Weermachtslok WR 360 C 14

D Weermachtsdiselloks vo dè WR 360 C 14 sin i dè spôtè 1930er Johr als Rangyrloks für diè dütsch Weermacht entschtandè. D Tûpèbezeichnig stòt für è Weermachtlokomotyv für Regelschpur mit 360 PS, Achsfolgi C (drei kuppleti Aadrybsachsè) un èrè Achslascht vo öppè 14 Tonnè.

WR 360 C 14
Nummerierig:	DR: V 36 DB : 236 DR: 103 ÖBB: 2065 FS: D 236 ČSD: T 334.0
Hersteller:	O&K, BMAG, Deutz, Jung, Henschel, DWK, Krupp, Holmag, MAK
Baujohr:	1937–1950
Usmusterig:	DB: bis 1981 DR: bis 1985 FS: bis 1971 ČSD: 1957
Achsformel:	C
Längi über Puffer:	9200 mm
Dienstmasse:	39 bis 43 t
Höchstgschwindigkeit:	30/55-60 km/h
Installierti Leistig:	265 kW / 360 PS
Afahrzugkraft:	127 bis 140 kN
Triibraddurchmässer:	1100 mm
Motorbauart:	1 6-Zûlinder Disel-Reièmotor mit 98 l Hubraum
Leistigsüberdrägig:	hûdraulisch
Tankinhalt:	1500 l
Lokbrämse:	Druggluftbrèms

Gschichtè

V 36 406, Füürerschtand

Sowoll diè Dütsch Bundesbaan (DB) als au diè Dütsch Rychsbaan (DR) hèn nõch èm Zweitè Wältchrièg d Disellokomotyvè vo dèrrè Bauart als Baureiè V 36 ygordnet. Vorübbergehend sin diè Loks bi dè DR au unter anderè Bezeichnigè, z. B. V 10 gloffè. Bi dè Öschterrychischè Bundesbaanè (ÖBB) sin diè z Öschterrych voblibbenè Lokomotyvè unter dè Baureiè 2065 ygreit worrè. I dè neuè dütschè Nummerèblään hèn diè Maschinnè bi dè DB ab 1968 d Baureièbezeichnig 236 gha, bi dè DR ab 1970 d Baureièbezeichnig 103.

D Chraftübberdrägig vom Diselmotor (voschideni Hèrschteller, wiè au d Lokomotyvè sèlber) uff d Räder erfolgt übber è hûdraulischs Meerschtufègetrybe vo Voith, ènèrè Blindwellè un Drybschtangè. Baut worrè sin diè Loks für explosionsgfôrdeti Standört vo dè Weermacht (Raffineriè, Tanklager un Munitionsdepots), abber au für Häfè, Flugblätz un äänlichs, wo Dampflokomotyvè mit irè Dampf- un Rauchschwadè suscht d Standört vorõtè hettet. È guèts Byschpill defür isch d Heeresvosuèchsaaschtalt z Peenemünde uff dè Oschtseeinslè Usedom, wo diè WR 360 C 14 zwischè Zinnowitz un Peenemünde au vor Züüg im Personèvokeer zum Ysatz cho isch.

Entwicklèt isch d WR 360 C 14 barallel zu dè WR 200 B 12 un dè WR 200 B 14, diè spûtere DB-Baureiè V 20. D WR 360 C 14 isch abber au witerentwickelèt worrè. Es isch no wôrend èm Chrièg d WR 550 D 14 entschtandè, è stärkeri, virachsigi Bauart mit ysgsamt drei Exemblaar. Zwei vo sèllènè Loks hèn dè Chrièg nit übberläbt, eini vo dè Lokomotyvè isch als Bschtanddeil von èm Panzerzug z Warschau museal erhaaltè blibbè. Vo irè zwei- un dreiachsigè Schweschterlokomotyvè sin jewyls einigi Exemblaar erhaaltè blibbè. D Chriègs-Disellokomotyvè sin wôrend èm Zweitè Wältchriège in ganz Europa un – besunders im Fall vo dè virachsigè Variantè – au z Nordafrika in Italiänisch-Libye ygesetzt worrè. Èn Bricht vo dè Wochèschau vo dè dõmòligè Zit zeigt sogar d Entladig von èrè WR 550 D 14 in èm nordafrikanischè Hafè.

D V 36.1, .2 un .4 sin sogar im Wendezugdiènscht vor un hinter Reisezüüg ygsetzt worrè. Dõby isch diè sognannte „indirèkte Wendezugschtüèrig vo dè Einheitsbauart“ zum Ysatz cho. Sell heißt, bim gschobenè Zug (wegè dè fäälendè Zugheizung vo dè V 36 sin meischtens virachsigi Stüèer- un Beiwagè vo Diseldrybwägè, abber au Plattformwägè vo dè Bauart „Donnerbüchsè“ zum Ysatz cho) hèt sich dè Lokomotyvfüürer im Stüèrwagè befundè, wôrend d Lok, wo i dè Regèl mit èm Vorbau am Zug gschtandè isch, vo eim „maschinnètechnischè Begleiter“ bsetzt gsi isch. D Übbermittlig vo dè Faarbefèèl (d Nrèmsè sin vom Lokfüürer bediènt worrè) isch übber è Klingelleitig un è Art „Maschinnè-Telegraph“ erfolgt. Sibbè Lokomotyvè hèn zwischè 1955 un 1959 au no è elegtropneumatischi Stuèrig erhaaltè, wo einmännig z bediènè gsi isch. Für selli Ysätz sin diversi V 36 èm großè Umbau unterzogè worrè: Well d Faart mit èm (rächt hochè) Vorbau voruus immer öppis broblematisch gsi isch un dè Eimaabetrièb vohindert hèt, isch ènè è Kanzlè uff s Füürerhuus gsetzt worrè. Dè Lokfüürer isch denn uff èm Füürerpult gschtandè, öppè eso wiè dè Käptän von èm Binnèschiff bim Unterfaarè von èrè nidrigè Brugg. Es hèt Vosuèchs- un Einheitskanzlè gää. D V 36 238 hèt è komplètt neus Hochfüürerhuus erhaaltè. Nõch dè Liferig vo stärkerè Loks, vo allem vo dè Baureiè V 60, sin die V 36 i dè lychte Rangyrdiènscht, i dè Arbètszug- un i dè Wärchschtättèdiènscht abgwanderèt. I dè 1970er Johr isch iri Uusmuschterung bi dè Dütschè Bundesbaan erfolgt, i dè 1980er Johr bi dè Dütschè Rychsbaan i dè DDR.

Vobliib

V 36 123 bi dè Dampfbaan Fränkischi Schwiz

Hütigi V 36 005 bi dè Vokeersbetrièb Grõfschaft Hoya

Lok V 36 406 vo dè Historischè Ysebaan Frankfurt

Nõch èm Chrièg sin vill vo sellènè Lokomotyvè z Dütschland voblibbè. Wennigi Einzelschtugg hèt mò au z Öschterrych, Italiè, Frankrych, Ungarn, dè Tschechoslowakei un dè Benelux-Staatè gfundè. Bi dè spôterè DB sin d WR 360 C 14, dènnè iri Uffarbeitig sich no gloont hèt, i dè Unterbaureiè V 36.0, V 36.1, V 36.2 un V 36.3 zämmègfasst worrè. 1955 hèt s bi dè DB 93 Lokomotyvè vo sèllère Baureiè. Wôrend diè èrschterè è diselhûdraulisches Getrybè un èn Èndfüürerschtand mit èm langè, hochè Vorbau bsessè hèn, sin d V 36.3 Mittelfüürerschtand-Loks mit diselmechanischer Chraftübberdrägig gsi. Selli sin abber scho bald uusgmuschterèt worrè, bsunders nõchdèmm d DB 1950 nomòl è Nõchbauseriè als V 36 401 bis 418 bi dè MaK bschtellt gha hèt.

Etlichi V 36 sin erhaaltè blibbè, sig s nu bi dè DB un dè DR sèlbscht als historischi Loks, bi Brivatbaanè im In- un Uusland odder bi Museumsbaanè. D Vokeersbetrièb vo dè Grõfschaft Hoya (VGH) z Norddütschland sin bis i d 1990er Johr è „V 36-Paradys“ gsi, no hüt duèt dört è V 36 005 (VGH-Nummerè, früèner DB V 36 237), diè im Dütschè Ysebaa-Vorein (DEV) ghört, iren Diènscht für Sunderfaartè odder als Reservelok. Bi dè DR sin si im Rangyrdiènscht un lychtè Güètervpkeer ygsetzt worrè, wofür si scho d Weermacht vorgsää gha hèt. Dè Ysatz vo dè Maschinnè bi dè DR isch übberwigend im Ölhafè vo Wismar sowiè zuè dè Bediènig vo Trybschtofflager vo dè Rotè Armee erfolgt, well dõmòls d V 36 diè einzig Lokomotyvbaureiè gsi bi dè Dütschè Rychsbaan gsi, welli übber è Explosionsschutzyrichtig vofüègt. D Loks muèn deilwys wegè fäälendè Ersatzdeil remotorisyrt wörrè.

È Vorserièexemblaar befindet sich im Technig-Museum Speier. D Lokomotyvè sin 1938 vo dè Firma Schwartzkopff (BMAG) für d Weermacht hèrgschtellt un schli!ßlich 1962 vo dè Steihuder Meer-Baan mit dè Nummerè 271 a d Stadt Frankfurt vokauft worrè. D Faarzüüg wurde vo dè Stadtwärch Frankfurt mit dè Nummerè 2018 ygsetzt worrè. D Lokomotyv isch mit eim Stromabnèmmer für d Stüèrig vo Signaal uff èrè Streggi vo dè ehemõligè Frankfurter Lokalbaan uusgschtattet worrè. D Lokomotyvè sin 1980 wegè nèm Riss im Motorblock abgschtellt un a diè Historischi Ysebaa Frankfurt abgää worrè.

D V 36 027 hèt d DR 1983 in iren Bschtand vo dè Traditionsfaarzüüg übbernõ. Si hèt dõmòls d Betrièbsnummerè 103 027-9 zuèdeilt chriègt. 1992 hèt d Umzeichnig in 388 365-9. Mit sellèrè Nummerè isch si au 1994 i dè Beschtand vo dè DBAG ygreit un 2001 uusgmuschterèt worrè. Si isch denn a d Mecklèburgischè Ysebaafründ Schwerin e. V. gangè, wo si widder iri aalti Nummerè V 36 027 erhaaltè hèt.

D V 36 032 befindet sich im Ysebaamuseum Weimar.

D V 36 127 befindet sich betrièbsfähig im Ysebaamuseum Neuschtadt (Wiistr.)

D V 36 211 un d V 36 224 befindè sich im Bayrischè Ysebaamuseum z Nördlingè. Beidi sin derzit nit betrièbsfähig.

D V 36 231 befindet sich im Ysebaamuseum Bochum-Daalhuusè.

D V 36 316 befindet sich hüt in guètem Zuèschtand (allerdings nimmi betrièbsfähig) im Ysebaamuseum Dyringhuusè.

D V 36 405 isch hüt im Eigèdum vo dè Historischè Ysebaa Frankfurt, si isch nit betrièbsfähig.

D V 36 406 isch ebbèfalls im Eigèdum vo dè Historischi Ysebaa Frankfurt, si isch betrièbsfähig.

D V 36 412 isch hüt im Eigèdum vom Vorein Fördervorein Ysebaa-Tradition un betrièbsfähig im Bw Lengerich vo dè Teutoburger Wald-Ysebaa stationyrt.

Diè drei Maschinnè vo dè ÖBB-Reiè 2065 sin 1961 (2065.03) un 1968 (2065.01 un 02) uusgmuschterèt worrè. 2065.01 isch a d GKB vokauft un modernisyrt worrè, si isch bis 1991 im Ysatz gsi.

T 334.004 vo dè ČSD im Ysebaamuseum Lužná u Rakovníka (2012)

Au i dè Tschechoslowakei isch è Lokomotyv erhaaltè blibbè. È nummerèmäßig nit bekannti Maschinnè isch nõch 1945 bi dè ČSD als T 334.004 bezeichnèt un 1957 uusgmuschterèt worrè. D Lokomotyv isch nõch irer Uusmuschterung an è Fabrik z Roudnice nad Labem vokauft worrè un isch dört bis 1999 im Ysatz gschtandè. Hüt ghört si - üßerlich reschtauryrt - zum Beschtand vom Ysebaamuseum Lužná u Rakovníka.

Nõchfolgebauartè

Nõchdemm i dè Nõchchriègszit dè Bau vo Schinnefaarzüüg z Düütschland widder agloffè isch, hèn vill Hèrschteller vo dè V 36 fascht glychi Loks für Brivaat- un Induschtrybaanè, z. B. d Krauss-Maffei ML 440 C baut. Im Schinnèfaarzüügbau vo dè DDR isch d Baureiè V 60 D vo sellerè Lok abgleitet worrè. Vo sellènè Tûpè sin ebbèfalls zaalrychi Exemblaar vo voschidnè Hèrschteller erhaaltè blibbè, einigo wennigi Exemblaar wörred no hüt uff Induschtrybaanè ygesetzt.

Literadur

• Stefan Lauscher: Die Diesellokomotiven der Wehrmacht. Die Geschichte der Baureihen V 20, V 36 und V 188. EK-Volaag, Fryburg 2006, ISBN 3-882-55236-0
• Rolf Löttgers: Die Dieselloks der Baureihe V 20 un V 36. Franckh'schi Volaagshandlig, Stuègètt 1986, ISBN 3-440-05673-2
• Vorschrift D 1151/3, Diesellokomotive 360 PS WR 360 C 14 und 14 K. 1941

Weblinggs

 Commons: DRG Class V 36 – Sammlig vo Multimediadateie

• V36.de
• rangierdiesel.de

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Wehrmachtslokomotive_WR_360_C_14“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.