Silvester II.

Dr Silvester II. (vorhär Gerbert vu Aurillac, au Gerbert vu Reims; * um 950 z Aquitanie; † 12. Mai 1003 z Rom) isch e Mathematiker, Abt vu Bobbio, Erzbischof vu Reims un Ravenna un schließli Papscht vum 2. April 999 bis zue sym Dood anne 1003 gsii. Uugwehndli an syre Laufbahn isch sy Abstammig us aifache un arme Verhältnis gsii – Bischef un Päpscht sin in syre Zyt gwehndli nume Lyt us em Hochadel gsii. Erscht im 13. Johrhundert isch mit em Pietro di Morrone wider eber zum Papscht gwehlt wore, wu us ere verglychbare soziale Schicht chuu isch wie dr Silvester II.

Sy Wahl het er dr Unterstitzig dur dr jung Chaiser Otto III. verdankt, wu sy Schueler gsii isch. Des spieglet si au im gwehlte Papschtname: Dr Silvester I. soll noch ere (widerlaite) Legänd e Beroter vum Konstantin em Große gsii syy.

Lääbe

Iber s Lääbe vum Gerbert vu Aurillac waißt mer verglychswys vyl, wel ain vu syne Schueler, dr Mench Richer vu Reims, e Gschicht vu Frankrych verfasst het un in däne Richeri historiarum libri IV au uusfierli uf d Laufbahn vu sym Mentor yygangen isch. Dernäbe sin e Raie vu syne Brief erhalte.

Dr Gerbert vu Aurillac isch in dr Nechi vu Aurillac im Side vu Frankrych uf d Wält chuu un isch scho ase jung in e lokal Chloschter yydrätte. Wellewäg isch er wäg sym nidere Stand zerscht e Laiebrueder gsii, dr Abt vum Chloschter het aber scho frie syni Gscheiti gchännt un het s em megli gmacht, ass er zum Mench het chenne gweit wäre. In aim vu syne spetere Brief schrybt dr Gerbert vu Aurillac, ass er däm Abt alles verdanke diei. Anne 967 isch dr jung Mench em spanische Adlige Borrell II. ufgfalle, wu im Chloschter z Bsuech gsii isch. Dr Gerbert vu Aurillac isch wahrschyns mit sällem as Sekretär retuur uf Barcelona gange un isch derno fir rund zwai Johr z Spanie gsii un het dert Mathematik studiert. In dr Johr druf het er in dr Stadt Barcelona, wu vu dr Chrischte ghalte woren isch, au Naturwisseschafte studiert un het dodermit e Wisse ghaa, wu fir s chrischtli Reschteuropa uugwehndli hoch gsii isch. Anne 969 isch dr Borrell uf Rom pilgeret un het dr Gerbert vu Aurillac mitgnuu. Dr Gerbert het dert dr Papscht Johannes XIII. un dr Chaiser Otto I. droffe. Dr Papscht het dr Otto iberzygt, dr Gerbert as Tutor fir sy junge Suhn, dr chimftig Chaiser Otto II., yyzsetze. Speter isch dr Gerbert uf Reims im Norde vu Frankrych gschickt wore go dert syni Studie vervollständige. In Brief, wu us däre Zyt erhalte sin, het er unter anderem gschribe, wurum er d Arithmetik eso wichtig gfunde het. Um s Johr 982 isch dr Gerbert vu Aurillac dur d Unterstitzig vu sym friejere Schueler Otto II. Abt im italienische Chloschter Bobbio wore. Är het in däm Amt aber nyt chenne mache, s Chloschter isch verarmt gsii un d Mench hän si gege ihn, wu sy Amt nume dur s Patronage dur dr Chaiser kriegt het, gstellt. Dr Gerbert het schließli des Chloschter verloo un isch retuurgange uf Reims, wun er Sekretär vum Erzbischof woren isch. Wo sy Dienschtherr anne 991 abgsetzt woren isch, isch dr Gerbert sy Noofolger in däm Amt wore. Är het as ain vu dr wichtigschte Glehrte vu syre Zyt gulte.

Ab em Johr 997 isch dr Gerbert persenlige Lehrer un bolitische Beroter vum junge dytsche Chaiser Otto III. (980–1002) gsii, wu ihn 998 zum Erzbischof vu Ravenna un schließli 999 zum Papscht gmacht het. As Papscht het er d Bolitik vum Otto chenne unterstitze (Renovatio imperii Romanorum). S groß Zyl vum Silvester isch gsii, unter em Schutz Otto wider Fride in dr uurueige Zyt härstelle z chenne. Är het des aber nit gschafft, wel er churz noch eme Ufstand vum remische Adel anne 1001 d Stadt het mieße verloo. Är isch erscht churz vor sym Dood wider uf Rom retuurchuu.

Im Mai 1003 isch dr Gerbert gstorbe un isch in dr Erzbasilika St. Johann im Lateran vergrabe wore. Anne 1308 het e Brunscht s urspringli Grabmol gschlisse. Z San Giovanni het s e Kenotaph us em 17. Johrhundert.

Wisseschaftligi Arbet

Wie wichtig syni bolitisch-chilchlige Ambitione gsii sin, eso wichtig isch au di wisseschaftlig Arbet vum Gerbert gsii. Syni rhetorische Fähigkaite sin globt wore, wie au syni Chänntnis in dr Mathematik un Aschtronomy. Erhalte het si d Geometria, in dr Hauptsach e Sammlig vu antike Schrifte. Aber au d Praxis het er mitdänkt. Zem Byschpel bschrybt dr Gerbert in eme Brief (Bubnov: ep. 148) an dr Mench Remigius vu Trier uusfierli, wie mer e Himmelsglobus macht. Dr Richer vu St. Remi het die Darstellig no ergänzt (Richeri Historiarum Liber III, 50). Bschribe wird, ass e Holzchugle mit Rosshut iberzoge woren isch. Uf där Iberzug sin in aifacher oder ufwändiger Uusfierig d Stärnbilder farbig ufdrait wore; entwäder monochrom as Pinkt in roter Farb, oder aber mit verschidene Farbe. In däm Fall isch s nit klar, eb s nume Pinkt oder villicht gmolti Stärnbilder gsii sin. Aifachi Exemplar vun eme Himmelsglobus hän nume ufdraiti Stärnbilder ghaa, di bessere het mer mit eme Horizontring versää. Bruucht het dr Gerbert au Abakus un Astrolabium. Dodermit isch dr Gerbert e Represäntant vu syre Zyt gsii, vu dr bolitisch-chilchlige Entwicklige wie au vum friemittelalterlige Bildigskanon här. Noch em Oswald Spengler sei s är gsii, wu um 1000 d „Konstruktion der Schlag- und Räderuhren erfunden“ heeb.

Legände

Darstellig vum Deifelsbund im Cod. Pal. germ. 137, f216v (um 1460)

Dänkmol fir dr Papscht Silvester II. z Aurillac, Auvergne, Frankrych

Ab em frieje 12. Johrhundert sin Gschichte ufchuu, dr Silvester II. heeb si mit Magy bscheftigt un sei mit em Deifel im Bund gsii.

No dr Legänd heeb dr Gerbert z Córdoba un z Sevilla studiert, wun er z al-Andalus gsii isch. Ihm het mer d Yyfierig vu dr arabische Zahlschrift mitsamt dr Null ins oobeländisch Rächne zuegschribe, was aber noowyslig erscht im Verlauf vum 12. Johrhundert dur Ibersetzige vum Rächebuech vum Al-Chwarizmi gschääne isch. Richtig isch dergege, ass dr Gerbert in syre Studiezyt z Andalusie scho au di arabische Ziffere chänneglehrt ghaa het, aber nonig d Null. Är het e Aadail draa ghaa, ass e mittelalterligi Sonderform vum Abakus mit bezifferete Rächemarke yygfiert woren isch.

Dr Papscht Silvester soll au in dr Neijohrsnacht vor dr erschte Johrdöusertwändi zitteret haa, wun er d Mäss gfyrt het, wel er mit em Wältuntergang bi dr Wandlig grächnet heeb.

Quälle

• Diese Reihe der Monumenta Germaniae Historica ist nicht bekannt
• Leben des hl. Bernward, Bischof von Hildesheim, verfasst vum Thangmar (?), in: Lebensbeschreibungen einiger Bischöfe des 10.–12. Jahrhunderts, übersetzt von Hatto Kallfelz (Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters 22), Darmstadt 1973, S. 263–361.
• Thietmar von Merseburg: Chronicon, übertragen und erläutert von Werner Trillmich (Freiherr vom Stein-Gedächtnisausgabe, Bd. IX), Darmstadt 1957.
• Richer von St. Remi: Richeri Historiarum Libri IV (Monumenta Germania Historica SS XXXVIII)
• Sigrid Hunke: Allahs Sonne über dem Abendland. Fischer Bücherei Nr. 643, 1965, S. 43 f.

Literatur

• Gerd Althoff: Otto III. (= Gestalten des Mittelalters und der Renaissance). Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1997.
• Werner Bergmann: Innovationen im Quadrivium des 10. und 11. Jahrhunderts. Studien zur Einführung von Astrolab und Abakus im lateinischen Mittelalter (= Sudhoffs Archiv, Beiheft 26), Stuttgart 1985.
• Nicolaus Bubnov (Hrsg.): Gerberti Opera Mathematica (972–1003), Nachdruck Hildesheim 1963.
• Nicolaus Bubnov (Hrsg.): Sbornik pisem Geberta kakh istoritcheskij istotchnik, 2 Bände, Kiew 1888 bis 1890 (Briefe Gerberts)
• Fritz Eichengrün: Gerbert (Silvester II.) als Persönlichkeit, Leipzig-Berlin 1928
• James Hannam: God’s Philosophers - How the Medieval World Laid the Foundations of Modern Science, Icon Books 2009, ISBN 1-84831-070-6.
• Hans-Henning Kortüm: Gerbertus qui et Silvester. Papsttum um die Jahrtausendwende. In: Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters Bd. 55 (1999), S. 29–62. (Digitalisat)
• Hans-Henning Kortüm: Silvester II. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 24, Duncker & Humblot, Berlin 2010, ISBN 978-3-428-11205-0, S. 415 f.
• Harriet Peatt Lattin (Übers.): The letters of Gerbert with his papal privileges as Sylvester II. New York: Columbia University Press 1961.
• Uta Lindgren: Gerbert von Aurillac und das Quadrivium. Untersuchungen zur Bildung im Zeitalter der Ottonen (= Sudhoffs Archiv. Beiheft 18), Steiner, Wiesbaden 1976, ISBN 3-515-02449-2.
• Massimo Oldoni: SILVESTRO II. In: Massimo Bray (Hrsg.): Enciclopedia dei Papi. Rom 2000 (treccani.it).
• Pierre Riché: Gerbert d'Aurillac. Le Pape de l'An Mil, Paris 1987.
• Wolfgang Christian Schneider: Die Kunstwerke Bernwards und die ‚Disputation von Ravenna‘ zwischen Gerbert und Otrich. Kunstform und Denkform in der Ottonenzeit; mit Anhang: Die Disputation von Ravenna zwischen Gerbert und Otrich im Jahre 980 (Richer, Historiarum Libri IIII: 3,58-65). In: Tilman Borsche (Hg.): Denkformen – Lebensformen. Tagung des Engeren Kreises der Allgemeinen Gesellschaft für Philosophie in Deutschland, Hildesheim 3.-6. Oktober 2000., Hildesheim u. a. 2003; S. 257–315 und Abb. 1–10.
• Karl Schulteß: Silvester II.. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 34, Duncker & Humblot, Leipzig 1892, S. 330–342.
• Mathilde Uhlirz: Untersuchungen über Inhalt und Datierung der Briefe Gerberts von Aurillac, Papst Sylvesters II. (= Schriftenreihe der Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Bd.2), Göttingen 1957.
• Kurt Vogel: Gerbert von Aurillac als Mathematiker. In: Acta historica Leopoldina, Bd. 16 (1985), S. 9–23.
• Karl Ferdinand Werner: Zur Überlieferung der Briefe Gerberts von Aurillac. In: Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters, Bd. 17 (1961), S. 91–144.

Roman

• Gerhart Ellert: Der Zauberer. Roman. F. Speidelsche Verlagsbuchhandlung, Wien und Leipzig 1933. Neuausgabe: Carinthia, Klagenfurt 1981, ISBN 3-85378-185-3.

Weblink

 Commons: Silvester II. – Sammlig vo Multimediadateie

• Latynischi E-Täxt us Migne PL in Wikisource
• Silvester II. im Repertorium „Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters“

Fueßnote

Vorgänger	Amt	Nachfolger
Gregor V.	Papscht	Johannes XVII.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Silvester_II.“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.