Ängel

Geischtigswäse
Dialäkt: Bärndütsch

E Ängel (hebräisch: מלאך mal’cha, “Bote, Gsande, Botschaft oder Sändig”, altgriechisch: ἄγγελος ángelos “Bote oder Abgsande”) isch e Gattigsbezeichnig für nes himmlisches Wäse. Er toucht i der Bibel, im Tanach u im Koran uf. Ou i der Mytologie usserhalb vo dene Büecher cha me Ängle finde.

En Ängel im Ängelmuseum

Biblischi überliferig ändere

D Ängelslehr ändere

D Lehr vo de Ängle isch nid i der Bibel entstande. Da bereits im 1 Mose 3,24 ELB e Ängel erwähnt wird, isch e späteri entstehig vo der Ängelslehr praktisch unmüglech. D Vorstellig wie so Ängle us gseh het sech hingäge nahtisnah entwicklet. Am tütlechschte isch das bim Cherub z beobachte. Der Cherub oder ou Cherubim wird im 1 Mose 3,24 ELB erwähnt u wärde wi im übrige ou, e Grossteil vo der Umgäbig, nid beschribe. E usfüehrlechi Beschribig vom Cherub isch erscht im Hes 10 ELB z finge. Da der Ängel bis dert häre immer wider erwähnt wird, entwicklet sech im Chopf vom Läser es Bild, wo mit em Hesekiel 10 nid überi stimmt.

Ängel spile e grossi Rolle i der ganze Bibel. Im Neue Teschtamänt sy d Ängel starch mit der Heilsgschicht verchnüpft. Im Alte Teschtamänt oder im Tanach spile si zwar ou e grossi Rolle aber so ne ängi Verchnüpfig mit der Heilsgschicht gits i däm Teil hingäge nid.

Im der Bible wird ds Wort Ängel so wohl für Ängel also uf für mönschleichi Bote bruucht. Das gilt so wohl für ds Griechische als ou für ds Hebräische.

I dütsche übersetzige chas vor cho das sech hinder em Wort Bote, im Urtegscht ds Wort Ängel versteckt. So zum Bispil im 1 Mose 32,4 ELB oder Jak 2,25 ELB.

Im wytere wärde Ängle i der Bibel mängisch ou als Chind Gottes oder Gottessöhn bezeichnet. Das isch vo däm här speziell wil der Begriff Chind Gottes später de ou für die Gleubige bruucht wird. (1 Mose 4,1-4 ELB; Hiob 6,1 ELB; 38 ELB)

Im Neue Teschtamänt wärde zu däm d Vorsteher vo nere Gemind als Ängle bezeichnet. Am tütlechschte wird das i der Offebarig vom Johannes i de Sibe Sändschribe.

Ängle mit Näme ändere

I der Bibel wärde nur wenig Ängle mit Name benannt.

Ängle als Botschafter ändere

D Houptufgab vom ne Ängel isch es Botschafte z übermittle u i dere Position wird der Ängel am hüfigschte i der Bibel dargstellt. Intressanterwys toucht der Ängel als Bote zum allererschte mal im 1 Mose 16ELB uf. A dere Stell geit’s weder ume Abraham no um süsch öpper wo extrem bekannt wär. Sondern um d Hagar. D isch e Frou, u ds spannende da dran isch das sech d Muslime uf der Ismael der Sohn vo der Hagar berüefe. Die stell isch allerdings nid ganz so eifach z läse, da ’s nid so ganz eidütig isch öp jitz e Ängel oder doch Gott sälber mit der Hagar redt. D Hagar chunnt vom Ängel d Information über das si ihrem Sohn söll Ismael säge.

D Ängle wo zäme mit Gott der Abraham bsueche u aschliessend nach Sodom u Gomorra gö u dert für d Rettig vom Lot sorge, chöme ersch i de Kapitle 17-19ELB vor.

Ou im Neue Teschtamänt isch d Houptufgab vo de Ängle Botschafte z übermittle. D Maria chunnt dür ne Ängel d Mitteilig über das si es Chind wird übercho. U der Josef, ihre Maa, wird mehrfach vo Ängle bsuecht. De Hirte uf em Fäld begägne Ängle wo ne verzelle das Jesus uf d Wält cho isch z Bethlehem. (Lk 2 ELB)

Der Ängel vom Herr ändere

Wenn e Ängel der Uftrag het e Botschaft vo Gott z übermittle findet me vilfach d Formulierig der Ängel vom Herr. Mängisch findet sech an ere setige Stell ou d Formulierig Ängel Gottes. D Botschaft steit de immer im Vordergrund, vil meh als der Ängel sälber. Di Formulierig wird aber ou für e Israelisch Gott verwändet. (1 Mose 16,7 ELB; 2 Mose 14,19 ELB) Es chunnt allerdings ou vor, das me zwüsche Jachwe u syne Ängle nid cha Underscheide. (1 Mose 16 ELB)

Schutzängel ändere

Ängle sy, wes keiner mönschleche Bote sy, i der Bibel Gott understellt. Si diene zum Schutz vom Volk. Bim uszug us Ägypte zieht der Ängel Gottes zäme mit der Wulchesüüle vor em Israelitische Volk här. (2 Mose 14,19 ELB) Im Neue Teschtamänt begeleite Ängel immer wider mal d Apostle u es git Brichte wo Ängle Lüt befreie, wi’s bim Apostel Petrus der Fall isch gsi, wo ne der Chönig Herodes Agrippa I. wäret em Passafescht het ygspert. (Apg 12,1-19 ELB)

Vollstrecker ändere

Der Tanach kennt der Ängel nid nur als Schutz sondern ou als Vollstrecker vo nere göttleche Straf. So öppis findete me 2 Sam 24,16ELB u der 1 Chr 21,12ELB. Es git allerdings ein Buech i der ganze Bibel wo Ängle fasch nume als Vollstrecker tätig sy u zwar d Offebarig.

Ängle im Troum ändere

Im Alte u im Neue Teschtamänt erschiene immer wieder Ängle im Troum. Wo der Jakob vor sym Brüetsch flüchtet Tröime är vo Ängle wo e Leitere z deruf u z dürab chlättere. U im Neue Teschtamänt isch es e Ängel wo der Josef der zue bringt nach Ägypte z flüchte.

Flügendi Ängle ändere

I der Offebarig wird der einzig Ängel erwähnt wo flügt. Zwar hei Ängle öppe die Flügle aber es wird nie erwähnt das eine flügt. (Offb 14,6 ELB)

Der Düte Ängel ändere

A mehrerne Stelle i der Bibel isch vo mene Düte Ängel d Redt. Dä Ängel het vorallem mit Prophete z tüe. Är leit Visione us wo d Prophete sälber nid chöi düte. Mängisch chömme die Ängle aber ou sälber i de Visione vo de Prophete vor. (Hes 40,6ff ELB; Dan 10,5. 14 ELB; Sach 1,9 ELB; 2,2 ELB; 4,1ff ELB)

Der Ängel vom Bund ändere

Im Maleachi 3,1ELB isch zu däm d Formulieirig der Ängel vom Bund ds finde. Es isch die einzigi Stell wo e Ängel so bezeichnet wird.

Sinai Bund ändere

Es git zahlrychi rabbinischi Belege das bim Sinai Bund Ängle mit gwürkt hei. Biblischi Belege zu däm Thema sy i der Apg 7,53 ELB; Gal 3,19 ELB u Hebr 2,2 ELB z finde. Im Alte Teschtamänt gits keiner setigi Belegstelle. Es git also kei Text im 2 Mose wo würdi Belege das Ängle sy beteiliget gsi. Aber die drei Stelle im Neue Teschtamänt bestätiget das es di rabbinische Belege gäh het.

Ängle rund um Jesus ändere

Grad rund um Jesus git’s erwähnt d Bibel zahlrychi Ängle. Ängle chündige em Zacharias d Geburt vom Johannes a. Der Johannes der Töifer söll der Wägbereiter für Jesus wärde. D Maria chunnt Bsuech über vom ne Ängel u ou der Josef. Ängle si beteiliget wo Jesus vom Tüüfel prüeft wird (Mt 4,11 ELB). Im Garte Gethsemane wo Jesus bättet seit d Bibel das är vo Ängle gstercht wird. (Lk 22,43 ELB) D Verchündigung vo der Uferstehig wird dür Ängle vor gno.(Lk 24,4-6 ELB) Di glychi Situation findet sech de ou bi der Himmelfahrt. Denn ou dert übernäh d Ängle d Verchündigung das Jesus wird wider cho. (Apg 1,10 ELB)

D Verehrig vo Ängle ändere

D Bible haltet nid vil der vo das me Ängel verehrt. Was warschienlech dadran lit, das der Mönsch über em Ängel steit u d Ängle söll Richte. (1 Kor 3,6 ELB) Klar isch aber ou das d Bible seit das Gott söll verehrt wärde. Das schliesst e verehrig vo Ängle kategorisch us.

Gfalleni Ängle ändere

Da Ängle e Verstand u e eigete Wille hei chöi die natürlech Guet oder Bös sy. Wenn ne Ängle fallt de chan är nümm im Dienscht Gottes stah. So ghört dä Ängel när zu der Ängelschaft wo unger em Dienscht vom Tüüfel stöh. Si wärde am Schluss im ewige Füür lande wo für e Tüüfel vor gseh isch. (Mt 25,41 ELB; 2 Petr 2,4 ELB; Jud 1,6 ELB; Offb 20,10. 15 ELB)

Der gfalleni Ängel Luzifer isch e chrischtlechi Sach. Das isch dür di Latinischi bezeichnig für e Morgestärn entstande. Zudäm gits i der Offebarig e Drache wo vo de Ängle us em Himmel uf d Ärde abe stosse wird. Was d Vorstellig vom Tüüfel als gfallen Ängel understützt. U natürlech treit ou no der Afang vom Hiob Buech e Rolle. Aber da der Begriff Satan ersch bi de Büecher spätere Büecher wie Chronik u Sacharja z finden isch, isch d Vorstellig als vom Tüüfel nid durchgehent dür Bibel einheitlech u drum isch es eher unwarschinlech das d Israelite e gfallene Ängel Luzifer kennt hei.

Ängle im Chrischtedum ändere

D Chrischte gloube bis hüt a Ängle. Algemein isch me sech i der chrischtleche Wält über d Ängel nid ganz einig. Einigi Chrischte gloube das me Ängel befähle cha gä u anderi Chrischte gloube das das nid geit.

Einigi Chrischtlechi Chilchene da drunger ou die Katholischi Chilche hei im Kaländer der eint u ander Gedänkdag wo für Ängel sy. Anderi Chilchene wi die Neuapostolischi Chilche kennt kei Gedänkdag für Ängel. Einig sy sech d Chrischte allerdings i der Vorstellig vom Schutzängel.

Ängel im Alltag u i der Kunscht ändere

 
D Cherub vertriebt Adam u Eva us em Paradis. 1860 Julius Schnorr von Carolsfeld.

Da me Ängle scho so lang kennt het sech das uf d Sprach usgwürkt. So git’s vil Resturant wo der Name Ängel trage. U ou Plätz wärde gärn mit em Name Ängel verseh. Im Zugerland nid wyt vom Bahnhof Zug erwäg git’s e Haltstell wo Zug Schutzängel heisst.

I der Kunscht wärde Ängle fasch immer gflüglet dargstellt. Die modernere Ängle hei meischtens keiner Chleider anne. Hüffig sy si im Alter vo Chind aber das isch nid usschliesslech so.

D Ängel vom Julius Schnorr vo Carolsfeld sy eigentlech immer erwachse u mit wysse Chleider bechleidet. D Cherubim het es mönschlechs Gsicht isch aber wi Adam u Eva barfuess. E Usnahm macht ds Bild wo Gott im Mose ds verheissene Land zeigt. Dert het är zwöi jungi bluti Ängle gmale.

Literatur ändere

  • Fritz Rienecker, Gerhard Maier, Alexander Schick und Ulrich Wendel: Lexikon zur Bibel SCM R. Brockhaus, 2. Auflage, Witten 2015, ISBN 978-3-417-26550-7 Seite 287-288

Weblink ändere

  Commons: Ängel – Sammlig vo Multimediadateie
  • Rainer Schwindt Engel (NT). In: Michaela Bauks, Klaus Koenen, Stefan Alkier (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), Stuttgart 2006 ff.