Toni Businger
De Toni Businger (* 6. Juni 1934 z Wettige, Schwiiz; 15. Februar 2019[1], vo Wettige, Stans und Rägischbèèrg) isch en freischaffende, autodidaktische Bühne- und Koschtümbildner gsi.
Läbe und Werk ändere
Gebore und ufgwachse isch de Toni Businger z Wettige und het do au d Primar- und d Bezirksschuel bsuechd. Danach isch er ins Kapuziner-Kollegium St. Fidelis uf Stans und het mit de Matura abgschlosse. Aaschlüssend het er es Literaturstudium a de Uni Züri aagfange, wo er aber nach 3 Mönet abbroche het zum id Provence go male.
Sis Interesse het scho früeh em Theater golte. Scho als Schüeler isch er vil im Kurtheater Bade gsi, het d Stück im Vorfäld gläse und sich e Vision gmachd, im Kollegi z’Stans heder dörfe sis erste Bühnebild für «Emil und die Detektive» gstalte.
Für sin bruefliche Werdegang als Büehnebildner isch d Begegnig mit em Teo Otto entscheidend gsi. Der isch beiidruckt gsi vo de Bilder us Südfrankriich und hed ihm d’Assistentestell ahbotte. Im 1957 hed er d’Chance becho sis erschti Büehnebild für s Stuck «Und Pippa tanzt» vom Gerhart Hauptmann z’entwerfe, wo im Schauspiilhuus z Züri ufgführt worde isch.
Bis ins 1960i isch er am Schauspilhuus mit eme feschte Engagement blibe, dann bis 1962 am Theater z Friburg im Brisgau. Danach het er als freie Bühnebildner gschaffed, u. a. am Operehuus z Züri, z Gämf, z Brüssel, z Bärlin, z Dresden, z Leipzig, z Hamburg, z Münche, z Wien, z Paris, z Amsterdam, z Lissabon, z Barcelona und z Madrid. Sis Debüt in de USA het er im 1966 an de 'San Francisco Opera' gha. Dete isch ihm mit em Bühnebild für «D Zauberflöte» vom Mozart de Durchbruch zuere internationale Karriere glunge. Au z Kanada, z Südafrika und z Südamerika isch sini Kunscht gfröged gsi. Vo 1972 bis 1979 het er d Bühnebilder für Seebühni d Bregenzer Fäschtspil entworfe, wo für ihri spektakuläre Bühnbilder bekannt isch. Fürs Jubiläum «950 Johr Wettige», wo vom 23. Juni bis zum 2. Juli im 1995 gfiired worde isch, het er s Signet und d Fahne entworfe. Im 2005 het ihm sini Heimatgmeind Wettige s Ehrebürgerrächt verliehe.
Weblink ändere
- Christian Hoffmann: Toni Businger. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.