Mitzwa

E Mitzwa (hebr. מצוה; (Singular und Plural); Ussprooch: sephardisch: Mitzwa, Plural: Mitzwot; aschkenasisch: Mitzwe; Plural: Mitzwauss oder Mitzwojss) isch e Gebot im Juudedum, wo in dr Tora vorchunnt oder vo Rabbiner festgläit und Däil vo dr jüüdische Religioon worde isch. Im Gegesatz zur Halacha, wo s ganze „religionsgsetzlige“ Süsteem vom Juudedum bezäichnet, mäint mä mit Mitzwa en „äinzelni Pflicht“. S Alter vomene Chind, wo s d Mitzwot söll verstoo und iihalte, isch für Buebe drizääni und für Mäitli zwölfi und wird as Bar Mitzwa respektiv Bat Mitzwa bezäichnet.

E Tzedaka-Kässeli uf eme jüüdische Grabstäi. (Jüüdische Friidhoof Otwock.) Tzedaka, übersetzt: „Wooldäätigkäit“, isch e wichdigs Gebot für Juude, vor allem wenn dr Wooldääter anonüüm blibt.)

Noch em Talmud git s in dr Tora 613 Mitzwot, er zelt sä aber nid uf. Erst spööter häi Gleerti in iire Wärk d Zaal vo de Mitzwot uf 613 festgläit, drunder si zum Bischbil die Zää Gebot. D Mitzwot wärde in 365 Verbot und 248 Gebot iidäilt. Alli Mitzwot si gliich wichdig, aber es git Underschiid zwüsche liichte (kalot) und schwere (chamurot) Verstööss.

Äini vo de bekanntiste Ufzelige und Erkläärige vo de 613 Mitzwot is s Sefer HaMitzwot vom jüüdische Rächtsgleerte Maimonides, wo im Middelalter entstande isch. In sim filosofische Hauptwärk More Nevuchim, wo as «Füerer vo dene wo nid druschömme» söll verstande wärde, säit dr Maimonides, ass alli Mitzwot vo dr göttlige Wiishäit chömme. Er macht aber en Underschiid, zwüsche Gebot (hebräisch mischpatim), wo liicht zum Verstoo si, und sonige, wo s schwer isch (hebräisch chukkim). Er erklärt, ass mä e baar bsundrigi Gebote nit mit dr Vernumft chönn begründe und si usschliesslig uf em Wille vo Gott wurde basiere.

Noch em jüüdische Rächt daf mä, wemm mä in Lääbensgfoor isch alli Gebot vo dr Tora bräche, usser drei: Mord, Götzedienst und Unzucht. Vor allem bi dr Sabbatrue gältet d Reegle: „Lääbensgfoor hebt dr Schabbat uf.“

Litratuur

• Julius Hans Schoeps: Neues Lexikon des Judentums. Bertelsmann Lexikon Verlag, 1998, ISBN 3-577-10604-2
• Alfred J. Kolatch: Jüdische Welt verstehen: Sechshundert Fragen und Antworten (Originalditel: The Jewish Book of Why, übersetzt und bearbeitet von Miriam Magall). 2. Uflaag, Marix, Wisbaade 2011, ISBN 978-3-86539-043-1.

Weblingg

• Liste vo de 613 Mitzwot (änglisch)
• Liste vo de 613 Mitzwot uf Dütsch (PDF-Datei, 23 Site, 102 KB)

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Mitzwa“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.