Regina Kägi-Fuchsmann

D Regina Kägi-Fuchsmann (* 10. Mai 1889 z Züri as Regina Fuchsmann; † 12. Juni 1972 au deert; haimetberäächtigt z Oetwil am See) isch e Schwyzer Fraueräächtleri, Flichtligshälferi un humaniteeri Aktivischti gsii.

d Regina Kägi-Fuchsmann (Mitti), Camp de Gurs, 1942

Lääne

Regina Kägi-Fuchsmann (hommage 2021.ch)

Feerinelaagerhuus Mösli vu dr Roote Falke Züri

D Regina Fuchsmann isch e Doochter vum jiidische Chaufmann Salomon Fuchsmann un däm syre Frau Helena Fuchsmann geb. Berkowitz, vu Wirballen (Virbalis, Litauen, ab 1889 vu Wettswil, gsii. Vu 1911 bis 1913 isch si Primaarleereri z St. Moritz gsii un het 1913 bis 1916 fir s Sekundaarleeramt an dr Uniwersiteet Züri studiert. Anne 1915 het si dr Fiirsoorgbeamte Paul Kägi ghyroote, wu druf vu 1929 bis 1941 d Zäntraalstell fir soziaali Literatuur vu dr Schwyz glaitet het. Ab 1918 isch si Leereri z Schafuuse gsii. Vu deert uus het si ghulfe d Frauezäntraal ufböue, wu si vu 1923 bis 1925 au di gsamtschwyzerisch Bresidänti vun ere gsii isch. Derzue het si si yygsetzt fir besseri Aarbets- un Lääbesbedingige vu Haimarbaiterne. Anne 1924 het si ire Suun Ulrich uf d Wält brocht.

Si isch Mitgliid vu dr Soziaaldemokraatische Bartei (SP) woore un het am 1932 z Züri gwoont. Ab 1933 het si z Züri di Proletaarisch Chinderhilf (Proletarische Kinderhilfe) glaitet, wu im nämlige Joor Arbeiterkinderhilfe der Schweiz (AKH) umgnännt wooren un 1936 im Schwyzerische Arbaiterhilfswäärch (Schweizerisches Arbeiterhilfswerk, SAH) ufgangen isch. Si isch vu 1936 bis 1951 Zäntraalsekreteeri vum SAH gsii. In däre Funkzioon het si Feerine fir Arbaiterchinder un fir dytschi Flichtligschinder im Zweete Wältchrieg in Privaathuushalt un in Laager organisert. Bi dr Summerakzioon vu 1935 fir Chinder vu schwyzerische Aarbetsloose hän 520 Voorschuelchinder bi Privaate un 714 Chinder in eme Laager (wie s Juurahuus Haselmatt z Aux Bulles, s Natuurfryndhuus Albishuus uf em Albispass, s Mösli bi Stallike) verbrocht. D Gschäftslaitig vu dr AKH het Fuurtbildigskiirs fir Laiter*ne un Hälfer*ne gmacht, wu au d Kägi iber Theemene wie d Yyriichtig vum Laager, dr tächnisch Ufböu oder d Hygieene im Laager referiert het.

In dr Zyt vum Spaanische Buurgerchrieg (1936–1939) het si au no spaanische Flichtligschinder gluegt. Fir d Hilf im Spaanische Buurgerkrieg het si 1937 d SAH mit 13 Hilfswäärch zue dr Schweizerischen Arbeitsgemeinschaft für Spanienkinder (Ayuda Suiza, SAS) verainigt ghaas, wu 1940 – wel s Chriegseeländ si uf all mee Länder uusgwytet het (Finnland, Poole, Benelux, Frankryych) – mit 17 Organisazioone zue dr Schweizerischen Arbeitsgemeinschaft für kriegsgeschädigte Kinder (SAK) un ab 1. Jänner 1942 zur Kinderhilfe des Schweizerischen Roten Kreuzes wooren isch. Ab 1940 isch si as Inizianti vu dr Akzioon Colis Suisse (Schwyzer Pakeet) reegelmääßig in d Flichtligslaager im nit-bsetzte Frankryych graist go voor Oort Hilf aabiete.

Wu dr Zweet Wältchrieg ume gsii isch, het si d Regina Kägi im Wiiderufböu z Europa engaschiert un het unter anderem d Schwyzer Spänd 1944 organisert. Ab 1948 isch si Bresidänti vu dr Schwyzer Europahilf (speeter Schwyzer Uuslandhilf).

Ab dr 1950er Joor het si d Kägi in dr Entwickligshilf engaschiert, ab 1952 het si fir UNO gschafft, unter anderem z Neepaal un Tuneesie. Anne 1955 isch si Grindigsmitgliid vum Schwyzerische Hilfswäärch fir ussereuropäischi Biet (Helvetas) gsii. Im Joor 1961 isch er vu dr Uniwersiteet Züri dr Dr. h. c. verliie woore.

Wäärch

D Regina Kägi isch e iberzygti Sozialdemokraati gsii, wu si alliwyyl dytli vum Kommunismus dischtanziert het. Iri Aarbet, aber au iri schriftlige Wäärch un Voordreeg sin duurdrunge vun eme realistische Blick. D Kägi het kunkreeti Akzioone fir Lyt, wu benoochdailigt sin allizyt eme bolitische Dischkurs voorzooge un het dooderby Wäärt durf glait, ass mer s au schnäll un effektiiv cha umsetze.

Uusglääseni Schrifte

• Solidarität über die Grenzen. Vortrag auf der öffentlichen Schlusskundgebung der Reichskonferenz der Arbeiterwohlfahrt 1959 in Wiesbaden. Bonn: Arbeiterwohlfahrt 1959 (Schriften der Arbeiterwohlfahrt. 13).
• Vom Werden der schweizerischen Entwicklungshilfe. Zürich: Schweizerische Gemeinnützige Gesellschaft 1966.
• Das gute Herz genügt nicht. Mein Leben und meine Arbeit. Zürich: Ex Libris 1968.

Literatuur

• Valérie Boillat, Unabhängige Expertenkommission Schweiz – Zweiter Weltkrieg: Die Schweiz und die Flüchtlinge zur Zeit des Nationalsozialismus. Zürich: Chronos 2001, ISBN 3-0340-0617-9.
• Markus Bürgi: Kägi [-Fuchsmann], Regina. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz. 26. November 2014.
• Björn Erik Lupp: Von der Klassensolidarität zur humanitären Hilfe. Die Flüchtlingspolitik der politischen Linken 1930–1950. Zürich: Chronos 2006, ISBN 3-0340-0744-2.
• Serge Nessi: Die Kinderhilfe des Schweizerischen Roten Kreuzes 1942–1945 und die Rolle des Arztes Hugo Oltramare. Vorwort von Cornelio Sommaruga. Wien: Karolinger 2013, ISBN 978-3-85418-147-7. (Französische Originalausgabe: Genéve: Éditions Slatkine 2011, ISBN 978-2-8321-0458-3).
• Nicole Weil: Regina Kägi-Fuchsmann. Sozialdemokratin und Organisatorin. In: Helena Kanyar Becker (Hrsg.): Vergessene Frauen. Humanitäre Kinderhilfe und offizielle Flüchtlingspolitik 1917–1948. Basel: Schwabe 2010, ISBN 3-7965-2695-0.
• Kägi-Fuchsmann, Regina, in: Gudrun Wedel: Autobiographien von Frauen. Ein Lexikon. Köln : Böhlau, 2010, S. 390

Weblink

• Publikatione vo und über Regina Kägi-Fuchsmann im Katalog Helveticat vo dr Schwiizerische Nationalbibliothek
• Literatur vu un iber Regina Kägi-Fuchsmann im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
• 50 Jahre Helvetas (pdf; 867 kB)
• Ein Hof für ein «vorlautes Frauenzimmer», Tagblatt der Stadt Zürich vum 26. Jänner 2016:

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Regina_Kägi-Fuchsmann“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.