Christoph vo Utehäim

Dialäkt: Baseldütsch

Dr Christoph vo Utehäim (um 1450 z Stroossburg,† 16. Merz 1527 z Pruntrut) isch e Bischof vo Baasel gsi.

Lääbe

Dr Christoph vo Utehäim isch us eme elsässishe Aadelsgschlächt cho. Si Vater dr Hans vo Utehäim gsi, e Hoofmäister vom Bischof vo Stroossburg, und si Mueter d Susanne Burkhard vo Mülnhäim. Dr Christoph isch scho früe Chorherr worde und 1473 Brobst vom Thomasstift z Stroossburg. 1460 het er z Erfurt Theologii und kanonischs Rächt afo studiere, 1463 dr Baccalaureus und 1466 dr Magister artium gmacht, spööter isch er uf Baasel. 1473-74 isch er dört Räkder vo dr Uniwersidäät gsi und het 1475 dr Ditel Doctor decretalium bechoo.

dr Wimpfeling im ene Stritgsprööch mit em Thomas Murner, 1502

Er isch Domherr worde und 1486 Domkustos. 1499 isch er Statthalter und Verdräter vom Bischof Kaspar zu Rhii gsi. 1502 isch er zum Bischof vo Baasel gweelt worde und 1503 het er die bäpstlig Bestäätigung becho und isch zum Bischof gweiht worde. Dr Utehäim het as gebildete und fromme Humanist gulte und isch e Fründ vom Schlettstadter Humanist Jakob Wimpfeling gsi. Er het sich mit de gäistige und religiööse Umwälzige in sinere Zit usenandergsetzt, het aber deren iiri Folge für s Bistum Baasel nit chönne stüüre. Bsundrigs schwiirig isch s gsi, ass s Hoochstift groossi Schulde gha het und doorum vo Baasel abhängig gsi isch, wo mit em Biidritt zur Äidgenosseschaft 1501 si politischi Situazioon no gsterkt het. Uf dr Diözesansünoode vo 1503 het dr Utehäim brobiert dr Klerus z reformiere. 1515 het er dr Wolfgang Capito as Breediger an s Münster grüeft und 1518 dr Johannes Oekolampad uf Baasel lo choo. Er isch nooch zum Erasmus vo Rotterdam gstande und het sich erst 1522 vom Martin Luther distanziert.

As Riichsfürst het er politisch nume weenig Spiilruum gha. Baasel het zwar 1506 d Handfesti no beschwoore, het aber 1521 dr Iifluss vom Fürstbischof uf d Ornig vo de Aagläägehäite vo dr Stadt abgschafft. Im Ufdraag vom Bischof het si Koadjutor Niklaus vo Diesbach mit Baasel, Soledurn und Bärn verhandlet, zum die wältlige Besitzrächt vom Baasler Hoochstift z sichere. Dr Utehäim het sich am 26. Januar 1524 zämme mit de Bischöf vo Lausanne und Konstanz uf dr Sünoode vo Luzärn über d Uflöösig vo dr Äihäit vo dr Chille beklagt. Die drei Bischöf häi e Reformbrogramm vorgläit, wo aber nie in Chraft dräte isch. Wo dr Basler Root 1524 die nöije Leere het afo toleriere und 1525 s Laufedaal in si Burgrächt ufgnoo het, het dr Utehäim resigniert und isch am 19. Februar 1527 vo sim Amt zruggdrätte. Er het sich mit em Domkapitel uf Pruntrut zruggzooge. Er isch no im gliiche Joor gstorbe und het d Reformazioon vo Baasel im Joor 1529 nüm müesse erlääbe.

Kwelle

• Patrick Braun: Utenheim, Christoph von. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Vorgänger Kaspar zu Rhii

Bischof vo Baasel 1502–1527

Nochfolger Philipp vo Gundelshäim