Misox

S Misox (yhäimisch: Val Mesolcina, und uf iteliänisch: Valle Mesolcina) isch es Daal im Kanton Graubünde.

Region Moësa mit de Gmainde vom Misox und vom Calancatal

Mesocco

Geografy

S Misox lyt uf dr Südsyte vom Alpehauptkamm, südlech vom San-Bernardino-Pass. Es isch dr Hauptdeil vo dr Region Moësa, wo bi dr Pündner Gebietsreform gmacht worden isch. Vorhär sind i dem Gebiet d Chreis Misox, Roveredo zäme mit em Chreis Calanca im alte Bezirk Moësa gsi, wo jetz dur die Region abglöst worden isch.

Dur s Misox z’durab flüsst d Moësa, wo bi Lumino über d Kantonsgränze in Kanton Tessin chunt und churz vor Bellinzona in Fluss Tessin mündet. S gröschte Sytedaal, wo men aber nid zum Gebiet vom Misox sälber rächnet, isch s Calancatal im Nordweschte, es Sytedaal im Oschte isch s Camadaal.

Im Oschte berüert s Misox uf de Bärge die iteliäänische Provinze Sondrio und Como.

Sprooch

S Misox isch eis vo de Bündner Süddääler, wo d Lüüt nid Düütsch oder Romanisch, sondern die alpynlombardeschi Sprooch rede.

Gmainde

Im Misox (also ohni s Calancatal) sind die Gmainde:

• Mesocco
• Soazza
• Lostallo
• Cama
• Grono
• Roveredo
• San Vittore

Gschicht

Im Middelalter isch s Daal zerscht lang vo de Freiherre vo Sax verwaltet und dänn ane 1480 a d Familie Trivulzio vo Mailand verchauft worde. Scho gly hend sech d Daallüüt mid em Graue Pund ännet de Bärge zämetoo, ane 1549 het sech s Daal ganz vo Mailand chöne lööse, und sider isch es en Deil vom Bündnerland.

D Passtrooss übere San Bernardino, wo uf Düütsch ”Vogelbärg“ heisst, het dr Kanton i de Jaar 1818 bis 1882 usbout, und ane 1967 isch die modärni Schnällstrooss mit em Dunnel under em Pass dure ufggange. Im 20. Jaarhundert hend d Misoxer Chraftwärch 10 Wasserchraftwärch bout. D Misoxerbahn isch früener vo Bellinzona uus bis uf Mesocco ggange.

Weblink

 Commons: Val Mesolcina – Sammlig vo Multimediadateie

• Cesare Santi: Misox In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.