Landständ vum Firschtedum Hauezollre-Semmrenga

D Landständ vum Firschtedum Hauezollre-Semmrenga sin dr Landdag vum Firschtedum Hauezollre-Semmerenga zwische 1831 un 1849 gsii. No dr Ibernahm dur Preuße het sy Mandat ufghert, ohni ass diräkt e Noofolgorganisazion gschaffe woren isch.

s Landeshuus z Semmerenga isch dr Sitz vu dr Landständ gsii.

Wie d Landständ entstande sin

Bundesakte vu 1815

In dr Hauezollersche Firschtedimer het s am Änd vum Hailige Remische Rych kai Landständ gee. Mit dr Grindig vum Dytsche Bund het § 13 vu dr Dytsche Bundesakte greglet, ass d Mitglidsstaate hän mieße „landständische Verfassungen“ erloo. Däre Verbflichtig isch dr Firscht Karl noochuu, wun er d Verfassungs-Urkunde für das Fürstenthum Hohenzollern-Sigmaringen vum 11. Juli 1833 erloo het. Mit däre Verfassig sin d Landständ vum Firschtedum Hauezollre-Semmrenga ins Läbe gruefe wore. Si hän vu 1831 bis 1849 all drei Johr dagt.

Zämmesetzig

Wie dr Landdag zämmegsetzt gsii isch un gwehlt woren isch isch im VIII. Titel (§§ 79–109) vu dr Verfassig greglet gsii. Doderno isch d Ständeversammlig bstande us

1. dr Firschtlige Standesherre oder ire Abgordnete,
2. eme Abgordnete vu dr Gaischtligkait;
3. 14 Abgordnete vu dr us allne Gmaine vum Firschtedum bildete sibe Wahlbezirk.

As firschtligi Standesherre hän d Firschte vu Firschtebärg (fir iri Herrschafte Jungnau un Frohnstette) un d Firschte vu Thurn un Taxis (fir iri Herrschafte Oschtrach un Stroßbärg) Virilstimme ghaa, Si hän nit mieße persenlig chuu, un hän si derfir chenne verdrätrte loo, wass si au als gmacht hän.

D Verdrättig vu dr Gaischtligkait isch dur diejenige Gaischtlige vorgnuu wore, wu in dr drei Ruralkapitel Sitz un Stimm gfiert hän. Gwehlt wore isch ich därjenig, wu s relativ Mee, zmindescht aber e Viertel vu dr Stimme kriegt het. Bi dr Wahl hän di Gaischtlige ire Kandidat (un ai Stellverdrätter) uf e neitrale Wahlzedel gschribe un där im e zuenige Kuwert iber dr Dekan vu irem Ruralkapitel an dr eltscht Dekan gee, wu dr Wahllaiter gsii isch.

Di Abgordnete vu dr Gmaine sin in indiräkt gwehlt wore. D Helfti vu dr Wahlmanne isch dur freii Wahl vu dr Burger vu dr Gmai bstimmt wore. Je 10 Yywohner hän ai Wahlmann gwehlt. Di ander Helfti isch dur d Ortsburger gwehlt wore, wu am maischte Styyre zahlt hän. Fir d Urwahl hän die Manne s Stimmrächt ghaa, wu 25. Johr alt gsii sin un s Burgerrächt in dr Gmai ghaa hän.

D Abgordnete sälber sin uf dr Ebeni vu dr Wahlbezirk dur d Wahlmanne gwehlt wore. Di Abgordnete sin in ghaimer Wahl gwehlt wore, wänn in aim Wahlbezirk mee wie ain Abgordnete gwehlt woren isch, in aim Wahlgang.

D Wahlbriefig het d Ständeversammlig gmacht.

D Abgordnete sin uf segs Johr gwehlt wore. Uusschließli dr Firscht het s Rächt ghaa, d Landdag yyzruefe. Ordeligi Landdäg hän all drei Johr mieße yygruef wäre un sin in dr Regle zwisch em 15. Septämber un em 15. Novämber vu däm Johr gsii. Fir d Zyt zwische dr Landdäg het s e Ständische Uusschuss gee.

Kumpetänze

D Kumpetänze vum Landdag sin im VI. Titel (§§ 65–71) vu dr Verfassig greglet gsii. Des siun gsii

1. di verfassigsmäßig Mitwirkig an dr Gsetzgebig,
2. d Styyrbewilligung,
3. d Mitwirkig bi dr Militeruushebig (Tit. V. § 62),
4. d Mitwirkig bi dr Landesfinanzverwaltig,
5. s Rächt vu dr Beschwärde un Aadreg zue dr Staatsverwaltig im Allgmaine un im Ainzelne, un s Rächt vu dr Aachlag wäge Verfassigsverletzige.

Dr Landdag het s Iniziativrächt ghaa.

Revolution un Aaschluss an Preuße

D Revolution 1848 het au zum Änd vu dr Arbet vu dr Landständ gfiert. Dr Firscht het wie au di verwandt Linie z Hauezollre-Hächenga dur e Bschluss vum 7. Dezämber 1849, proklamiert am 27. Februar 1850, abdankt un s Firschtedum em Schef vu dr hauezollersche Huus, em Chenig vu Preuße, gege ne Lybränte vu 25.000 Taler ibergee.

Zum 8. April 1850 isch Hauezollre-Semmerenga Dail vu Preuße wore. Di baide Firschtedimer sin zämegfiert wore un hän as Regierigsbezirk Semmerenga di Hauezollersche Land bildet. Mit dr Ibernahm dur Preuße anne 1850 isch kai diräkti Noofolgorganisazion fir dr Landdag gschaffe wore. Anne 1875 isch dr Kommunallanddag vu dr Hauezollersche Land zum erschte Mol zämechuu, wu dodermit indiräkt Noofolger vu dr Landständ woren isch.

Mitglider vu dr Landständ 1844

Abgordnete	Beruef	duet wär verdrätte	Aamerkig
Max Haller	Hofchammerrot, Bärgverwalter	Standesherrschaft Stroßbärg
Unbesetzt		Standesherrschaft Firschtebärg
Unbesetzt		Standesherrschaft Thurn un Taxis
Franz Anton Engst	Dekan un Stadtpfaarer z Hoegerloch	Gaischtligkait	Diräkter vum Landdag
Adam Franz Sales Emele	Pfaarer z Krauchewis	Gaischtligkait (Verdrätter)
Martin Schäfer	Burgermaischter Dettlenga	Wahlbezirk I
Matthias Blocher	Lehrer Empfingen	Wahlbezirk I
Baptist Mock	Chaufmann Hoegerloch	Wahlbezirk I (Verdrätter)
Johann Baptist Eger	Landeskassier Semmerenga	Wahlbezirk II
Clemens Siedler	Burgermaischter Gruol	Wahlbezirk II
Joh. Georg Back	Burgermaischter Hoegerloch	Wahlbezirk II (Verdrätter)
Johann Schanz	Wunddokter Melchenga	Wahlbezirk III
Anton Reiser	Schuellehrer Gammertenga	Wahlbezirk III
Johann Rudolph	Feldhausa	Wahlbezirk III (Verdrätter)
Anton Dopfer	Advokat Semmerenga	Wahlbezirk IV
Roman Hohl	Pfaarer Glatt	Wahlbezirk IV
Zachäus Stauß	Burgermaischter Benzenga	Wahlbezirk IV (Verdrätter)
Carl von Sallwürk	Oberamtmann Hoegerloch	Wahlbezirk V
Otto Carl Würth	Advokat Semmerenga	Wahlbezirk V
Joseph Diem	Bilsenga	Wahlbezirk V (Verdrätter)
Gabriel Eisele	Viidokter Semmerenga	Wahlbezirk VI
Stephan Gulde	Burgermaischter Semmerengadorf	Wahlbezirk VI
Johann Krezdorn	Oschtrach	Wahlbezirk VI (Verdrätter)
Karl	Oberforschtmaischter Semmerenga	Wahlbezirk VII
Micheler	Advokat Gammertenga	Wahlbezirk VII
Appronian Schöb	Glashitte	Wahlbezirk VII (Verdrätter)

Ständische Uusschuss: Franz Anton Engst, Advokat Micheler un Zachäus Stauß

Quälle

• Josef Mühlebach: Der Landeskommunalverband der Hohenzollerischen Lande. Geschichtliche Entwicklung, Rechtsgrundlagen und Aufgabengebiete, Sigmaringen 1972 (= Arbeiten zur Landeskunde Hohenzollerns, Heft 10), S. 9–10.
• Verfassungs-Urkunde für das Fürstenthum Hohenzollern-Sigmaringen vom 11. Juli 1833.
• Hof- und Adreß-Handbuch des Fürstenthums Hohenzollern-Sigmaringen 1844, S. 39–40, Digitalisat.

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Landstände_des_Fürstentums_Hohenzollern-Sigmaringen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.