Arpino
Arpino (uff Làtiinisch Arpinum,[2][3][4] ìm lokààla Diàläkt Arpinë)[5] ìsch a itàliaanischa Gmainda un Schtàdt ìn dr Prowìnz Frosinone ìn dr Regioon Latium mìt 6.799 Iiwoohner (Schtànd 31. Dezember 2022). D’ Iiwoohner nännt m’r Arpinati uff Itàliaanisch.
| Arpino | ||
|---|---|---|
| ? |
| |
| Staat | Itaalie | |
| Regioon | Latium | |
| Browinz | Frosinone (FR) | |
| Koordinate | 41° 39′ N, 13° 37′ O | |
| Hööchi | 450 m s.l.m. | |
| Flechi | 55 km² | |
| Iiwooner | 6.799 (31. Dez. 2022)[1] | |
| Bostläitzaal | 03033 | |
| Vorwaal | 0776 | |
| ISTAT-Nummere | 060010 | |
| Bezäichnig vo de Iiwooner | Arpinati | |
| Schutzpatron | Madonna di Loreto (10. Dezamber) | |
| Website | www.comune.arpino.fr.it | |
| Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch |
wu ’s lììgt
ändere
S’ Gmaindagebiat vun Arpino lììgt uff’ma Bargsattel zwìscha da Hììgel vu Civitavecchia un Cività Falconara, owwerhàlb vum Tààl vum Liri, 113 km eeschtlig vu Rom un 31 km eeschtlig vu Frosinone.. Dr Montecoccioli (837 m) ìsch dr heechschta Punkt ìm Gmaindagebiat. Ìwwer dr Àltschtàdt lììgt dr Schtàdttail Civitavecchia (650 m), wu zallamols dr àntika Akropolis gsìì ìsch. Arpino ìsch Mìtglììd vu dr Comunità Montana Valle del Liri.[6] D’ Gmainda ìsch ìn 12 Fràkzioona untertailt: Abate, Carnello, Civitavecchia, Collecarino, Vallefredda, Vallone, Vignepiane, Colle Lo Zoppo, Sant’Amasio, Forglieta, Scaffa un Panaccio.[7]
D’ Nochberorta sìnn: Broccostella, Casalattico, Casalvieri, Castelliri, Fontana Liri, Fontechiari, Isola del Liri, Monte San Giovanni Campano, Santopadre und Sora.[6]
Beveelkerung
ändere| Joohr | 1861 | 1881 | 1901 | 1921 | 1936 | 1951 | 1971 | 1991 | 2001 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Iiwoohner | 11.530 | 11.633 | 11.214 | 10.634 | 10.564 | 10.381 | 7.601 | 8.006 | 7.614 | 7.262 |
| Kwalla: Nàzionààl Ìnschtitüüt fìr Schtàtistik (ISTAT) | ||||||||||
D’ Mehrhait vu dr Beveelkerung ìsch reemisch-kàthoolisch. D’ Gmainda g’heert zem kàthoolischa Bìschtumm Sora-Cassino-Aquino-Pontecorvo.[7]
bekànnta Litt üss dr Schtàdt
ändere- dr Gaius Marius (156–86 v. Chr.), reemischer Faldhärr un Politiker, hàt vum Dorf Cereatae g’schtàmmt, wo zallamols zem Territoorium vun Arpinum
- dr Marcus Tullius Cicero (106–43 v. Chr.), reemischer Politiker un Reedner
- dr Marcus Vipsanius Agrippa (63–12 v. Chr.), reemischer Faldhärr un Politiker (Geburtsort unsìcher)
- dr Giuseppe Cesari (1568–1640), Mooler, g’nännt Cavalier d’Arpino
- dr Gizziello (1714–1762), Kàstrààt
- dr Francesco Saverio Bianchi (1743–1815), Mänch un Müüstiker, wo ànna 1951 hailigg’schproocha worra-n-ìsch
- dr Ildefonso Rea (1896–1971), Àbt vum Kloschter Montecassino
- dr Pasquale Rotondi (1909–1991), Kunschthistooriker, wo toisiga Kunschtschatz ìm Zwaita Waltkriag g’rätta hàt
Lìteràtüür
ändere- E.G. Parodi: Il dialetto di Arpino. In: Archivio Glottologico Italiano. 1892 (italienisch).
- Christof Hennig: Latium. Das Land um Rom. Mit Spaziergängen in der Ewigen Stadt (= Dumont-Kunst-Reiseführer). 3. Auflage. DuMont, Köln 2006, ISBN 3-7701-6031-2 (Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
Weblìnks
ändere
Commons: Arpino – Sammlig vo Multimediadateie- Offiziälla Websitta vu dr Gmaindaverwàltung (itàliaanisch)
- Tourìschmus-Portààl vun Arpino (itàliaanisch, anglisch)
- Arpinum/Arpino uff’m Digital Atlas of the Roman Empire (anglisch)
Ainzelnoohwiisa
ändere- ↑ Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
- ↑ Aloisius Castiglioni, Scaevola Mariotti: Vocabolario della lingua latina, latino-italiano, italiano-latino. Hrsg.: Petro Georgio Parroni. 4. Auflage. Taurini, 2007 (italienisch).
- ↑ J. G. Th. Graesse: Orbis Latinus. Schönfeld, Dresda 1861 (Latein).
- ↑ Francesco Sacco: Dizionario geografico-istorico-fisico del regno di Napoli. Band 4. Vincenzo Flauto, 1796 (italienisch).
- ↑ Dizionario di toponomastica. Storia e significato dei nomi geografici italiani. Garzanti, Mailànd 1996, S. 40 (italienisch).
- ↑ 6,0 6,1 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Arpino ìn dr hoochdiitscha Wikipedia ìwwernumma worra.
- ↑ 7,0 7,1 Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Arpino ìn dr itàliaanischa Wikipedia ìwwernumma worra.