David Ben-Gurion
Dr David Ben-Gurion; hebräisch דוד בן גוריון; (uf d Wält cho as David Grün am 16. Oktober 1886 z Płońsk, Kongrässpoole im Russische Riich; gstorbe am 1. Dezämber 1973 in Tel HaSchomer, Israel) isch dr erst Ministerbresidänt vo Israel gsi und äine vo de Gründer vo dr sozialdemokratische Arbetsbardei vo Israel. Er isch dr Vorsitzend vo dr Bardei vo 1948 bis 1963 gsi.
Biografii ändere
No z Pole isch dr Ben-Gurion Zionist und Sozialist worde. 1906 isch er uf Palestina usgwanderet und het dürt mitghulfe, die jüüdischi Undergrundorganisazioon HaSchomer ufzbaue. D Osmane häi en 1915 usgwiise und drei Joor spööter isch er in die Jüüdischi Legioon vo dr britische Armee iidräte. Noch em Chrieg isch er zrugg uf Palestina und isch dr erst Sekretär und Vorsitzendi vo dr Gwärkschaft Histadrut worde, wo 1920 gründet worde isch. Er het mitghulfe, d Hagana z gründe, wo dr milidäärisch Arm vom Zionismus in Palestina gsi isch und dr Grundstock vo dr spöötere Armee vo Israel. 1930 het dr Ben-Gurion d Mapai gründet, e zionistisch-sozialistischi Arbäiterbardei.
Am 14. Mai 1948 het dr Ben-Gurion die israelischi Unabhängikäitserkläärig vrlääse und het die nöi Nazioon im Unabhängigkäitschrieg aagfüert, wo denn choo isch. Er het d Haganah zur israelische Armee usbaut und die andere milidärische Organisazioone entmachdet. Vor allem het er s Dransbortschiff Altalena lo versänke, wo Munizioon für e nazionalistisch Irgun an Bord gha het. Dä Befääl isch in rächtspolitische Kräis z Israel au hüte no umstritte.
Vo 1948 bis 1953 und vo 1955 bis 1963 isch dr Ben-Gurion dr israelisch Brömieeminister gsi. In dere Zit si e hufe Brojekt usgfüert worde, zum us em Land e modärne Staat z mache und hundertduusigi vo Juude us dr ganze Wält si ufgnoo worde, bsundrigs us de arabische Staate. 1955 het er e Zitli au as Verdäidigungsminister amtiert.
Dr Ben-Gurion isch nit zimperlig gsi im Umgang mit de Araber, het aber immer dr Friide as Ziil vor Auge gha. So isch er noch em Säggsdaagchrieg 1967 drgege gsi, no mee arabischs Land z annektiere. 1970 het er sich us dr Politik zruggzooge und isch ins Kibbuz Sde Boker go lääbe.
Weblingg ändere
Commons: David Ben Gurion – Sammlig vo Multimediadateie- E churzi Biografii uf dr Website vo dr Jewish Agency
- Dr Ben-Gurion uf dr Ditelsite vom Time Magazine