Zàwere

Zàwra (frz. Saverne, dt. Zabern) ìsch a frànzeesche Stàdt ìm Arrondissement Saverne (Kanton Zàwere) im Unterelsàss (Bas-Rhin). Sa lìegt nohch vu Lothrìnga, ungfahr 40 Kilometer nordweschtlich vu Strossburi un ungfahr 15 Kilometer vu Wàssla.

Zàwere
Rohan-Schloss, z Zàwra
Verwàltung
Land	Frànkrich
Region	Grand Est
Département	Bas-Rhin (67)
Arrondissement	Saverne (Unterpräfektur)
Kànton	Zàwere
Kommünàlverbànd	Pays de Saverne
Àmtliga Nàma	Saverne
Maire	Stéphane Leyenberger (2014-2020)
Code Insee	67437
Poschtlaitzàhl	67700
Iiwohner
Iiwohner	11.390
Flech	26,01 km2
Bevelkerungsdicht	460,05 Iiw./km2
Làg
Koordinate	48° 44′ 29″ N, 7° 21′ 43″ E
Heche	177–463 m
Zàwere Zàwere (Frànkrich)
Website
https://www.saverne.fr/

Dialäkt: Mìlhüüserisch

Dr Fluss Zorn un dr Kànal zwìscha Marne un Rhii gehn d Stàdt dura. Zàwra lìegt uf dr Zug-Linia zwìscha Strossburi un Pàris.

Gschìcht

Da Ort, wo Zàwra lìegt, ìsch scho làng har a Durchgàng zwìscha Elsàss un Lothrìnga, ìn da Vogesa. Ìn dr Reemischa Zit hàt’s do a Militärstàtion gaa. Drèi Wìrtschàfta sìn salamols àm Wag entlàng gstànda; dernoh ìsch da Ort "Tres Tabernae" (Drèi Wìrtschàfta uf Làtinisch) gnennt worra.

Dr heechscht Punkt vu dr Stàdt ìsch d „Hocha Stàdt“ worra; ìm III. Johrhundert ìsch a Müüra drum umma bàuia worra.

Ìm IV. Johrhundert, mìt dr Välkerwànderung, sìn d Àlemànna àm Plàtz vu da Reemer kumma.

Ìn dr frànkischa Perioda hàt Zàwra zum Bischtum Metz gheert.

Nooch de Schlàcht vun Hüsberje, 1262, wii de Bischof geje de Strossburjr Bürjrmilize vrliirt, wurd Zàwere fescht Residenz vun de Bischöf vun Strossburi.

1444 müess sich àui Zàwere geje d Armagnake wehre, wii nooch’m alte Zürichrkriej plindrnd durch`s Ländele ziehn.

Zwìscha 1417 un 1789 – bis zue’r Revolution bliibt Zàwra d Residanz – bsundrs untr de vum frànzeesch Künnij ingsetzt Rohan. Mìt dam hàt d Stàdt a greeßera Entwìcklung bikumma; zum Beispiel sìn vìel Gebäi bàuia worra – s wichtigscht Monüment: ’s Rohan-Schloss.

Ànna 1525, wahrem ditsche Büürakriag, han d Büüra, unter dr Leitung vu Erasmus Gerber, d Stàdt Zàwra àls Zueflucht genumme vor de Truppe vum Herzog Antoine vun Lothringe. De Büüre hàn mét’m Herzog frej’s Geleit vrhàndelt – ohne Wàffe. De Làndsknechte hàn àlli màssakriirt un de Stàdt gebràndschatzt.

Dr drissigjeehriga Kriag hàt ìn Zàwra vìel Schàda brocht. Dr Besìtzer vu dr Stàdt hàt mehrmol gwachselt.

Nooch’m ditsch-fràzeesch Kriej ém Richslànd Elsass-Lothringen ésch Zàwere, ém Weschte vum Elsass, àn der Bàhn un Stross uff Pàriss, e Garnisonsstàdt wore un de Preisse hàn`s Militär gràd én’s Rohan-Schloss inquàrtiirt. Ands 1913 ésch d´Stàdt de Béhn vun d Zàwerer Affär wore.

Bevelkerungsentwìcklung

Johr	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2007
Inwohner	9056	9682	10170	10327	10278	11201	11966

Beriahmta Zàwerer

• Franz Xaver Murschhauser (1663–1738), Komponischt un Organischt
• Erich Mercker (1891–1973), ditscher Moler un Isschnelllàuifer
• Georges Reeb (1920–1993), frànzeescher Mathematiker
• Adrien Zeller (1940–2009), frànzeescher Politiker (UMP)

Sanswìrdigkeita

S wìchtigschta Gebäi z Zàwra ìsch s Rohan-Schloss, wo bàuia worra ìsch ànna 1790. As hàt a 140 Meter-lànga Fàssàda üs rosatotem Sàndstei. As blibt nit meh ìwrig vum mìttelàlterliga Schloss, wo ìn dr Nàcht vum 24. Septamber 1779 brennt hàt.

• 
  Rohan-Schloss
• 
  Maison Katz
• 
  Synagoge vu Zàwra
• 
  Cloître des Récollets
• 
  Église de la nativité
• 
  Hàfa vu Zàwra, àm Kànal zwìscha Marne un Rhii

Dialekt

Dr elsassisch Dialekt vun Zàwere ghert zem Owerrhinàlemànnisch.

Weblink

 Commons: Zàwre – Sammlig vo Multimediadateie

 Saverne in der Topographia Alsatiae (M. Merian) im dütschsprochige Wikisource

• Offizieller Website vu dr Stàdt Zàwra
• Sahnswìrdigkeita vu Zàwra (fr) (de) (en)
• Website ìwer Zàwra (fr)