Brissago TI

S TI im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Tessin und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Brissago vermyde, wo öppis anders meined.

Brissago (lombardisch Brissagh, dytsch veraltet Brisa) isch e Gmai im Schwyzer Kanton Tessin. Si ghert zum Chrais (circolo) Isole im Bezirk Locarno.

Brissago
Wappe vo Brissago
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Tessin (TI)
Bezirk:	Locarnow
Kreis:	Isole
BFS-Nr.:	5097i1f3f4
Poschtleitzahl:	6614
Koordinate:	698378 / 10841146.120028.711311215
Höchi:	215 m ü. M.
Flächi:	17.8 km²
Iiwohner:	1613 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.brissago.ch
Brissago Brissago
Charte
Charte vo Brissago w

Geografy

Brissago lyt am Nordstade vum Langesee sidweschtlig vu Ascona an dr Gränz zue Italie. Zue dr Gmai ghere au no d Wyler Bassuno, Caccio, Cadogno, Cartogna, Corte, Gadero, Incella, Madonna di Ponte, Nevedone, Noveledo, Piazza, Piodina, Porta, Rossorino un Tecetto, dezue no di beede Insle Isola Grande un Sant’Apollinare, wo me besser under em Name Brissago-Insle gchännt.

Gschicht

Brissago isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1289 as Brixago. Dr Ortsname isch wohrschynts vum latynische Personename Briccius abglaitet.

Im 13. Jaarhundert isch Brissago rychsunmittelbar gsy, isch aso diräkt em röömisch-tüütsche Kaiser understande. 1520 häts sich für en unabhängigi Republik erchläärt, aber scho 1521 den Äidgnosse underworffe. Syt 1803 isch es Gmäind vom nöiggründete Kanton Tessin.

Syt 1856 gits z Brissago e Zigarefabrik. Spööter hät de Turismus aazoge, und 1907 isch drum es Grand-Hôtel uuftaa woorde.

I de jüngere Zyt hät d Bouwuet und di nöi Straass zmittst dur s Doorff dure vil kabutt gmachet, und au s Grand-Hôtel isch 1993 abgrisse woorde.

Verwaltig

Dr Gmaispresidänt (Sindaco) vu Brissago isch dr Giancarlo Kuchler.

Bevelkerigsentwicklig

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005

Johr	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920	1930
Yywohner	1266	1136	1327	1482	1684	1639	1800	1637	1577
Johr	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2010	2015
Yywohner	1762	1931	1845	2120	1987	1909	1833	1847	1769

Dialäkt

Dr lombardisch Dialäkt vu Brissago ghert zum Ticinese (Tesines).

Böuwärch

• Chilche Santi Pietro e Paolo (16./17. Jh., 1961 reschtauriert)
• Chilche Madonna del Ponte (16./17. Jh.)
• Chilche Sacro Monte
• Oratorio, Porta (1996 böue vum Raffaele Cavadini)

• 
  Municipio (Rothuus)
• 
  Oratorio, Porta
• 
  Chilche Sacro Monte
• 
  Chilche Madonna di Ponte
• 
• 
  Brissagoinsle

Lyt

• Ruggero Leoncavallo, 1857–1919, neapolitanische Operekomponischt
• Nella Martinetti, 1946–2011, Schlagersängeri un -komponischti

Literatur

• Rodolfo Huber: Brissago. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Elfi Rüsch und Annegret Diethelm: Schweizerische Kunstführer GSK, Band 662: Brissago, Bern 1999, ISBN 3-85782-662-2

Weblink

 Commons: Brissago – Sammlig vo Multimediadateie

• http://www.brissago.ch