Johannes Oekolampad

Dialäkt: Baseldütsch

Dr Johannes Oekolampad, au Oekolampadius, (* 1482 z Weinsberg, † 24. November 1531 z Basel) isch ä Schwiizer Theolog und Humanischt und der Reformator vo Basel gsi.

Si ursprünglig Name isch Johannes Heussgen (au Husschyn, Hussgen, Huszgen, odr Hausschein gschriibe) gsi, won er, wie s in dere Ziit unter Humanischte gang und gäb gsi isch, ins Griechische übersetzt het (oikos: Huus und lampas: Lampe).

Läbe

Er isch in dr kurpfälzische Schdadt Weinsbärg, wo sit 1504 zu Württebärg ghört, uf d Wält cho. Si Vater isch än agsehne Bürger gsi, si Mueter us emä Basler Rootsherregschlächt. Er het z Heidelbärg und z Bologna gschdudiert, het 1510 d Brieschderweihi und denn ä Pfarrschtell an dr Johanneschille z Weinsbärg übercho. Er het dört Aschdoss erregt mit siine reformorientierte Bredigte und het d Schtadt dorum 1518 verlo.

Oekolampad-Statue am Basler Münster

Währed Schtudieufenthält z Tübinge, z Schduttgart und z Heidelbärg het er Hebräisch glehrt und isch mit de Humanischte Johannes Reuchlin, Philipp Melanchthon und Wolfgang Capito bekannt worde. 1515 het er sich z Basel ufghalte, won er dr Erasmus vo Rotterdam het glehrt kenne und het an der Universität si Theologiischdudium formell abgschlosse. Er het zum Dokter vo der Theologii bromoviert und ä griechischi Grammatik und Übersetzige vo patristische Schrifte uusegä.

1518 isch er vom Capito ans Basler Münster grüeft worde, churz druf an Dom z Augsburg, wo d Disputation zwüschem Martin Luther und em Cajetan abghalte worden isch. Bis denn isch er dr Linie vom Erasmus gfolgt, het aber d Schrifte vom Luther afo schdudiere. Er isch dorum mit em Johannes Eck in Schdriit cho und het sich 1520 in s Chlooschder Altomünschder zruggzoge. Dört het er Chilleväter übersetzt und isch drzue cho, ass er sich dr Lehr vo dr Rächtfertigung dur ä Glauben elei agschlosse und si Schdandpunkt in zwei Schrifte veröffentlicht het. Er het s Chloschter müesse verlo und isch Burgkaplan uf dr Ebereburg bim Franz vo Sickinge worde.

Gedänkdafele für dr Johannes Oekolampad z Weinsbärg. Än identischi Dafele isch au z Basel agmacht worde

1522 het er sich ändgültig z Basel niiderglo, won er no meh patristische Schriften übersetzt het. Vo 1523 a het er öffentlichi Vorläsige über die biblische Prophete abghalte, und isch bald druf gegen ä Wille vom Fürschtbischof zum Profässer ernennt und 1525 schliesslig Lütbrieschter in dr Martinschille worde.

Er het sich mit em Erasmus und andere verschdritte, und Kontakt zum em Huldrych Zwingli, em Martin Bucer und em Martin Luther ufgnoh. In dr Obemohlfroog het er sich em Zwingli agschlosse.

1526 isch er dr Füehrer vo de Reformierte uf dr Badener Disputation mit em Johannes Eck gsi.

Er het hochs Asehe gnosse, aber nie son ä iiflussriichi Schtellig gha wie dr Zwingli z Züri, au wil Basel immer no ä Bischofssitz gsi isch. Aber under em Druck vo der Bevölkerig isch s 1525 zur Säkularisierig von ä baar Chlöschder cho, 1528 zur Glaubesfreiheit für die Reformierte und 1529 zur Abschaffig vom katholische Gottesdienscht und dr Iifüerig vo dr Reformazionsornig, wo dr Oekolampad verfasst het, am 1. April. Im gliiche Johr het dr Oekolampad d Wibrandis Rosenblatt ghürotet und mit ere drei Chinder gha. Si het spöter noch em Oekolampad siim Dood zerscht dr Wolfgang Capito und denn dr Martin Bucer ghürotet.

1528 het dr Oekolampad mit em Zwingli an der Disputation z Bärn mitgmacht, 1529 het er dr Zwingli zum Religionsgschbröch z Marburg begleitet.

Vo 1529 a isch er Antistes vo der reformierte Chille vo Basel gsi. 1531 isch er gschdorbe, ä baar Wuche noch em Tod vom Huldrych Zwingli. Er isch im Basler Münster begrabe. Eini vo de Basler Chillegmeinde isch noch ihm benennt (Oekolampad-Chille).

Literatur

Wilhelm Liebhart: Johannes Hausschein genannt Oecolampadius. In: Lebensbilder aus zehn Jahrhunderten. Bezirksmuseum Dachau, 1999.
Briefe und Akten zum Leben Oekolampads. Zum vierhundertjährigen Jubiläum der Basler Reformation. Bearbeitet von Ernst Staehelin. 2 Bände. Heinsius, Leipzig 1927 und 1934 (Nachdruck: Johnson, New York und London 1971)
Ernst Staehelin: Das theologische Lebenswerk Johannes Oekolampads. Heinsius, Leipzig 1939 (Nachdruck: Johnson, New York und London 1971)
Ulrich Gäbler: Johannes Oekolampad, in: Theologische Realenzyklopädie 25, 1995: 29-39.
Julius August Wagenmann: Oekolampad, Johannes. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 24, Duncker & Humblot, Leipzig 1887, S. 226–236.
Thomas Konrad Kuhn: Oekolampad. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 19, Duncker & Humblot, Berlin 1999, ISBN 3-428-00200-8, S. 435 f.
Walter Troxler: OEKOLAMPAD, Johannes. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 6, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, Sp. 1133–1150.
Olaf Kuhr: Oekolampad, Johannes. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Christine Christ von Wedel: Erasmus von Rotterdam und Johannes Oekolampad. In: Michael Welker, Michael Beintker, Albert de Lange: Europa reformata. Reformationsstädte Europas und ihre Reformatoren. Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig 2016 ISBN 978-3-374-04119-0, S. 45, Leseprobe abgerufen 25. Januar 2018 [1]

Weblink

Commons: Johannes Oecolampadius – Sammlig vo Multimediadateie

Nochwiis vo latinische Werk im Internet

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Johannes_Oekolampad“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.