Wenkerbogen von Ottoschwanden

Dr Wenkerboge vo Oddeschwang isch e Blatt für di grosse Uffnahm vo dr ditsche Sprooch, wo de Sprochforscher Georg Wenker vo 1852 bis 1911 für de Ditsch Sprochadlas gmacht het. D Schuele im domolige ditsche Reych hän e Frogeboge kriägt mit Muschdersätz, zuem si in lokale Dialäkt zuem iwwersetze. Aü im alemannische Sprochgebiet hend d' Gmeinschuele mitgmacht.

Hiwiis zuem Wenkerboge 36971

• Ottoschwande het dozemols zuem Bezirk Ämmedinge im Großherzogtum Bade ghärt.
• De Ord leyt im Sproochruum vum Oberrhinalemannische / Breisgau-Rench-Raum ]
• Die vierzig Sätz sin dozémols vu Schueler zämme mitm Lährer Wilhelm Scholer üs Gallewiiler (hitt Heitersche) notiert worre. Äs isch so werdlig iwerdraage worre, wiä 's de Wilhelm Scholer uffgschriewe hed.
• As Üssproch vum Ortsnamme wird im Boge „Oddeschwang“ angeh.
• In Süddischland sinn d Bege anne 1887 uffgnumme worre, der vu Oddeschwang het d Nummere 36971 griägt.
• D geografisch Lag vu Oddeschwang isch in dere Karde iitrage.

Wenkersätz

1. Im Winder fliehge dieh drugene Bledder in der Luft rum.
2. Shärt glich uf mit schneie, drnoh wird s' Weder wieder besser.
3. Duehn Kohle in Ofe, daß d' Milch bal afangt, z' koche.
4. Dèr gueht ald Mann isch mitém Roß dur s'Is broche un ins'kald Wasser keiht.
5. Er isch vor viehr oder sex Woche gschtorwe.
6. S' Fir isch z'schtark g'sieh, d' Kueche sin jo unde ganz schwarz brännd.
7. Er ißt d'Eier allewil uhni Salz un Pfeffer.
8. D'Fiäß diä mer wäh, i glaib, i hahn si ufglofe.
9. I' bin bi d'r Frai gsieh un han'er'es gsaid, un sie hed gsaid, sie well's ai ihre Dochter sage.
10. I wil's ai nimmi dueh!
11. I schlag dr glich dr Kochlöffel um d'Ohre, du Aff!
12. Wuh gohsch du hi, solle'mér mid'der guh?
13. S'sin schlächdi Zidde!
14. Mi liehb Kind, blib do unde stuh, dieh bäse Gens bisse 'di dod.
15. Du hesch hüt am mesté g'lehrt un bisch ardig gsieh, de derfsch früehjer heim guh als dieh Andre.
16. De bisch no nit groß gnueh, zua nere Flasche Wi us z'trinke, de muesch no n'weng wachse un größer wäre.
17. Gang, sei so guet un sag dinere Schwester, si soll d'Kleider für euer Mueder ferdig näje un mi d'r Bürste sufermache.
18. Hättsch du ihn kennt! dernoh wär's anderst kumme, un s'det besser ume stoh.
19. Wer het mer mi Korb voll Fleisch gstohle.
20. Er duet, wi wenn se ne zum dresche bschellt hätte; sie hänns aber sälwer dueh.
21. Wemm het er d'nei Gschicht verzällt?
22. Mer mueß sut schreie, sunst verstot er eim nit.
23. Mer sin mued un hänn Durst.
24. Wu mer gestert z'Owe zruck kume sin, se sin d'Andere schu im Bett glege un hän gschlofe.
25. Dr Schnee isch dieh Nacht bi uns liege blibe, awer hit Morge isch er gschmolze.
26. Hinder unserem Hus stän drei scheni Epfelbäumli mit rode Epfeli.
27. Kine ihr ni noch ä' Augeblickli warde, no gänn mer mit eich.
28. Ihr därfe keini e so Kindereie triewe.
29. Unseri Berg sin nit so hoch, eieri sin viel höcher.
30. Wieh viel Pfund Wurscht un wieh viel Brot wänn'er ha.
31. I'verstand ei nit, ihr mien e weng luder schwäze.
32. Hän ihr kei Stickli wissi Seipfe für mich uf mim Tisch gfunde.
33. Si Brueder will'em zwei scheni neui Hiser in eurem Garte boue.
34. Des Wort isch ihm vu Härze kumme!
35. Des isch rächt vun ihm!
36. Was sitze do für Vögeli uf em Mirli obe?
37. D' Bure hänn fünf Ochse und nin Kuehj un zwölf Schäfli vor s' Dorf brocht, dieh hänn si verkaife welle.
38. D' Lit sin hit alli dusse uf em Feld un mäje.
39. Gang nur, dr brun Hund dueht dr nit.
40. I bin mit däne Lit do hinde über d'Matte ins Korn gfahre.

• Bemk: an wird fast wie on gesprochen, wie in Hand.

Werder im Wenkerboge

• heiß, nei, blai, grai, haié, Hand (an fast wie on), Hanf (an fast wie on), Hélm, Flax, er waxt, Bäsem, Pflumè, Briehf, Hof, jung, krumm
• Sunndig, Mändig, Zistig, Mittwoch, Dunstig, Fridig, Samstig
• elfi, fufzeh, sächzeh, fufzig

Lueg aü do

• Lischte vo de Wenkerböge
• d Wenkersätz uf Hochditsch

Wu s här isch

• Wenkerboge Digitalisat vu Oddeschwang