Hauezollre-Semmerenga

Hauezollre-Semmerenga (dt. Hohenzollern-Sigmaringen) isch di schwebisch, kadolisch blibe Linie vu dr Hauzollre, eme alte dytsche Hochadelgschlächt, un glychzytig dr Name vu dr Land, wu si driber gherrscht ghaa hän, dr Grofschaft Hauezollre-Semmerenga, wu 1623 zum Firschtedum Hauezollre-Semmerenga ghobe woren isch un wu s bis 1849 gee het. Hite fiere d Familiemitglider dr Name ohni dr Zuesatz „Sigmaringen“. En andere, hite uusgstorbe Familiezwyg vu dr schwebische Hauezollre het bis anne 1849 s Firschtedum Hauezollre-Hächenga regiert.

Firschtedum Hauezollre-Semmerenga

Wabbe Faane   Landeshauptstadt Semmerenga Regierigsform Monarchy Staatsoberhaupt Grof (bis 1623) Firscht (ab 1623) Dünastii Huus Hauezollre Bestande 1623–1849 Flechi 906 km² Iiwooner 40.492 (1849) Bevölkerigsdichti 47 Yyw./km² (1849) Entstande us Grofschaft Zollre Ufgange in Preußischi Provinz Hauezollerschi Land Charte

Schloss Semmerenga

D Residänzstadt Semmerenga in dr Mitti vum 18. Jorhundert

Geografy

Hauezollre-Semmerenga isch syter anne 1634 us dr beede vun enander drännt glägene Landesdail Semmerenga un Hoegerloch bstande, 1802 isch no d Herrschaft Glatt am oberen Necker derzuechuu, wu vorhär em Chloschter Muri ghert het, 1806, näbe andere Biet, s Biet um Rengenga, Salmedenga un Melechena as Exklave, wu vorhär zue dr Herrschaft Drochtelfenga ghert het, mit ere Gsamtflechi vu 906 km². Drännt gsii sin di drei Biet vum Firschtedum Hauezollre-Hächenga. Au zum Firschtedum hän di achte Exklave Dala, Diergarta, Igelswies, Dautäbronn, Mihlhausa, Langenenslenga, Bäredal un Achberg-Esseratsweiler ghert. Nochberländer sin im Nordoschte Wittebärg un im Sidweschte Bade gsii.

Dr nordweschtli Landesdail, s Biet um Hoegerloch, wu zytwys as Hauezollre-Hoegerloch sälbschtändig gsii isch, lyt in dr Hauptsach uf ere Schichtstaplfe vum Muschelchalch, wu dr Schwebische Alb vorglageret isch Des Biet wird vum Necker un syne Näbefliss Glatt, Eyach un Starzel entwässeret.

S nume wenig Quadratkilometer groß Biet um Rengenga, Salmedenga un Melchenga lyt uf dr Hochflechi vu dr Schwebische Alb uf ere Hechi zwische 800 un 900 Meter. Bi Melchenga lyt au d Quälle vu dr Lauchert.

S Biet um Semmerenga lyt uf dr Schwebische Alb un uf em sidli vorglagerete Molassebiet. D Donau fließt vu Wescht no Oscht dur s Biet, Näbefliss sin do d Schmeie, d Lauchert un d Ablach.

Gschicht

Dr Karl Anton (1811–1885) isch in dr Johr 1848 un 1849 dr letscht Firscht vu Hauezollre-Semmerenga gsii, wu regiert het

D Grofe vu Zollre cha mer syt em 11. Jorhundert sicher noowyse. E Abstammig vum schwebische Gschlächt vu dr Burchardinger isch im alte Schriftdum vylmol vermuetet wore, mer cha s aber nit belege. Aafangs 13. Jorhundert het si s Gschlächt in e schwebischi un e fränkischi Linie deännt. Di fränkisch Linie, wu d Burggrofschaft Nürnberg ghaa het, isch speter zue Churfirschte vu Brandeburg ghobe wore. Hauezollre-Semmerenga het bis anne 1808 zum Schwebische Rychskrais zellt.

Dr Karl I. Grof vu Hauezollre isch Rychs-Erbchämmerer gsii un isch speter no Rychshofrots-Bresidänt wore. Är het anne 1534 vum Erzherzog Ferdinand d Grofschafte Semmerenga un Verenga as Lääche vu Eschtrych iberchuu. Anne 1576 het si di schwebisch Linie vu dr Hauezollre ufdailt in Hauezollre-Hächenga, Hauezollre-Semmerenga un Hauezollre-Hoegerloch ufdalit. 1623 sin d Hächenger un d Semmerenger Linie in Rychsfirschtestand ghobe wore, nit aber d Hoegerlocher Linie, wel mer d Verbindig zue dr boode andere Linie as nit standesgmäß aagluegt het. Si isch scho anne 1634 wider uusstorbe. D Linie Hächenge isch anne 1869 au uusgstorbe, derwylscht s d Familie Hauezollre-Semmerenga bis hite git.

D Firschti Amalie Zephyrine het aafangs 19. Jorhundert d Mediatisierig dur dr Napoleon chenne verhindere. Anne 1806 het där dr Rhybund gschaffe un dodermit s Hailig Remisch Rych ändgiltig ussenanderghaue. Dr baide hauezollersche Firschtehyser Semmerenga un Hächenga isch s glunge, iri Suweränidet z erhalte un Semmerenga het s Herrschaftsbiet derzue au dytli chenne uusböue. S Firschtedum Semmerenga het 1806 d Bsitzige vu dr Chlschter Habsthal un Wald kriegt un die vu dr Dytschordesherrschafte Achberg un Hauefels. Derzue het s Suweränidet iber di Firschtli Firschtebärgische Herrschafte Jungnau un Frohstette, di Thurn un Taxissche Herrschafte Oschtrach un Stroßberg un iber d Spethschi Herrschaft z Gammerdenga un Hettenga.

Dr letscht Firscht vu Hauezollre-Semmerenga isch dr Karl Anton gsii. Wäg dr Ufständ im Zämehang mit dr 1848er-Revoluzion het er wie au di verwandt Linie z Hauezollre-Hächenga dur e Bschluss vum 7. Dezämber 1849, proklamiert am 27. Februar 1850, abdankt un s Firschtedum em Schef vu dr hauezollersche Huus, em Chenig vu Preuße, gege ne Lybränte vu 25.000 Taler ibergee.

Zum 8. April 1850 isch Hauezollre-Semmerenga Dail vu Preuße wore. Di baide Firschtedimer sin zämegfiert wore un hän as Regierigsbezirk Semmerenga di Hauezollersche Land bildet. In dr franzesische Bsatzigszyt noch em Zweete Wältchrieg isch s Land Wirttebärg-Hauezollre mit dr Hauptstadt Dibenga entstande, wu s ehmolig Firschtedum derzue ghert het. Mit dr Bildig vum Sidweschtstaat isch Hauezollre schließli in Bade-Wirttebärg ufgange.

D Familie Hauezollre-Semmerenga het au no dr preußische Ibernahm e wichtigi Roll gspilt. Em eltschte Suhn vum Karl Anton vu Hauezollre-Semmerenga Leopold isch 1870 d Ibernahm vum spanische Droon abote wore, des isch dr Aaloss zum Dytsch-Franzesische Chrieg wore. Sy Brueder isch as Karl I. Chenig vu Rumänie wore un het d Dinaschty grindet, wu vu 1866 bis 1947 dert gherrscht het. Iri Schweschter Stephanie Chenigi vu Portugal wore.

Bis hite gheren em Firschtehuus s Schloss Semmerenga, e Drittel vu dr Burg Hauezollre, s Schloss Umkirch, s Jagdschloss Josefslust un s Schloss Grauchewis; eme Sytenascht vu dr Familie ghert d Burg Namedy. Zu dr Unternämesgruppe Firscht vu Hauezollre mit Sitz z Semmerenga ghert d Zollern GmbH und Co. KG, ain vu dr greschte Arbetgeber im Landkrais Semmerenga. Anne 2015 hän bi dr Zollern wältwyt rund 3000 Mitarbaiter*ne in 22 Wärch un Niderlossige gschafft. Em derzytige Schef vum Huus, em Karl Friedrichg, gheren as ellainige Gsellschafter un Vorsitzer vum By<rot vu dr Prinz von Hohenzollern Capital GmbH & Co. KG derzue au verschideni Unternämesbedailigunge.

Verwaltig un Bevelkerig

S Firschtedum Hauezollre-Semmerenga isch in verschideni hauezollerschi Oberämter glideret gsii. Anne 1822 het s d Oberämter Semmerenga, Wald, Oschtrach, Stroßberg, Gammertenga un Hoegerloch gee un d Obervogteiämter Achberg, Hauefels, Jungnau un Drochtelfiega. Bim Ibergang an Preuße het s no d Oberämter Gammertenga, Oschtrach, Semmerenga, Drochtelfenga un Wald gee. Hauezollre-Semmerenga isch e rain ländli Biet gsii mit ere Bevelkerig, wu in dr Regle kadolisch gsii isch. Z Hoegerloch un z Dettesee het sjidischi Gmaine gee.

Regänte un Schef

Woobe, wu aktuäll vum Firschtehuus bruucht wird

Grofe vu Hauezollre-Semmerenga (1576–1623)

• Karl II. (1576–1606)
• Johann (1606–1623)

Firschte vu Hauezollre-Semmerenga (1623–1849)

• Johann (1623–1638)
• Meinrad I. (1638–1681)
• Maximilian (1681–1689)
• Meinrad II. (1689–1715)
• Joseph Friedrich Ernst (1702–1769)
• Karl Friedrich (1769–1785)
• Anton Aloys (1785–1831), ghyrote mit dr Amalie Zephyrine von Salm-Kyrburg
• Karl (1831–1848)
• Karl Anton (1848–1849; Vater vum rumänische Chenig Carol I.), het sy Biet 1849 an Preußen abdrätte, syterhär nume no Titularfirscht vu Hauezollre-Semmerenga

Schef vum Huus Hauezollre-Semmerenga (1849–1869)

• Karl Anton (1849–1885) isch noch em Dod vum Konstantin 1869, em letschte Firscht vu Hauezollre-Hächenga, Firscht vum gsamte firschtlige Huus Hauezollre wore.

Schef vum firschtlige Huus Hauezollre (syt 1869)

dr Karl Friedrich von Hohenzollern, dr derzytig Schef vum Huus

• Karl Anton (1869–1885), Firscht vu Hauezollre
• Leopold (1885–1905; Vater vum rumänische Chenig Ferdinand I.), Firscht vu Hauezollre
• Wilhelm (1905–1927), Firscht vu Hauezollre
• Friedrich (1927–1965), in dr Weimarer Republik mit amtligem Familiename Prinz von Hohenzollern, in syre Haimet het mer en aber dradizionäll as „Fürst von Hohenzollern“ gchännt
• Friedrich Wilhelm (1965–2010)
• Karl Friedrich (syt 2010)

Chenig vu Rumänie (1866–1947)

Woobe vum Chenigrych Rumänie unter dr Dinaschty Hauezollre-Semmerenga (in däre Form vu 1881 bis 1922)

Schloss Cotroceni, Bukarest

Im Februar 1866 isch dr Brinz Karl Eitel Friedrich vu Hauezollre-Semmerenga (1866–1914), dr zweet Suhn vum Firscht Karl Anton vu Hauezollre-Semmerenga, uf Embfählig vum Napoleon III. un noch ere Volksabstimmig am 20. April 1866 zum Firsct vu Rumänie gwehlt wore. Är het am 15. Novämber 1869 d Brinzässi Elisabeth zu Wied (1843–1916) ghyrote. Wu Rumänie 1878 im Fride vu San Stefano unabhängig woren isch vum Osmanische Rych, isch dr Karl am 26. Merz 1881 zum Chenig vu Rumänie proklamiert wore. S ainzig Chind vum Carol un dr Elisabeth isch d Dochter Maria gsii, wu anne 1874 im Alter vu drei Johr gstorben isch. Noch em Dod vumn Chenig Carol am 10. Oktober 1914 isch sy Näffe Ferdinand I., e jingere Suhn vu sym Brueder Firscht Leopold vu Hauezollre, dr Noofolger as Chenig vu Rumänie wore. 1927 isch däm sy Suhn Chronbrinz Carol zum Dronverzicht zwunge wore un sy minderjehrige Suhn Mihai I. (Michael I., 1927–1930, 1940–1947) isch Chenig wore. Sy Vater isch aber anne 1930 doch no as Carol II. (Karl II., 1930–1940) uf dr Dron gstige. Är het bis zum 6. Septämber 1940 regiert, wu dr Michael I. wider zuem Chenig uusgruefe woren isch. Noch em Änd vum Zweete Wältchrieg het dr Michael as Staatsoberhaupt mit stark yygschränkte Befugnis wyterregiert, bis er am 30. Dezämber 1947 vu dr Rumänische Kommunistische Bartei zur Abdankig un zum Verloo vum Land zwunge woren isch. No Jorzehnt im Schwyzer Exil het dr Ex-Chenig noch em Sturz vum Ceaușescu-Regime anne 2001 uf Rumänie derfe retuurchehre un het fir si uns y Familie s Wohnrächt im Elisabeth-Palascht z Bukarest kriegt un au d Schlesser Săvârșin, Peleș un Pelișor zruggkriegt.

1. Karl Anton Firscht vu Hauezollre (1811–1885), preuß. Minischterbresidänt ⚭ Josephine vu Bade (1813–1900)
   1. Leopold Firscht vu Hauezollre (1835–1905) ⚭ Antonia Maria vu Portugal (1845–1913), Dochter vu dr Chenigi Maria I. (1819–1853)
      1. Wilhelm Firscht vu Hauezollre (1864–1927) ⚭ (I) Maria Theresia vu Bourbon-Sizilie (1867–1909), Dochter vum Ludwig vu Neapel-Sizilie (1838–1886); ⚭ (II) Adelgunde vu Bayern (1870–1958), Dochter vum Chenig Ludwig III. (1845–1921)
      2. Ferdinand I., Chenig vu Rumänie (1865–1927) ⚭ Marie vu Edinburgh (1875–1938), Dochter vum Alfred (Sachsen-Coburg un Gotha) (1844–1900)
         1. Karl II., Chenig vu Rumänie (1893–1953) ⚭ Elena vu Griecheland (1896–1982), Dochter vum Chenig Konstantin I. (1868–1923)
            1. Michael I., Chenig vu Rumänie (1921–2017) ⚭ Anna vu Bourbon-Parma (1923–2016), Dochter vum Brinz Renato vu Bourbon-Parma (1894–1962)
               1. Margarita vu Rumänie (* 1949)
               2. Helen (* 1950)
               3. Irina (* 1953)
               4. Sophie (* 1957)
               5. Maria (* 1964)
         2. Elisabeth vu Rumänie (1894–1956) ⚭ Chenig Georg II. vu Griecheland) (1890–1947)
         3. Maria vu Rumänie (1900–1961) ⚭ Chenig Alexander I. vu Jugoslawie (1888–1934)
         4. Nikolaus vu Rumänie (1903–1978)
         5. Ileana vu Rumänie (1909–1991) ⚭ Anton vu Eschtrych-Toskana (1901–1987)
         6. Mircea (1913–1916)
   2. Karl I. (1839–1914), Chenig vu Rumänie, ⚭ Elisabeth zu Wied (1843–1916), gnännt Carmen Sylva, Dochter vum Firscht Hermann zu Wied (1814–1864)

• 
  Karl I.
  (1881–1914)
• 
  Ferdinand I.
  (1914–1927)
• 
  Michael I.
  (1927–1930 und 1940–1947)
• 
  Karl II.
  (1930–1940)

Familie no dr Monarchy

• Albert Brinz vu Hauezollre (* 1898; † 1977)
• Auguste Viktoria Brinzässi vu Hauezollre (* 1890; † 1966), Frau vum Manuel II. vu Portugal
• Ferfried Prinz von Hohenzollern (* 1943), ehmolige Rännfahrer
• Friedrich Brinz vu Hauezollre (* 1891; † 1965), Schef vu dr Familie
• Friedrich Wilhelm Brinz vu Hauezollre (* 1924; † 2010), Schef vu dr Familie
• Johann Georg Brinz vu Hauezollre (* 1932; † 2016), Chunschthischtoriker
• Karl Friedrich Brinz vu Hauezollre (* 1952), Schef vu dr Familie

Anderi Lyt us dr Familie

• Katharina vu Hauezollre-Semmerenga (1817–1893), Stifteri vum Chloschter Beuron
• Oswald vu Hauezollre-Semmerenga (1715–1765), Domherr z Köln

Weblink

• Wärch vu un iber Hohenzollern-Sigmaringen in dr Dytsche Digitale Bibliothek
• Statistische und historische Informationen zum Fürstentum Hohenzollern-Hechingen bi HGIS
• Offiziälli Websyte vum Huus Hauezollre-Semmerenga
• Informatione zue dr Linie Hächenga un Semmerenga

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Hohenzollern-Sigmaringen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.