D Vorstadtgsellschaft zum Hooche Dolder

47.5546333333337.5969972222222

S Gsellschaftshuus an dr Dalbe-Vorstadt 35

Dialäkt: Baseldütsch

D Vorstadtgsellschaft zum Hooche Dolder isch e Korporazioon in dr Dalbevorstadt in dr Stadt Basel und zelt zu de Baasler Kulturgüeter, wo für d Regioon vo Bedütig si.

Gschicht

Bis ins 13. Joorhundert häi d Iiwooner vo dr Dalbevorstadt under em Schutz vom Dalbe-Kloster gläbt und häi dorum dr Stadt Basel käini Dienst müesse läiste. Dr Brobst vom Kloster isch iire Grichtsheer gsi und het d Beamte vo dr Gmäind ernennt. Fümf Äinigsmäister häi sich landwirtschaftligi Aagläägehäite kümmeret: s Wäide, d Wiilääsi, s Bstelle vom Zuchtmuuni und so witer. Es het fümf Füürbschauer gee, wo Bränd hätte sölle verhüete und und fümf Gschäidslüt, wo für d Gränze verantwortlig gsi si.

Wo d Stadt 1383 d Dalbevorstadt übernoo het, si die Beamte vom Kloster im Dienst vo dr Vorstadtgsellschaft gstande, wo d Müller und anderi im Dalbeloch, die sogenannte Lüt under em Bärg, no zur Zit vom Brobst gründet häi. Si het im «Huus zem Esel» e Drinkstuube gha und das isch au iire Gsellschaftsnaame gsi. D Handwärker, wo uf em ‹Bärg› dehäi gsi si, häi sich dere Gsellschaft aagschlosse.

Im 15.Joorhundert het dr Root d Gründig von ere Korporazioon in dr Dalbevorstadt beschlosse. D Gsellschaft het dr «Lindedurm» am Müülibärg in dr Nööchi vom Rhiiufer überchoo. Si het aber nid dr Naame vo iirem Huus übernoo, sondern het die alti Bezäichnig «Gsellschaft zum Esel» non e baar Joorhundert bhalte. 1492 isch iiri Stuube aabebrennt, und si isch ins Huus zum Hooche Dolder züüglet, wo früener emol dr Familie zum Tolde ghöört und vo deene si Naame überchoo het. Zerst het si s gmietet, aber scho 1503 het si s für 80 Pfund kauft. Zum s Gäld ufdriibe, het dr Root alli Huusbsitzer und Mieter verpflichtet öbbis z zaale. Vo 1545 bis 1547 isch s Huus saniert worde. Dr Kunstmooler Maximilian Wischack us Schaffuuse het uf dr Ostwand im Saal im erste Stock drei Szeene gmoolt: dr Öpfelschuss, dr Rütlischwur und dr Sprung vom Tell. Das Fresko isch villicht die eltisti Daarstellig vom äidgenössische Gründigsmüthos.

D Gsellschaft hüte

Wie die andere Vorstadtgsellschafte bestoot dr Hoochi Dolder au nume useme siibechöpfige Vorstand, äi Vorstadtmäister und säggs Mitmäister, wo die Scharsche häi: Statthalter, Schriiber, Seckelmäister, Bannerheer, Bauheer und Stuubemäister. D Ufgoob vo dr Gsellschaft bestoot vor allem din, s Gsellschaftshuus «zum Hohen Dolder» an dr Dalbe-Vorstadt 35 z Basel in Stand z halte.

Kwelle

• Vorstadtgesellschaft zum Hohen Dolder uf .zuenfte-basel.ch
• Das Haus zum hohen Dolder uf altbasel.ch

Litratuur

• René Teuteberg: Vorstadtgesellschaft zum hohen Dolder, Basel 1992
• Adolf Amsler-Leuthold: Anfänge und definitive Gestaltung der Vorstadtgesellschaft zum Hohen Dolder, Basel 1941
• Paul Koelner: Aus der Gerichtspraxis der Vorstadtgesellschaft zum Hohen Dolder in Basel, Helbing & Lichtenhahn 1942
• Vorstadtgesellschaft zum Hohen Dolder: Vorstadgesellschaft zum Hohen Dolder - Basel: Dokumentensammlung. Zeitungsausschnitte, Basel 1944

Weblingg

• Reglement über die Organisation der Vorstadtgesellschaften Grossbasels (Vorstadtordnung)