D Basler Vorstadtgsellschaft zur Kräije

D Vorstadtgsellschaft zur Kräije isch e Korporazioon in dr Spaalevorstadt vo dr Stadt Basel.

Gschicht

D Baasler Fasnacht 1857: Dr Danz vo de drei Kläibaasler Eerezäiche (Vogel Gryff, Löi, Wild Ma) uf em Groossbaasler Fischmäärt. Rächts hinder em Löi isch dr Kraiejoggi vo dr Vorstadtgsellschaft zur Krääije in dr Spalevorstadt.

D Spalevorstadt het sich im 13. Joorhundert im Gebiet vor em Spaleschwibbooge usserhalb vo dr Stadtmuure um s alte Franziskanerchloster ume afo entwickle. E Hufe Wärkstett si dört baut worde, wil d Stadt s vorzooge het, ass si dusse in dr Vorstadt sige, wil si dört weniger wurde stööre und au weniger gföörlig wurde si ass in dr Stadt sälber. Au dr stedtisch Wärkhoof het sich in dr Spale befunde, und dört het mä s Baumaterial für die üsseri Stadtmuure barat gmacht, wo mä vo 1362 aa um d Vorstedt het afo baue und wo bis zum Ändi vom Joorhundert fertig worde isch. Um 1400 het s in dr Spalevorstadt öbbe nünzig Woonhüüser ghaa. Wenn sich d Iiwooner vo dr Spale sälber häi afo organisiere, wäiss mä nid genau, aber 1399 het s e Gsellschaft gee, wo s Huus Nummere 13 in dr Spalevorstadt het chönne chaufe. Das Huus het 'Kregenburg', 'Kreigenburg' (Kräijeburg) oder äänlig ghäisse und vo doo het d Gsellschaft iire Naame überchoo: Vorstadtgsellschaft zur Kräije.

D Ufgoobe vo dr Vorstadtgsellschaft si vom Root festgläit worde: Si isch für e Wachdienst in dr Spalevorstadt verantwortlig gsi, für d Füürweer und d Stroossebolizei und het die chlii Grichtbarkeit ghaa über Schält- und Schlaaghändel und Brunne- und Wäidrächt. Alli die öffentlige Funkzioone het si mit dr Helvetische Revoluzioon 1798 verloore und isch wie d Zümft und d Eeregsellschafte zun ere brivate Korporazioon worde.

S Gsellschaftshuus

S Huus zur Krääje, bis 1912 s Gsellschaftshuus

Vo 1399 aa häi sich d Gsellschafter in dr Kräijeburg droffe, bis si 1442 an däm Blatz e nöis Huus baut häi. 1816 häi si das ersetzt mit eme nöije, wo hüte no stoot, und häi über em Düürsturz s alte Zäiche vom Huus, die schwärz Kräije uf em grüene Fümferbärg, wider aagmacht. 1912 het d Gsellschaft iir Huus dr Stadt verchauft und hüte isch s in Brivatbsitz. Dr Sitz vo dr Vorstadtgsellschaft isch hützudags in dr alte Doorwächterstuube vom Spaledoor.

D Gsellschaft hüte

D Gsellikäit isch scho immer äini vo de wichdigste Funkzioone vo dr Gsellschaft gsi, aber das het iire Mitgliider nid glängt und vo 1876 aa häi si d Understützig vo de Arme und d Gmäinnützikäit as iiri Ufgoob uf sich gnoo.

1883 het dr Basler Bürgerroot d Reegle für d Waal vom Vorstand ufgstellt und au d Gränze vom Vorstadtbann zooge. Zu de Ufgoobe vo de siibe Vorgsetzte ghöört under anderem d Verwaltig vom Vermööge us em Verchauf vom Huus zur Kräije, wo si mit em Zins drvo gmäinnützigi Instituzioone understütze.

Kwelle

Vorstadtgesellschaft zur Krähe uf «Zünfte und Gesellschaften der Stadt Basel», abgrüeft am 23.Dezämber 2012
Die Vorstadtgesellschaft 'zur Krähe' in dr Spale-Zytig vom Juni 2009, S.5

Litratuur

Vorstadtgesellschaft zur Krähe - Basel: 600 Jahre E. Vorstadtgesellschaft zur Krähe in der Spalenvorstadt zu Basel: 1399 - 1999; Festschrift, 1999
Vorstadtgesellschaft zur Krähe - Basel: Dokumentensammlung. 1952
Adolf Amsler-Leuthold: Die Vorstadtgesellschaft zur Krähe, 1939

Weblingg

Reglement über die Organisation der Vorstadtgesellschaften Grossbasels (Vorstadtordnung)