Stepan Bandera

Dr Stepan Andrijowytsch Bandera (urkàinisch Степан Андрійович Бандера, wìss. Trànslitteràzioon Stepan Andrijovyč Bandera; * 1. Janner 1909 z’ Staryj Uhryniw, Gàlizia, Eeschtriich-Ungàrn; † 15. Oktoower 1959 z’ Mìncha) ìsch a nàzionàlistischer ukràinischer Politiker un Pàrtisàn gsìì. Ar ìsch Ààfiahrer gsìì vum rachtsextreema, terroristischa Flììgel vu dr OUN, dr OUN-B.

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Ànna 1934 ìsch dr Bandera ìn Poola waaga dr Ärmordung vum polnischa Ìnnaminìschter Bronisław Pieracki verurtailt worra, àwwer ìsch noh-n-em Ààfàng vum Zwaita Waltkriag fräigloo worra. Ar hàt àm Ààfàng mìt dr diitscha Wehrmàcht gschàfft, un siina OUN-B-Miliza hann noh-n-em Iimàrsch vu dr Wehrmàcht ìn Lemberg tailwiis dr Polizäigwàlt ìwwernumma. Sa hann mààsgaawend züa da Pogroma geega d’ jìddischa Beväälkerung biitrajt un hann unter àndrem Verhàftunga un Màssa-n-ärschiassunga fìr d’ Nàzis vorberaita.

Wu àndra Mìtglììder vu dr OUN a unàbhangiger Schtààt hann wälla grìnda, hàt sìch dr Bandera verwaigert, d’ Ärkläärung ruckgàngig z’ màcha. Àlso hàt’na d’ Gestapo vu Jüüli 1941 bis ìm Septamber 1944 ìm KZ Sàcksahüüsa-n-àls Eehrahäftlìng — dàs haisst mìt bassera Hàftbedìngunga — ìnhàftiart. Ìn dr gliicha Zitt sìnn zàhlriicha vu siina Ààhanger verhàfta un ìn Konzentràzioonslààger verschläppt odd’r sogààr vu dr SS àbgschossa worra. Noh-n-em Zwaita Waltkriag ìsch dr Bandera z’ruck ìns Diitschlànd gflìchta un ìsch ìn dr Sowjetunioon ìn Àbwaasahait zem Tood verurtailt worra. Ar ìsch ànna 1959 ìn Mìncha vu’ma KGB-Àgant umbrocht worra.

Um Bandera ìsch bis hìtt a Pärsoonavereehrung betrììwa worra. Màncka Histooriker sààga, àss dia Vereehrung a Àrt vu Fàschìschmus ìsch. Àm 20. Janner 2010 ìsch dr Stepan Bandera dur a Ààlàss vum ukràinischa Schtààtspresidant Wiktor Janukowytsch àls „Häld vu dr Ukràina“ üssgschproocha worra.^[1]

Lìteràtüür ändere

ìn Noohschlààgawark

Stepan Bandera. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 16. November 2023]).
Bandera Stepan. In: Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, Myroslav Yurkevich (Hrsg.): Historical Dictionary of Ukraine (= Historical Dictionaries of Europe). 2. Auflage. Scarecrow Press, 2013, ISBN 978-0-8108-7847-1, S. 37–38 (englisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
Бандера Степан Андрійович. In: Enzüklopädii vu dr modärna Ukràina. Ìnschtitüüt fìr enzüklopäädischa Forschung vu dr Nàzionààla Àkàdemii vu da Wìssaschàfta vu dr Ukràina (ukrainisch, com.ua [abgerufen am 16. November 2023]).
B. Grunewytsch: Бандера Степан (1909—1959). In: V. A. Smolij (Hrsg.): Малий словник історії України/Klai Läxikon vu dr Ukràinia Gschìcht. Lybid, Kiew 1997, ISBN 5-325-00781-5, S. 51 (ukrainisch, org.ua [PDF]).

àkàdeemischa Publikàzioona

Franziska Bruder: „Den ukrainischen Staat erkämpfen oder sterben!“ Die Organisation ukrainischer Nationalisten (OUN) 1928-1948. Metropol, Berlin 2007, ISBN 978-3-938690-33-8.
David R. Marples: Stepan Bandera : In search of Ukraine for Ukrainians. In: Rebecca Haynes et Martyn Rady (Hrsg.): In the Shadow of Hitler : Personalities of the Right in Central and Eastern. I.B.Tauris, London 2013, ISBN 978-1-84511-697-2, S. 227–244 (englisch, 344 S.).
Grzegorz Rossoliński-Liebe: Stepan Bandera. The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist. Fascism, Genocide, and Cult. ibidem, Stuttgart 2014, ISBN 978-3-8382-0604-2.
Kai Struve: Stepan Bandera: Geschichte, Erinnerung und Propaganda. In: Ukraine-Analysen. Nr. 270, 22. Juni 2022, S. 10–14, doi:10.31205/UA.270.03.
Ruslan Wiktorowitsch Tschastij (Руслан Викторовыч Частий): Степан Бандера: мифы, легенды, действительность (= Время и судьбы). Folio, Charkiw 2007, ISBN 966-03-3656-X. 2. Auflage 2015, ISBN 966-0-35782-6.
Ernst Reuß: Mord? Totschlag? Oder Was? Bizarres aus Deutschlands Strafgerichten. Militzke, Leipzig 2014, ISBN 978-3-8618-9868-9.

wittera Publikàzioona (Prassa, Schtìftunga, usw.)

Alexander Gogun: Stepan Bandera – ein Freiheitskämpfer? In: Gedenkbibliothek zu Ehren der Opfer des Kommunismus. 13. Oktober 2009 (gedenkbibliothek.de [PDF; abgerufen am 15. April 2022]).
Christoph Gunkel: Umstrittener ukrainischer Nationalist Bandera: Tiefe Verehrung, tiefer Hass. In: Der Spiegel. 6. März 2014 (spiegel.de [abgerufen am 15. April 2022]).
Grzegorz Rossoliński-Liebe: Stepan Bandera und die gespaltene Erinnerung an die Gewalt in der Ukraine: Ein Essay. In: Wissenschaftsportal der Gerda-Henkel-Stiftung. 19. Februar 2022 (gerda-henkel-stiftung.de [abgerufen am 15. April 2022]).
Levi Salomon, Isabella Hobe, Hannes Tulatz: Nazikollaborateur als neuer Held der Ukraine. Jìddischa Gmainda z’ Berliin, 1. April 2010 (jg-berlin.org [abgerufen am 13. April 2022]).
Ernst Reuß: Bandera und Staschynski. In: Historisches Sachbuch. 5. Oktober 2023 (weebly.com [abgerufen am 15. November 2023]).
Thomas d’Istria: Stepan Bandera, l’antihéros ukrainien glorifié après l’agression russe. In: Le Monde. 7. Januar 2023 (französisch, lemonde.fr [abgerufen am 15. November 2023]).
Assma Maad: Guerre en Ukraine : le mythe Bandera et la réalité d’un collaborateur des nazis. In: Le Monde. (französisch, lemonde.fr [abgerufen am 16. November 2023]).

Weblìnks ändere

Commons: Stepan Bandera – Sammlig vo Multimediadateie

Stepan Bandera im Munzinger-Archiv (Artikelaafang frei abruefbar)
Stepan Bandera in de Internet Movie Database (änglisch)

Ainzelnoohwiisa ändere

↑ Указ Президента України від 20.01.2010 року № 46/2010 «Про присвоєння С.Бандері звання Герой України». Archiviert vom Original am 8. Juli 2023; abgruefen am 15. November 2023 (ukrainisch).

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Stepan_Bandera“ vu de hochdütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Указ Президента України від 20.01.2010 року № 46/2010 «Про присвоєння С.Бандері звання Герой України». Archiviert vom Original am 8. Juli 2023; abgruefen am 15. November 2023 (ukrainisch).

[1]