Alti Rhybrugg vo Rhyfälde
Koordinate: 47° 33′ 18″ N, 7° 47′ 22″ O; CH1903: 626406 / 267212
| Alti Rhybrugg | ||
|---|---|---|
 | ||
| Konstrukzioon | Stahlbeton-Boogebrugg | |
| Gsamtlengi | 147 m | |
| Eröffnig | 1912 | |
| Blaaner | Robert Maillart (Ingenieur), Joss & Klauser (Architekte) | |
| Lage | ||
| ||
Die Alti Rhybrugg vo Rhyfälde isch es Bauwärch, wo zwüsche dr Stadt Rhyfälde im Kanton Aargau i dr Schwiiz uf dr lingge Syte vom Fluss und dr Stadt Baadisch Rhyfälde uf dr rächte Syte übere Rhy goot. Si überkweert au d Landesgränze zwüsche dr Schwiiz und Dütschland. Die Brugg git s sid em Joor 1912, und si heisst Alti Brugg, wil ane 2006 zwöiehalb Kilometer flussabwärts die nöji Rhybrugg vo dr dütsche Bundesautobaan A 861 i Betrib gnoo worde n isch.
D Brugg füert nid in ere grade Linie übere Fluss, dr Hochrhy, sondern macht uf dr Rhyinsle – em Inseli, wie me z Rhyfälde seit –, wo noch bim Schwiizer Ufer isch, en starche Boge. D Insle isch grad als natüürleche Bruggepfiiler prucht worde, und das isch au scho bi de früenere Brugge so gsi. Wie über ne Burggrabe isch die erschti Brugg vo dr Stadt bis uf d Insle im Rhy gange, wo d Grofe vo Rhyfälde im Middelalter iry Burg baut hei: der Stei vo Rhyfälde. Di erschti Brugg ganz übere Rhy bi dr middelalterliche Stadt Rhyfälde isch under de Zähringer im 12. Joorhundert entstande. Si isch denn die einzigi Brugg gsi übere Rhy zwüsche Konschdanz und Stroossburg.
D Brugg isch ane 1445 im Alte Zürichrieg kabutt gange, und au d Burg uf der Insle het me druf abe abbroche. Die neui Rhybrugg isch im Drissgjöörige Chrieg beschädiget worde, wo d Schwede ane 1634 d Stadt Rhyfälde eroberet hei; und im Holländische Chrieg isch d Brugg ane 1678 vo de franzöösische Druppe nomol abebrönnt worde.
Uf em Felschopf noch bim rächte Rhyufer het der Böckerdurm de Zuegang zu der Brugg dekt, und ufem Land vordra isch im 18. Johrhundert zu yrem Schutz no en Baschtioon gsi.
1807 hed dr Boumeister Blasius Balteschwiler vom aargauische Laufeburg die letschi grossi Holzbrugg z Rhyfälde gmacht; vo dere isch am 12. Juni 1897 dr Schwiizer Deil abebrönnt. Druf abe hed me zerscht en eifachi Notbrugg us Yse bis zum Inseli gschlage; und vo 1911 bis 1912 hei der Ingeniöör Robert Maillart und s Architekturbüro Joss & Klauser us Bärn d Betonbrugg baut. Es isch e Boogebrugg, und si isch 147 Meter läng und 10,5 Meter breit.
Wo fascht hundert Joor spööter di neui Autobaanbrugg für e Vercheer frei gsi isch, hei ane 2008 d Stedt s Faare über d Brugg mid private Motorfaarzüg verbote.[1]
Literatur
ändere- Rheinfelden und seine Brücke in Wort und Bild, In: Rheinfelder Neujahrsblätter., 1987, S. 44.
- Die Rheinfelder Brücken: Texte und Bilder. Es Heft zu dr Uusstellig „Pfeiler, Bögen, Übergänge, die Rheinfelder Brücken im Wandel der Zeit“ im Huus Salmegg z Baadisch Rhyfälde 1990.
Weblink
ändere
Commons: Alte Rheinbrücke Rheinfelden – Sammlig vo MultimediadateieFuessnoote
ändere- ↑ vo dr Speerri uf dr Brugg uf fricktal24.ch
| Di nögscht Brugg flussufwärts: Stääg bim Neue Wasserchraftwärch Rhyfälde |
Bruggene öber de Rhy | Di nögscht Brugg flussabwärts: Rhyfälder Brugg |