Alban Spitz

Dr Alban Spitz (* 6. April 1906 z Meisele; † 20. Jänner 1996 z Rhyfälde) isch e dytsche Mooler, Zaichner, Holzschnyyder, Glasmoler un Autor vu chunschtfilosophische Schrifte un alemannische Dialäkttäxt.

Lääne un Wäärch

Dr Alban Spitz isch dr Suh vum Buur un Schmiid Hermann Spitz (1863–1948) un syre Frau Anna geb. Lützelschwab (1871–1942) gsii. Är isch z Meisele uf em Dinkelbärg uf d Wält chuu un ufgwachse.

Scho in syre Volksschuelzyt z Meisele vu 1912 bis 1920, wun er vu sym Lehrer Heinrich Eckert im Zaichne gferderet woren isch, het er bschlosse, ass er mol Chunschtmooler will gee. Dr Vater het aber welle, ass er e Handwärch lehrt, wäge däm het er 1921 e Moolerlehr in dr Firma August Kempf z Waldshuet aagfange, wun er 1924 abgschlosse het. Wägere Chranket isch er 1925 z Meisele blibe. Im Johr druf het er as Gsell z Waldshuet bim Chilchemooler Bertsche gschafft, unter anderem het er Ufdreeg z Dodtnau, z Wiechs un uf em Notschrei ghaa.

Ab 2. Novämber 1926 het er an dr Charlsruer Chunschtschuel aagfange mit eme Zaichenstudium, zeerscht bim Georg Scholz, wun er e baar chlaineri Eelbilder gmoolt het, 1927 derno bim Ernst Würtenberger (Holzschnitt) un bim Karl Hubbuch (Zaichne).

Ab 1928 het dr Spitz as freie Chinschtler gschafft. Sy vylfältig Wäärch cha mer in e baar Periode vum Schaffe glidere. Zeerscht het er vor allem Holzschnitt gmacht, het aber au bi dr Eltere hälfe buure. Anne 1930 sin bim Chunschtverain z Fryybeg zum eerschte Mool Aarbede vum Spitz uusgstellt wore. Vu 1940 bis 1945 het er as Fliegerabwehrsoldat z Dytschland dient, vu 1945 bis 1946 isch er in Chriegsfangeschaft z Ungarn un z Rumänie gsii. Wun er retuur chuu isch uf Meisele het er si in dr Noochriegsjohr um 1950 zeerscht Aquaräll gmoolt.

Anne 1948 het er d Antonie Hirtle (uf d Wält chuu am 2. Septämber 1923) ghyrote, am 18. Augschte 1953 derno d Tina Forkel (1908–1978) vu Sonneberg (Diiringe). Anne 1954 het er Hinterglasbilder gmacht, ab 1956 het er derno schwärpunktmäßig Eelbilder gmoolt. Anne 1959 sin e baar Monotypie (Aimoldruck) un Zaichnige entstande, ab 1980 au chlaineri abschtrakti Eelgmäld. Mer chännt vor allem syni in duuschtere Bruun- un Grienteen ghaltene Schwarzwaldlandschafte un -aasichte, vylmol Dimmeri-, Mondliecht- un Nääbelszenerie. E Vorbild vum Alban Spitz isch dr Schwarzwälder Mooler Hans Thoma gsii.

Anne 1978 het dr Spitz d Johann-Peter-Hebel-Plakette iberchuu. In sym Haimetdoorf isch postum d Alban-Spitz-Halle noch em gnännt wore. E baar greeßeri Uusstellige hän sy Wäärch gwirdigt, zlescht zue sym 100. Geburtsdag anne 2006 z Löörech („Alban Spitz – Ölbilder und Holzschnitte“, Museum am Burghof, Hebelsaal), z Meisele („Alban Spitz und sein vielseitiges künstlerisches Schaffen“, Dinkelbergmuseum) un z Rhyfälde („Alban Spitz – Heimat und Moderne. Seine Lehrjahre in Karlsruhe“, 17. Septämber 2006–29. April 2007, Stadtmuseum im Huus Salmegg). Sy umfangrych Wäärch isch bis hite noonig vollständig ufgschafft. Sy Nooloss (dodrunter e baar hundert Gmäld, Zaichnige un Holzschnitt, umfangrych Dagebuechbänd un Fotografie) het hit s s Dreiländermuseum z Löörech. Mit dr Sammlig vu regionaler Chunscht in däm Museum het si dr Spitz scho zueLäbzyte intänsiv ussenandrgsetzt. E chlaine Dail vu syne Wäärch isch verstrait in Privatbsitz.

Schrifte

• Mi Heimet: Holzschnitte und Verse in alemannischer Mundart. Sälbschtverlag, Meisele 1933 (Noodruck: 1990).
• D'r Wald: Holzschnitte und Verse in alemannischer Mundart. Sälbschtverlag, Meisele 1934 (Noodruck: um 1990).
• S' riich Läebe vom Johannes Thoma. Sälbschtverlag, Rhyfälde 1974.
• Des Menschen los: Gedichte. Sälbschtverlag, Meisele 1979.
• O daß es Nacht wird: nach Art der Haiku und Senryū allerhand angesprochen. Sälbschtverlag, Meisele 1979.
• Das Erdenleben Jesu: Holzschnitte und Verse. Privatdruck d. Ev. Johannesgemeinde, Meisele 1983.
• S Chatzeschtriiche will vrschtande si: Holzschnitte und Verse in alemannischer Mundart. Sälbschtverlag, Meisele um 1990.
• Persönlichkeiten und Originale in Minseln. Förderverein Heimatmuseum Dinkelberg, Rhyfälde-Minsele 1999, ISBN 3-00-005485-5
• Mein Leben – Ein Wagnis.

Literatur

• Elmar Vogt: Zum Gedenken an Alban Spitz, den Malerpoeten vom Dinkelberg. In: Das Markgräflerland, Heft 2, 1996, S. 184–186.
• Museum am Burghof, Stadt Lörrach (Hrsg.), Gerhard Moehring (Bearb.), Alban Spitz (Textbeitr. u. Illustrationen): Alban Spitz. Museum am Burghof, Lörrach 1986.
• E. Müller-Ettikon: Alban Spitz – Maler, Dichter und Denker vom Dinkelberg zu seinem 75. Geburtstag. In: Ekkhart. Jahrbuch für den Oberrhein, Ausgabe 1982, S. 125–136.
• Ernst I. Müller: „Mir sin doch Fründ“ – Die Begegnung der Maler Hermann Strübe-Burte und Alban Spitz. In: Zur Geschichte des Johanniter-Großpriorat Heitersheim. 10., In: Das Markgräflerland, 41. Jahrgang, 1979, Heft 3/4, S. 261 ff.
• Willi Ferdinand Fischer: Alban Spitz, der Maler und Poet des Dinkelbergs. In: D’r Wald, 1972, S. 99 ff.

Weblink

• Objäkt vum Alban Spitz in dr Sammligsdatebank Dreiländermuseum
• Spitz, Alban uf LEO-BW

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Alban_Spitz“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.