Rhinài

Rhinài (frz. Rhinau, dt. Rheinau) ìsch e frànzeesche Gmein ìm Unterelsàss ìn dr Region Grand Est (bìs 2015 Region Elsàss). D Gmein ghert zem Kanton Eerstain un zem Arrondissement Sélestat-Erstein.

Rhinài
Ortsingàng vun Rhinài
Verwàltung
Land	Frànkrich
Region	Grand Est
Département	Bas-Rhin (67)
Arrondissement	Sélestat-Erstein
Kànton	Eerstain
Kommünàlverbànd	Canton d'Erstein
Àmtliga Nàma	Rhinau
Maire	Marianne Horny-Gonier (2014-2020)
Code Insee	67397
Poschtlaitzàhl	67860
Iiwohner
Iiwohner	2.675
Flech	17,35 km2
Bevelkerungsdicht	150,61 Iiw./km2
Làg
Koordinate	48° 19′ 10″ N, 7° 42′ 10″ E
Heche	155–166 m
Rhinài Rhinài (Frànkrich)
Website
http://www.ville-rhinau.fr

Dialäkt: Elsassisch

Geogràfii

Rhinài lejt diräkt àm Rhin un so àui àn dr Granze züe Ditschlànd. Dert uf dr rachte Sitte vum Rhin lejt e Stickele vum Bànn vum Ort, diss ésch àls gmeinfrej Gebiet Rheinau e Teil vum Ortenàikreis ém Lànd Bàde-Wirttebari - e „Stickele vum Elsass ze Ditschlànd“. Diss Gebiet liejt gànz én dr Äui vun Täubrgiesse. Diss ésch e Stickele vun dr Äui, wie relàtiv nàdirli gebliwwe ésch nooch de gànz Reguliirung vum Rhin un sitr 1979 untr Nàtürschutz steht, àlso e ditsch Naturschutzgebiet ésch. Dodefir het`s Lànd speziell mét dr Commün vrhàndle muen.

E pààr Kilometr stromuffwarts ésch e Wàssrkraft-Centralbenànnt nooch Rhinài, - àui wenn`s uff`m Niveau vun Dìwelse ésch. Diss liejt àn dr zweit Schlinge vum kànàlisiirt Rhin („Schlingen-Leesung“) untrhàlb vun Brisach un`m End vum Grand Canal d´Alsace. Do drinne liejt, zwésche („modern“) Kànàl un rectifiziirt (Tulla-)Rhin, de „Insel vun Rhinài“ - wo àui noch e - frànzeesch Nàtürschutzreservàt, de Réserve naturelle de l´Ile de Rhinau druff ésch.

Ze Rhinài gibt`s àui e Bac, e Fähre, e Schiff, wo mr mét`m Auto druff kànn fr uem éwwr de Fluss ze kumme.

Gschìcht

Rhinài ìsch zem erschte Mol gnannt worre ànne 845.

1444 hàn de Inwohnr vun Rhinài ihri Gmeind tàpfr geje d Armagnake vrteidicht. Diss ésch e Armée üss`m Hundertjahrich Kriej ze Frànkrich gsin (geje England), wii mr nooch de Kriejspàrtei vum frànzeesch Künnij - un dii nooch`m Adelsgschlecht Armagnac - genennt het, un wii üss de wieschteschti Mercenaire (Seldnr) bstànde het. Dii Truppe het zällemols schun e àrig schläächtr Ruef én dr Gejend bi Basel ghet, wil se schun 1439, newwe`m Kriej geje Burgund, Teile vum Elsass - wii zue där Zit mét`m Kriej én Frànkrich nàdirli nix ze duen ghet het - geplinderet un verwieschtet hàn. Nooch`m Armistice vum 28. Mai 1444 het dr Künnij Charles VII. gàr nimm gewisst, wàs`r mét denne én Frànkrich nimm beneetigte Bànde màche sott. De ditsch Künnij (un Kaiser?) Friedrich III. het zur där Zit Ennuis én dr Schwiz ghet. De Làg ésch so gsin, ass`r sinr frànzeesch Kollej uem Hilf gfröjt het, wii de Dauphin Luewi selbsch mét e Àrmee vun ca. 40'000 Mànn gschickt het. `S Ziel un eijentlich Interess vum Karl isch àwwr nit Kriej geje de Eidgenosse gsin, sondern meh de Eroberung vun Basel (diss het noch nit drzuegheert), wil r de Machtsphär vun Frànkrich uff`s Elsass het üssweite welle. Én de Schlacht bi St. Jakob àn de Birs bi Basel sin se uff 1500 Eidgenosse gstosse, wie se attackiirt hàn. De Schwizr sin fàscht àlli gstorwe - àwwr mr schätzt, se hàn véer mol so véel „Frànzose“ rschlàje! Drnooch het dr Dauphin de Blàjerung vun Basel ufgenn un ze Änse e Vrtràj mét Basel, Solothurn un de VIII Orte gschlosse - und de Reschte vun de Armagnake sin nooch dr Schlàcht vun St. Jakob vrstrait plindrnd durch`s Ländl gezöje.

Ém „Bischofskriej“(?) àwwr, 1592, kumme 2500 Eidgenosse, àlls Bernr un Zürichr, àls Renfort fr de Truppe vum (protestantisch) Magistrat vun Strosburi. `S geht geje d´Armée vum katholisch Herzog vun Lothringe - dr Erb vum Büremerder vun Savere. Siwwe Kompanie Landsknechte were de 20 Jüli geje de lothringisch Stellunge ze Erstein ingsetzt. En passant branne se Fegersheim un Rhinài nédr.

Vun 1871 bìs 1918 hàt d Gmein zem ditsche Richslànd Elsàss-Lothringe ghert.

Verwàltung

D Maire vun Rhinài ìsch d Marianne Horny-Gonier. Rhinài ghert zem Kommünàlverbànd Canton d'Erstein.

Bevelkerungsentwìcklung

Johr	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2007
Inwohner	1681	1770	2216	2331	2286	2348	2613

Dialekt

Dr elsassisch Dialekt vun Rhinài ghert zem Owerrhinàlemànnisch.

• 
  Rothüs
• 
  Kirich Saint-Michel

Literàtür

• Michel Paul Urban: Lieux dits. Dictionnaire étymologique et historique des noms de lieux en Alsace. Édition du Rhin, Strasbourg 2003

Weblink

 Commons: Rhinau – Sammlig vo Multimediadateie

 Rheinau in der Topographia Alsatiae (Matthias Merian) im dütschsprochige Wikisource

• https://web.archive.org/web/20110202160327/http://www.rhinau.com/