Schwendi AI
| S AI im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Appezöll Inneroode und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Schwende vermyde, wo öppis anders meined. |
Schwendi ischt e politischi Gmeend (me sääd offiziöll Bezirk) im Kantoo Appezöll Inneroode i de Ostschwiz. De Sitz vo de Bezirksvewaaltig ischt im Wissbad.
| Schwende | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Appezell Innerrhode (AI) |
| Bezirk: | (Bezirk ond Gmeend sönd identisch) |
| BFS-Nr.: | 3105 |
| Poschtleitzahl: | 9050 Appenzell 9057 Schwende 9057 Wasserauen 9057 Weissbad |
| Koordinate: | 751014 / 240712 |
| Höchi: | 838 m ü. M. |
| Flächi: | 57,5 km² |
| Iiwohner: | 2196 (31. Dezämber 2018)[1] |
| Website: | www.schwende.ch |
 D Chölche i de Schwendi | |
| Charte | |
  | |
GeografiiBearbeite
Schwendi ischt vo de Flechi här de grööscht Bezirk im Kantoo. S gaanz Gebiet ischt prägt vo Streusidlige und höche Bäg. Zum Bezirk ghöört d Schwendi und d Wasseaue, de Tääl vom Wissbad, wo südlech vom Brüelbach und westlech vo de Settere liid, und au en Tääl vo Appezöll, dai isch es s Gebiet zwösched em Bahof ond de Settere. Säb ischt met 781 m de tüüfscht Punkt vom Bezirk, wo bis in Säntis, uf 2'502 m ü. M. ui good.
TourismusBearbeite
Vo Appezöll faht s Zögli vo de Appezölle Bahne a Wissbad ond Schwendi vebii bes i d Wasseaue hönderi. Die Bah ischt im Juli 1912 i Betriib gnoo woede ond es ischt plaaned gsee, as me si emol bis in Säntis ui bout.[2]
Vo de Wasseaue füet e Loftsäälbah i d Ebenalp uf 1'589 m ui. Vo dai cha me wiite in Schöfler (1'912 m) ui wandere. Wänn epid mag, so chan e wiite bis in Säntis ui loufe. Vo de Ebenalp cha me abe au dös Wöldchölchli, da ischt e prähistorischi Höhli, in Ääsche abi spaziere, vo dai us in Sealpsee döri ond zrogg i d Wasseaue abi.
Es ged uf em Gebiet vo de Schwendi no en Huffe anderi Möglechkaite zom gi wandere goo. Zom Biispil; uf d Alp Sigl, d Marwees, d Meglisalp, d Altenalp, de Mesmer oder öber de Lehme in Chrobäg ui. Öberall häts e Weetschaft, wo me näbis ässe ond trinke cha, mängmol cha me sogär öbenachte.
Im Soome cha me nöd nu wandere, me cha au vo de Ebenalp mit em Glaitscherm abi flüüge. Im Weente ischt i de Ebenalp obe ond am Hang hönde Schwendi bi guete Vehältnis en Schiilift i Betriib. D Pischte bim Horn-Lift bi Schwendi cha beschnait wääde ond döt büütids sogär öpenemol Nachtschiifahre aa.[3]
BevölkerigBearbeite
Quelle: Bundesamt für Statistik 2005[4]
| Johr | 1801 | 1850 | 1900 | 1950 | 2000 | 2010 |
| Iiwohner | 799 | 1101 | 1299 | 1410 | 1935 | 2147 |
Dä Ääsche i de Fölswand inne
S Wöldchölchli ondehalb vo de Ebenalp
D Uusicht vom Schöfler obe abe
De Sealpsee, rächts im Höndegrond de Säntis
D Kapöll uf de Meglisalp
S Zögli zwösched Wasseaue ond Schwendi
LiteraturBearbeite
- Rainald Fischer: Die Kunstdenkmäler des Kantons Appenzell Innerrhoden. Das Innere Land: Schwende. Birkhäuser AG, Basel 1984, ISBN 3-7643-1629-2. (= Die Kunstdenkmäler der Schweiz, Band 74.) S. 442–448, 498.
WeblinkBearbeite
Commons: Schwendi – Sammlig vo Multimediadateie- Kantonali Site vom Bezirk Schwendi
- Hermann Bischofberger: Schwende AI In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
FuessnooteBearbeite
- ↑ Ständige und nichtständige Wohnbevölkerung nach Jahr, Kanton, Bezirk, Gemeinde, Bevölkerungstyp und Geschlecht (Ständige Wohnbevölkerung). In: bfs.admin.ch. Bundesamt für Statistik (BFS), 31. August 2019, abgruefen am 22. Dezember 2019.
- ↑ Ausstellung '100 Jahre Bahn zum Säntis', Vorprojekt Strecken (Memento vom 1. Februar 2014 im Internet Archive) Museumsverein Appenzeller Bahnen, abgruefe am 1. April 2014
- ↑ Nachtskifahren am Skilift Horn in Schwende Archivlink (Memento vom 9. Oktober 2013 im Internet Archive) uf meilenweiss.ch, abgruefe am 1. April 2014
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
