Chiuperg
| S BE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Bärn und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Kirchberg vermyde, wo öppis anders meined. |
Chiuperg (amtlech Kirchberg) isch e politischi Gmeind im Verwautigschreis Ämmitau im Kanton Bärn, Schwyz.
| Kirchberg | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Bärn (BE) |
| Verwautigschreis: | Ämmitau |
| BFS-Nr.: | 0412 |
| Poschtleitzahl: | 3422 |
| UN/LOCODE: | CH KHB |
| Koordinate: | 611199 / 215022 |
| Höchi: | 505 m ü. M. |
| Flächi: | 9,0 km² |
| Iiwohner: | 5899 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.kirchberg-be.ch |
_154.JPG) Luftbiud vo Chiuperg | |
| Charte | |
 | |
Geografi
ändereChiuperg isch es Dorf am rächte Stade vor Ämme. Es isch vo Rüedtlige-Aucheflüeh nume dür d Ämme trennt. Zue dr Gmeind ghört ou na dr Bütikofe. D Gmeindsflächi bsteit us 47,8 % langwirtschaftlecher Flächi, 32,9 % Waud, 18,2 % Sidligsflächi u 1 % süschtigi Flächi.[2]
Z Höchfäud isch der Dorfhügu, ä teu dervo streckt sech bis zum Zäntrum vom Dorf, won der Hügu när Chiuchhoger heisst, wöu die witt um sichtbari Chiuche druf steit.
Gschicht
ändereChiuperg isch zum erschte Mal gnennt worde im Jahr 994 aus Chilcberc. Im Jahr 1911 isch Bickige zue Chiuperg choo, 1953 isch Rumedinge eigeständig worde. Bis zum 31. Dezämber 2009 het d Gmeind zum Bezirk Buurdlef ghört.
Ywohner
ändereQuäuue: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Jahr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Ywohner | 1092 | 1268 | 1276 | 1535 | 1512 | 1733 | 2069 | 2316 |
| Jahr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Ywohner | 2498 | 2581 | 2776 | 3304 | 3595 | 3966 | 4760 | 5244 |
Dr Uusländeraateil isch 2010 bi 12,7 % gläge.[2]
Religion
ändere72,8 % vo de Ywohner si evangelisch-reformiert, 13 % si römisch-katholisch (Stang 2000).[2]
Politik
ändereBi de Nationauraatswahle 2011 het s das Ergebnis ggää:[2] BDP 22,2 %, CVP 2,0 %, EVP 4,5 %, FDP 10,1 %. GLP 5,1 %, GP 5,2 %, SP 17,6 %, SVP 28,4 %, Suschtigi 4,9 %.
Gmeindspresidänt vo Chiuperg isch dr Werner Wyss (Stang 2013).
Wirtschaft
ändereD Arbetslosigkeit isch im Jahr 2011 bi 2,5 % gläge.[2] Z Chiupberg gits viu Iifchoufsmüglechkeite, Banke, Bus-Hautsteue, Schuele u no viu meh.
Verchehr
ändereÄ eigete Bahnhof het's aber nid, dä isch gad uf der angere Ämmesitte und heisst Chiupberg-Aucheflüeh (Kirchberg-Alchenflüh).
Chiupberg het o ä Outobahnusfahrt vor A1 und ä Umfahrigsstrass, wo sitt es paar Jahr z Dorfzäntrum verchehrstechnisch söu entlaste. Z Dorfzäntrum isch o ersch gad teuwiis nöi gstautet worde, d Trottoir si verbreiteret worde und mä het sogar Böim pflanzt. So söu das ganze chly meh nacheme Zäntrum usgseh, wo me sech o aus Fuessgänger cha ufhaute. Im gliiche Atemzug si aber uf dene verbreiterete Trottiors ou grad no nöji Parkplätz bout worde, wo dä Fuessgängerberiich grad wider chly abwärte.
Sprach u Dialäkt
ändereBir Vouchszeuuig 2000 hei vo de 5244 Ywohner 90,9 % Dütsch aus Houptsprach aaggää, 0,9 % Französisch u 3 % Italienisch.[2]
Dr Bärndütsch vo Chiuperg ghört zum Hochalemannisch un ungerscheidetsech aber zum Teu chly vom Bärndütsch, wo me ir Stadt Bärn redt.
Lüt
ändere- Fritz Widmer, Liedermacher, * 5. Februar 1938 z Chiubärg; † 28. April 2010 z Bärn
Weblink
ändere
Commons: Chiupberg – Sammlig vo Multimediadateie- Offizielli Website vo de Gmeind Chiuperg
- Anne-Marie Dubler: Kirchberg (BE). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnote
ändere- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )