Bundesschtrõß

Als Bundesschtrõß wörred benamst:

• Z Dütschland Fèrnschtrõßè (Übberlandschtrõßè), wo in èrschter Linniè im übberregionalè Vokeer diènè duèn. Im Unterschyd zu dè Autobaan diènèd Bundesschtrõßè nit uusschlièßlich im Schnèllvokeer mit Kfz.
• Z Öschterrych:
  • historisch diè länderübberschpannendè Fèrnstrõßè i dè Vowaltig vom Bund. D Strõßèart exischtyrt nimmi, diè früèner Bundesschtrõßè benamstè Strõßè heißèd hüt Strõßè mit Vorrang, d Kennzeichnig «B» isch bybhaaltè worrè.
  • hüt allgemein Strõßè, wo für dè Erhalt dè Bund zuèschtändig isch („Strõßè vom Bund“), also Autobaanè un Schnèllschtrõßè.

Volauf von èrè zweischpurigè Bundesschtrõß ußerorts

I dè Schwiz wörred d Übberlandschtrõßè als Hauptschtrõssè benamst.

vierschburige Bundesschrdoß em Middlgebirg mit Aschlussschdella

Dütschland

Luèg au: Lischtè vo dè dütschè Bundesschtrõßè

Bundesschtrõßè chönnèd je nõch Vokeersuffchò entwedder zwei-, drei- (z. B. B 27 a dè Bèlèmer Höh bi Behla), vir- odder sechsschtreifig (Rhybrugg Maxau im Zùg vo dè B 10 zwǜschè Wörth am Rhy un Karlsruè) mit drènntè Richtigsfaarbaanè uusbaut sy. Letschteri hèn denn èn autobaanäänlichs Uussää. Zämmè mit dè Autobaanè, Landesschtrõß un Chreisschtrõßè bildet d Bundesschtrõßè s übbergordnete Strõßènetz, wiè s byschpillswys im Land Bèrlin definyrt isch.

zwoi Bundesschdroßa näbanandr en Schdurgrd

Eigèschaftè

Diè Kurzbezeichnig bschtòt uss ènèrè fortlaufendè Nummerè mit èm Großbuèchschtabbè „B“ vornè draa (zum Byschpill B 3). D Kennzeichnig im Strõßèvokeer erfolgt lutt Strõßèvokeersorning durch chlyni, schwarzumrandeti, gääli Dafèlè mit dè Nummerè in èrè schwarzè Schrift. Bis zuè dè Novellyrig vo dè Strõßèvokeersorning vo 1970 hèt sèll Schild als Vokeerszeichè è Vorfaartsschtrõß aazeigt. D Kilometryrig erfolgt mit chlynè Schilder am Strõßèrand, wo z Dütschland als Stationszeichè benamst wörrèd.

I dè DDR hèt mò söttigi Strõßè Fèrnvokeersschtrõßè dauft, sèllèwäg sin si mit ènèm „F“ kennzeichnèt worrè. D Nummeryrung vo Rychs-, Fèrnvokeers- un Bundesschtrõßè sin bybhaaltè worrè, nu einzelni Strõßè sin zruggschtuft worrè (byschpillswys söttigi, wo durch barallel volaufèndi Autobaanè ergänzt worrè sin). Diè Bezeichnigè im früènèrè dütschè Rychsgebièt geltèd nǜmmi, well si nõch 1945 durch diè dörtigè Vowaltigè mit andrè Nämmè ersetzt worrè sin.

Diè normalè Gschwindigkeitsbegränzigè für motorisyrti Faarzüüg uff Bundesstrõßè bedrägèd:

• ußerhalb vo gschlossenè Ortschaftè 100 km/h
• innerhalb vo gschlossenè Ortschaftè 50 km/h (wenn nit explizit öppis anderes beschilderèt isch)
• uff autobahnäänlichè Bundesschtrõßè (jewyls mindeschtens zwei Faarbaanè für jeddi Faarrichtig odder wenn d Richtigsfaarbaanè baulich drènnt sin) gildèt in Dütschland lediglich è Richtgschwindigkeit vo 130 km/h. (è „Gääli Autobaan“)

D Strõßèbaulascht lyt bi dè Bundesrepublik Dütschland, wo d Uffdragsvowaltig abber a diè einzelnè Bundesländer abgit. Dõdemit isch d Strõßèbauvowaltig vo jeddèm Bundesland für dè Bau un dè Bedryb vo dè Bundesschtrõßè in yrèm Vowaltigsgebièt voantwortlich. Bi Ortsdurchfaartè im Zuug vo Bundesschtrõßè uff èm Gebièt vo Städt mit mee wiè 80.000 Ywooner lyt d Baulascht bi dè Kommunè. Bi Städt zwǜschè 50.000 un 80.000 Ywooner cha uff Volangè vo dè Kommunè d Baulast bi nèrè Zuèschtimmig vo dè obberschtè Kommunaluffsichtsbehördè uff diè jewyligi Gmaind übberdrait wörrè (§ 5 FStrG).

Z Dütschland isch s Bundesschtrõßènetz öppè 40.700 Kilometer lang.

Sischtematik un Gschichte

Grundnetz vo dè Rychsschtrõßè 1–10 1937 (yschlièßlich dè Erwitterungè bis 1941)

Gegè Ändi vo dè Weimarer Republik hèt mò è einheitlichi Nummeryrig vo dè dütschè Fèrnschtrõßè in Aagriff gnõ, well d Motorisyrung peu à peu zuègnõ hèt un mò sèllèwäg blaant hèt, s Fèrnschtrõßènetz neu- un uuszbauè. In stärker motorisyrtè Länder wiè Frankrych odder dè USA isch sèbbi Nummeryrung zuè sèllèm Zitpungt schu realisyrt gsi.

Dè Rychsdag hèt am 10. Mai 1926 d Regyrig beuffdragt, „ein einheitliches Netz wichtiger Landstraßen“ z blaanè. Uff sèllèrè Sitzung hèt er èn Entschlièßungsaadraag vum Vokeersuusschuss aagnõ, wo vom SPD-Abgordnètè Schorsch Simon vordrait worrè isch. Dè Simon hèt sèllèn Vorschlag wèg èrè Diskussion übber è aaschtehèndi Erhöung vo dè Chraftfaarzüügschtüèr entwicklèt: „In Anbetracht des Umstandes, daß die Bedeutung der Straßen und Wege für den Durchgangsverkehr der Kraftfahrzeuge ständig wächst, in der Erkenntnis der Notwendigkeit, das Straßennetz im Reiche nach einheitlichen großen Gesichtspunkten auszubauen und zu verwalten, wenn nicht die Gesamtwirtschaft auf Dauer schweren Schaden leiden soll, [sei es erforderlich,] das Straßen- und Wegebaurecht im Rahmen der Reichsverfassung reichsgesetzlich“ zu regeln. Uffgrund vo sèbbèm Aaschtoß isch füüf Johr spôter, am 17. Januar 1932, s „Verbesserung der Orientierung im Deutschen Reich“ neue Sischteem vo dè Fèrnvokeersschtrõßè mit dè Abchürzung FVS odder F ygfüürt worrè. Wèg dè föderalè Uffgabèvodeilung i dè Weimarer Vofassung, wo d Strõßè dè Länder, nit èm Rych ghört hèn, hèt sich s neue Netz uff è Uuszeichnig vo Routè für dè Fèrnvokeer beschränkt. Diè èrschtè nüü Nummèrè – diè eischtelligè Zaalè – sin dènnè Strõßè zuègwisè worrè, wo durch ganz Dütschland durrè gön. Si bildèt s Grundnetz. Diè zwei- un dreischtelligè Nummèrè sin sischtematisch vo Süd nõch Nord un witter vo Wescht nõch Oscht vogää worrè. Mit dè Nummer 138 isch sèlli èrschti Phasè vo dè Nummeryrung abgschlossè gsi. Well diè letschtè Strõßè, wo asè nummeryrt worrè sin, alli im Oschtè vum dõmòligè Dütschè Rych glègè sin (Schlesiè, Pommèrè, öschtlichs Brandèburg sowiè d Neumark un Oschtpreußè) un sèlli Oschtgebièt nõch èm Zweitè Wältchrièg a Polè un d Sowjetunion kait sin, hèt s i dè Nõchchriègssischtematik vo dè Bundesstrõßè è Luggi vo dè Nummèrè 114 bis zuè dè Nummèrè 165 gää (in vochürzter Form sin allerdings d Strõßè 115, 156 un 158 z Brandèburg, Sachsè un Mecklèburg-Vorpommèrè no vodrèttè). Au d Strõß mit dè Nummèrè 122 (nõch 1945 F 122 un spôter B 122 dauft) hèt dèzuè ghört, bis si umgwidmèt worrè un è neui B 122 im Nordè vo Brandèburg und im Südè vo Mecklèburg uusgwisè worrè isch.

Mit èm „Gesetz über die einstweilige Neuregelung des Straßenwesens und der Straßenverwaltung“ vum 26. März 1934 sin diè Fèrnvokeersschtrõßè übbernõ un in Rychsschtrõßè umbenamst worrè, mit dèrrè neuè Strõßèvokeersorning isch erschtmòls au hüt nò übliche chlyne gääle Schild mit dè Strõßènummèrè ygfüürt worrè. Rychsschtrõßè sin mit ènèm „R“ un èrè Nummèrè kennzeichnèt worrè. Als witteri Orningsklassè sin d Landstrõßè I. Orning un Landstrõßè II. Orning ygfüürt worrè. In èrè èrschtè Phasè sin diè aaltè Fèrnvokeersschtrõßè un diè Rychsschtrõßè, wo neu dèzuè chò sin, mit yrè aaltè Bezeichnungè witter gfüürt worrè. È Byschpill findet mò in èrè amtlichè Chraisbeschriibung vum preußischè, hüt rhyland-pfälzischè Chr ais Aarwyler, wo diè Rychs- un hütigè Bundesschtrõßè 9, 257, 266, 267 un 258 wiè folgt beschribbè worrè:

„Erschlossen ist der Kreis durch folgende Straßen:
A. Reichsstraßen
1. Straße F 9 Köln-Mainz (Rheinstraße).
2. Straße Nr. 312 Bonn-Trier über die sogenannte Grafschaft.
3. Straße Nr. 310 Euskirchen-Linz über die sogenannte Grafschaft bis zur Ahr.
4. Straße Nr. 322 Bad Neuenahr-Altenahr.
5. Straße Nr. 313 Aachen-Nürburgring-Mayen-Koblenz.
B. Straßen I. Ordnung (Provinzialstraßen)
[…] (es folgèd 13 Strõßè mit dreischtelligè Nummèrè, wo mit 5, 8 odder 9 aafangèt)
C. Straßen II. Ordnung (Kreisstraßen)
in einer Gesamtlänge von 182,973 km. […]“

Diè zweit Phasè vo dè Nummeryrig hèt 1936 aagfangè, nõchdèm èn Erlass vum Generalinschpekteur für s dütsche Strõßèwesè vum 27. Februar 1936 d Nummeryrig vo allnè Rychsschtrõßè aagordnèt hèt, un isch uff dè Grundlaag vo dè Fèrnvokeersschtrõßè-Nummeryrig durrègfüürt worrè, isch abber a mèngè Stellè au abgänderèt worrè. Diè neuè Nummèrè sin ab 139 z Oschtpreußè los- un in umkeerter Richtig gu Weschtè wittergangè, dènõch denn widder vo Nord nõch Süd. I sèllèrè Phasè sin d Nummèrè 139 bis 327 vogää worrè. D Nummèrè 328 bis 432 sin vu 1938 bis zum Änd vum Zweitè Wältchrièg vodeilt worrè, un zwar uusschlièßlich für aaglydertè Gebièt un diè wichtigè Vobindigswäg dörthy. Aaglyderti Gebièt sin wèg èm (Aaschluss vo Öschterrych un dè Annexion vum Sudetèland sowiè dè Bsetzung vo dè sognenntè „Räscht-Tschechei“) vor èm Chrièg dèzuè chò, wòrènd èm Chrièg sin witteri Gebièt in Polè, Frankrych, Luxèburg un Belgiè) im Rychsgebièt yvolaibt worrè . En Huufè vo sèllnè Nummèrè vo 328 bis 432 exischtyrè nǜmmi odder sin neu vogää worrè. È baar Nummèrè wiè d 400 hèt mò im Lauf vo dè Zeit sogar meemòls neu gwidmèt. Bis hüt exischtyrèd nò churzi Deilschtugg vo dè B 378, dè B 388 un dè B 399.

Wägwiiser i dè Wisbyer Strõß öschtlich vo dè Schönhuuser Allee - Hywys B 96a

Nõch èm Zweitè Wältchrièg hèt d Nummeryrig witter goltè, znägscht nò mit dè Bezeichnig Rychsschtrõßè. Nõch Gründig vo dè Bundesrepublik Dütschland am 24. Mai 1949 hèn diè weschtdütschè Strõßè statt èm aaltè „R“ è „B“ für dè neue Begriff Bundesschtrõß vor dè Nummèrè chriègt, i dè DDR sin d Fèrnvokeersschtrõßè - jetzt mit èm Chürzel „F“ statt FVS - widder ygfüürt. Us dè R 1 vo Aachè bis Oschtpreußè isch asè im Weschtè diè B 1 vo Aachè bis Helmschtedt un witter vo Bèrlin-Wannsee bis zum Potsdamer Blatz worrè, un i dè DDR isch druus d F 1 vo Morsläbbè bis Potsdam sowiè vo Bèrlin-Mitte bis Kietz worrè. Well d DDR, trotz F-Chürzel, bis uff wènnigi Uusnaamè (F 96a, è 1964 un 1967 bauti breiteri Barallelschtrèggi zuè dè F 96 im hütigè Mecklèburg-Vorpommèrè sowiè d Umgehig vo Wescht-Bèrlin) d Nummeryrig vo dè Rychsschtrõßè witgehènd bybhaaltè hèt, sin mit èm Bydritt vo dè DDR zuè dè Bundesrepublik am 3. Oktober 1990 us dè F-Strõßè durch eifachi Umbezeichnig diè entschprèchèndè B-Strõßè worrè.

Nõch 1949 sin z Weschtdütschland d Nummèrè ab 399 vogää worrè. D Vogaab isch hauptsächlich ab 1960 durch d Uffwärtung vo zaalrychè Landesschtrõßè durrègfüürt worrè, woby au vill Bundesschtrõßè mit schu eksischtyrèndè Nummèrè volängerèt worrè. Ab 526 bis zuè dè högschtè Nummèrè 588 isch d Reiè zimli luggèhaft un cha witter uffgfüllt worrè. È Bsunderheit sin Bundesschtrõßè mit dè glychè Nummeryrig: So eksischtyrt d B 199 zum eintè z Meck-Pomm bi Butzow - Anklam), zum andrè z Schleswig-Holschtai Nièbüll - Flènsburch - Kappèlè. Auch d B 250 git s zweimòl, einersits diè urschprünglichi Rychsschtrõß 250 (Wanfried – Treffurt – Crützburch) un anderersits d Fèrnschtrõß 250 (Quèrfurt – Nebra – Bad Bibra – Eckartsberga), wo i dè DDR neu formyrt worrè isch.

Churzi Abzwyg vo Bundesschtrõßè wörred mèngmòl mit dè Bundesschtrõßènummèrè un èm nõchgschtelltè a benamst (zum Byschpill Bundesschtrõß 7a (Crützburch – Herleshuusè)). Näbbèby isch s au gebrüüchlich, für neu uusbauti Bundesschtrõßè hinter d Nummèrè è n z stellè (wiè B 27n) für d Schnellschtrõß Stuègètt-Dägerloch – Kircha bis Mitti vo dè 1990er Johr. S handlèt sich dõdeby um sognennti Ersatzbundesschtrõßè (churz EB).

Für dè mittlère Ring z Münchè isch d Bundesstrõßènummèrè 2 R (R für Ring) vogää worrè, z Nürnbärch Bundesschtrõßènummèrè 4 R.

Wòrend dè Deilig vo Bèrlin sin z Wescht-Bèrlin ersatzwys eigèni Bundesschtrõßèabschnitt uusgwisè worrè. Sèlli hèn für d Kennzeichnig abber keini Zaalè chriègt, sondern d Buèchschtabbè E, R, S un Z. Well s sich um innerschtädtischi Vobindungè ghandlèt hèt, isch d Grundfarb analog zuè dè Farbzuèorning, wo i dè Strõßèvokeersorning für d Unterscheidig vo übber- un innerörtlichè Wägwyyser diènt (Zeichè 419 un 432), d Grundfarb nit Gääl, sondern Wyyß.

• Beschilderung
• 
  Zeichè 401 „Bundesschtrõßè­nummèrè“
• 
  Abzwyg vo dè Bundesschtrõß 28
• 
  Ersatzbundesschtrõß 71

Öschterrych

Sischtematik

Bundesschtrõßè A un S

Vokeersschild für d Autobaan „A1“

Vokeersschild für d Schnèllschtrõß „S16“

D Bundesschtrõßè wörrèd èso ydeilt:

• Bundesschtrõßè A (Bundesautobaanè) – sèll sin blaanfrei aaglaiti Strõßè, wo sich für dè Schnèllvokeer eignè düèn un bsunders Aaschlussschtellè für Zuè- un Abfahrt uffwysèd (Autobaan);
• Bundesschtrõßè S (Bundesschnèllschtrõßè) – sèll sin andri Strõßè, wo für dè Schnèllvokeer geignèt sin.

D Yorning als Bundesautobaan odder Bundesschnèllschtrõß sait nüt drubber uus übber d Yorning nõch dè Strõßèvokeersorning. Mèngi Bundesschnèllschtrõßè sin Autobaanè im Sinn vo dè Strõßèvokeersorning (blaanfrei, drènnti Richtigsfaarbaanè, zuèlässigi Högschtgschwindigkeit 130 km/h statt 100 km/h).

È baar vo sèllnè Strõßèzüüg, wiè öppè d A26 un S8 sin èrscht in Blaanig odder im Bau, sin abber schu i d Vozeichniss vo dè Bundesschtrõßè uffgnõ worrè.

Ehemòligi Bundesschtrõßè B

Hywyyszeichè „Strõß mit Vorrang“ für Strõßè Nummèrè 1

Diè früènèrè Bundesschtrõßè B, wo diè eigèntlichè historischè Bundesschtrõßè sin, hèt mò zum 1. April 2002 i d Vowaltig vo dè Bundesländer übberdrait, dè Begriff Bundesstrõß B für sèbbi Strõßè isch dõdemit im Bundesschtrõßègsetz (BStG 1971) ersatzlos wègkait. Bezeichnèt sin sèlli Bundesschtrõßè mit ènèm großè „B“ un èrè fortlaufendè Nummèrè (zum Byschpill B 1, B 10 odder B 83). Gmääß dè Strõßèvokeersorning sin d Bundesschtrõßè nõch èrè Bundesschtrõß mit Vorrang (blaui quadratischi Daflè mit dè Nummèrè vo dè Bundesschtrõß in wyyßer Schrift) un Bundesschtrõß ooni Vorrang (gääli chraisrundi Daflè mit dè Nummèrè vo dè Bundesschtrõß in èrè schwarzè Schrift). Mit dè Übberdrägung vo dè Bundesschtrõßè B i d Landesvowaltig isch au d StVO gänderèt vo Bundesschtrõßè mit Vorrang in Strõßè mit Vorrang. D Bundesschtrõßè ooni Vorrang sin nõch StVO ersatzlos uffghobbè worrè. Diè zuèghörigè Hywyysdaflè auf sèllè Strõßè hèn müèsè bis Èndi 2005 wèggmacht wörrè, neui hèt mò nǚmmi uffgschtellè dürfè. Einèwäg cha mò söttigi Vokeerszeichè vereinzlèt uff dè ehemòligè „Bundesschtrõßè ooni Vorrang“ aadrèffè chönnè (→ Strõßèsischteem z Öschterrych, „Historisch: Bundesstrõßè ooni Vorrang“).

uff manche Bundesschtrõße ischd Durchgangsvrkehr für dr Schwärvrkehr vrbota

Literadur

• Patricia Clough: Aachen – Berlin – Königsberg: Eine Zeitreise entlang der alten Reichsstraße 1. Dütschi Volaagsaaschtalt, Münchè 2007.
• Verkehrsrechtliche Mitteilungen. Kirschbaum Volaag GmbH, 2006.

Weblinggs

• Dè erlüterte Vokeerszeichèkatalog: Zeichè 401 Bundesschtrõß
• Vozeichnis un Gschichtè vo Bundes- un ehemòligè Rychsschtrõßè z Dütschland
• È bitzele Wǜssè übber d Bundesstrõßè, uff Änglisch
• Voöffentlichungè vo dè Landesbetrièb Strõßèbau un Vokeer Kyl uff èm Landesbortaal Schleswig-Holschtei
• Gschichtè vo dè Strõßèbauvowaltig Schleswig-Holschtei (PDF-Format; 1,8 MB)

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Bundesstraße“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.