Grütliverein
Dr Schwiizerischi Grütliverein isch e vaterländisch orientierte Arbeiterverein gsi. Er isch am 20. Mai 1838 vom Johannes Niederer z Gämf gründet worde.
Ursprünglig isch dr Grütliverein as Diskussionsverein für Handwärksgselle gründet worde, er het aber e wichtigi Rolle in dr Schwiizer Arbeiterbewegig gspiilt. Zerst het er sich nume mit Bildig und Erziehig beschäfdigt, bald isch er aber politisch dätig worde. D „Grütlianer“ si massgäblig bi dr Gründig vo Gwärkschafte und Chrankekasse drbii gsi.
Die patriotischi Orientierig vom Grütliverein – si Name bezieht sich uf dr mythisch Gründigsort vo dr Eidgenosseschaft, s Rütli – het d Bewegig zum ene schwiizerische Sonderfall gmacht. Dr Grütliverein het s 1868 abglehnt, sich dr Internationale Arbeiterassoziation (Ersti International), wo 1864 gründet worden isch, azschliesse. Eso isch e Gegesatz zur internationale sozialistische Arbeiterbewegig entstande. Dorum si d Grütlianer im Landesstreik vo 1918 nit uf dr Siite vo de streikende Arbeiter gstande.
1890 isch dr Verein mit meh as 16000 Mitgliider am grösste gsi. 1901 het er mit dr Sozialdemokratische Partei fusioniert, het sich aber 1916 wider von ere glöst. Er het aber wiiterhi Mitgliider verlore, bis er 1925 de Sektione empfohle het, sich dr SP azschliesse.
-
Fahne vom Grütliverein Arosa (Rätischs Museum, Chur) -
Glückwunschschriibe zum 70. Geburtstag vom August Bebel 1910 -
Aktie über 50 Franke vom Grütliverein vo Outen vom 1. April 1875
Weblingg
ändere- Felix Müller: Grütliverein. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Bstand Schweizerischer Grütliverein in dr Findmittel vom Schwyzerische Sozialarchiv