Underäihäit vo de semitische Sprooche, wo e Zwiig vom Afroasiatische daarstelle. Aramääisch und Kanaanääisch (dodrzue ghöören z. B. Hebrääisch und Phöniizisch) si d Hauptzwiig vom Nordwestsemitische. D Drennig vom Aramääische vom Kanaanääische het in dr erste Helfti vom 2. Joorduusig v. d. Z. stattfunde. Alli aramääische Sprooche göön uf s Altaramääische zrugg, wo sit em Aafang vom ersten vorchristlige Joorduusig beläit isch.
Us de klassische aramääische Sprooche häi sich im Lauf vo de Joorhundert die öbbe sibzää nöiaramääischi Sproohe vo dr Geegewart entwigglet.[4] Die häi öbbe 550'000[1] bis 850.000[2] Sprächer, wo im Glaube nooch mäistens Juude, Christe oder Mandäer, sälte Muslim si.
Die ursprünglige Verbräitigsgebiet lige im Irak, Iran, Israel, em Libanon, Palestina, Sürie und dr Türkei; in dr autonoome kurdische Regioon Rojava in Süürie isch s äini vo de Amtssprooche. Dur Migrazioon (Flucht, Umsiidlig, Uswanderig) si Sprächer vo aramääische Sprooche zerst uf Russland choo, in jüngere Zit vor allem uf West- und Middelöiropa, Nord- und Südamerika und Austraalie.
Die wüsseschaftligi Undersuechig vo dere Sproochgrubbe wird vo dr Aramaistik gmacht.
Liddratuur
ändere- Klaus Beyer: Einleitung. In: Klaus Beyer: Die aramäischen Texte vom Toten Meer. Aramaistische Einleitung, Text, Übersetzung, Deutung, Grammatik/Wörterbuch, deutsch-aramäische Wortliste, Register. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1984, ISBN 3-525-53571-6, S. 20–153 (Abriss vo dr Sproochgschicht vo dr Antike bis zur Modärne, gschriibe vo äim vo de füerende Semitiste vo dr Gegewart).
- Stuart Creason: Aramaic. In: Roger D. Woodard (Hrsg.): The Cambridge Encyclopedia of the World’s Ancient Languages. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 2004, ISBN 0-521-56256-2, S. 391–426.
- Joseph A. Fitzmyer, Stephen A. Kaufman (Hrsg.): An Aramaic Bibliography. Band 1: Old, Official and Biblical Aramaic. Johns Hopkins University Press, Baltimore MD u. a. 1992, ISBN 0-8018-4312-X.
- Holger Gzella: A Cultural History of Aramaic: From the Beginnings to the Advent of Islam (= Handbuch der Orientalistik). Brill, 2015, ISBN 978-90-04-28509-5, ISSN 0169-9423 (englisch).
- Holger Gzella, Margaretha L. Folmer (Hrsg.): Aramaic in its Historical and Linguistic Setting (= Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Mainz. Veröffentlichungen der Orientalischen Kommission. Bd. 50). Harrassowitz, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-447-05787-5.
- Jürg Hutzli: Aramäisch. In: Michaela Bauks, Klaus Koenen, Stefan Alkier (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), Stuttgart 2006 ff.
- Otto Jastrow: The Neo-Aramaic Languages. In: Robert Hetzron (Hrsg.): The Semitic Languages. Routledge, London u. a. 1997, ISBN 0-415-05767-1.
- Stephen A. Kaufmann: Aramaic. In: Robert Hetzron (Hrsg.): The Semitic Languages. Routledge, London u. a. 1997, ISBN 0-415-05767-1.
- Franz Rosenthal (Hrsg.): An Aramaic Handbook (= Porta linguarum Orientalium. NS Bd. 10, ZDB-ID 1161698-2). Zwäi Bänd. Harrassowitz, Wiesbaden 1967.
Weblingg
ändere
- Harald Haarmann: Aisor. (Sammelbegriff für in Osteuropa/ ehem. Sowjetunion verbreitete Nordost-neuaramäische Sprachformen, meist Neuassyrisch und Bohtan) (PDF). In Miloš Okuka (Hrsg.): Lexikon der Sprachen des europäischen Ostens. Klagenfurt 2002. (= Wieser Enzyklopädie des europäischen Ostens 10).
- Achemenet – Pierre Briant: Informazioone zu riichsaramääische Inschrifte vo dr Achämenidezit
- Stiftung zum Erhalt des aramäischen Kulturerbes
- En Iifüerigskurs ins Surayt-Aramääische (Turoyo)
- Wie das Aramäische in die EU kam (pdf) Der Kiirchehistoriker Prof. Rudolf Grulich über e Wääg vom Aramääische uf Öiropa
Fuessnoote
ändere- ↑ 1,0 1,1 Summe vo de Schetzige vo Ethnologue für die verschiidene nöiaramääische Sprooche.
- ↑ 2,0 2,1 Vgl. Yona Sabar: Mene Mene, Tekel uPharsin (Daniel 5:25). Are the Days of Jewish and Christian Neo-Aramaic Dialects Numbered? In: Journal of Assyrian Academic Studies. Band 23, Nr. 2, 2009, S. 8 f. (jaas.org [PDF; abgerufen am 25. August 2015]).
- ↑ Summe vo de Schetzige vo Muetersproochler vo de nöiaramääische Sproochforme. D Gsamtzaal vo de zaalriichere Sprächer vo klassisch-aramääische Sakraalsprooche, wo si mäistens as Fremdsprooche gleert häi, isch scho wöge dr verschiidene Sproochnivoo schwiirig.
- ↑ Paul Younan: Preservation and Advancement of the Aramaic Language in the Internet Age. Nineveh On Line, 2001, abgruefen am 22. Mai 2016 (änglisch, Aramäisch wird hier als eine einzige Sprache verstanden und in 16 ostaramäische und einen westaramäischen Dialekt eingeteilt.).