Bet Sche'an

Bet Sche'an^ⓘ (hebräisch:בית שאן; arabisch بيسان Baisān) isch e Stadt in dr Ebeni vo Bet Sche'an im Nordbezirk vo Israel, öbbe 25 km südlig vom See Genezareth. Si het öbbe 16.900 Iiwohner.

Bet Sche'an
Basisdate
hebräisch:	בית שאן
arabisch:	بيسان
Staat:	Israel
Bezirk:	Nord
Koordinate:	32° 30′ N, 35° 30′ O32.49611111111135.498888888889
Flechi:	7,33 km²
Iiwohner:	16.900 (2009)
Bevölkerigsdichti:	2.306 Iiwohner pro km²
Art vo dr Gmeind:	Stadt
Bürgermeister:	Jacky Levi
Bet Sche'an (Israel) Bet Sche'an Bet Sche'an

Name

D Etymologii vom hebräische Name Bet Sche'an isch ungsicheret. Mögligerwiis sott men en as «Huus vo dr Gottheit Sche'an» interpretiere. Sit in dr Zit vom Ptolemaios' II. skythischi Riterdrubbe in dr Stadt stationiert worde si, het män ere Skythopolis (Σκυθοπολις aus Σκυθων πολις) gsait. Erst under em Antiochos IV. het si dr Biiname Nysa überchoo noch dr Nysa, dr Amme vom Stadtgott Dionysos, wo noch ere Legände us em 1. oder 2. Johrhundert n. Chr. z Skythopolis begrabe worden isch. Dr Name Skythopolis chunnt im biblische Buech Richter 1,27 vor, in ere Glosse vo dr Septuaginta, und im Buech Judit 3,10. In dr talmudische Überliiferig het dr Ort immer Bet Sche'an gheisse. Dr alt semitischi Name het im arabische Dorf Baisan witergläbt.

Dr Tell, wo über dr antike Stadt stoht, het dr arabisch Name Tell el-Hösn, d. h. «Hügel vo dr Sterki».

Gschicht

Antike

Dr Tell el-Hösn, wo in dr Jordansänki lit, isch scho in dr Bronzezit besiidlet und e bedütends Zentrum vom ägyptische Iifluss in dr Region gsi. Vom Thutmosis III. bis zum Ramses III. isch en ägyptischi Garnison dört stationiert gsi. Es isch möglig, ass Bet Sche'an sit em 10. Johrhundert zum Königriich Israel ghört het, und het däm siis Schicksal as es ehnder unbedütends Dorf sit siner Zerstörig 926 dur e Pharao Scheschonq I. deilt. In dr hellenistische Zit isch s wohrschiinlig under em Ptolemais II. in dr Middi vom 3. Johrhundert zur Neugründig as Skythopolis cho. As Folg vom Vierte Syrische Chrieg isch s 218/217 vor dr Zitwändi in dr seleukidisch Machtberiich cho. Erst dr Antiochos IV. het ere Stadträcht gee. D Erwiiterig vo Judäa under em Johannes Hyrkanos I. het d Stadt under d Kontrolle vo Jerusalem brocht. Noch dr römische Eroberig isch Bet Sche'an e freiji Stadt und Mitgliid vo dr Dekapolis, em Bund vo de zäh Stedt im nördlige Palestina worde.

In dr Spootantike isch Skythopolis as Zentrum vo dr Liinwandwäberei bekannt gsi. Im Höggstbriisedikt vom Kaiser Diokletian wärde Brodukt us dr Stadt in dr höggste Qualitätsstuefe erwähnt. D Stadt isch zur Brovinzhauptstadt vo Palaestina secunda erhoobe worde, wo d Brovinz Palaestina im 4. Johrhundert neuiideilt worden isch. E chli spööter isch Skythopolis au Bischofssitz worde. Im 5. Johrhundert isch dr Bischof Severianos e Verdräter vo de Entscheidige vom Konzil vo Chalkedon (451) gsi, und sich dorum as Martyrer gstorbe. Eine vo siine Nochfolger isch am Aafang vom 6. Johrhundert dr Bischof Johannes gsi, e Verdröter vom Neuchalkedonismus. Währed em origenistische Duurenander isch dr Theodor vo Skythopolis Bischof gsi. Us dr Stadt stammt u. a. dr Mönch und Verfasser von e Hufe Heiligevite dr Kyrillos vo Skythopolis. E Titularbistum vo dr römisch-katholische Chille bestoht bis hüte.

Noch dr arabische Eroberig 636 isch d Bedütig vo dr Stadt immer meh zrugggange, au wenn d Stadtflucht offebar scho vorhär aagfange het. Am Ändi vom 7. Johrhundert het mä e Schatz Goldmünze in dr Stadt versteckt, worde 1998 entdeckt worde isch. 749 het es Ärdbeebe die ganzi Region erschütteret und Bet Schean zerstört. D Ruine lige au hüte no so, wie s für Ärdbeebe typisch isch.

Middelalter

1099 het dr Tankred vo Tarent im Erste Chrüzzug d Siidlig eroberet, wo denn kuum no bewohtn gsi isch. D Chrüzfahrer hai sä befestiget und sä zum Zentrum vo dr Herrschaft Bethsan im Königriich Jerusalem gmacht. 1183 isch Bet Sche'an vom Sultan Saladin eroberetworde. De Chrüzfahrer isch s nümme glunge, dr Ort zrüggzerobere, au wenn si d Stadt 1264 no blünderet hai.

Die modärni Stadt

Sit em Middelalter isch Bet She'an nume no e grössers Dorf gsi. Zur Zit vom Britische Mandat über Palästina hai grad e baar duusig Lüt z Bet Sche'an gwohnt, drunder au e baar Dotzed Jude, wo aber währed em Arabische Ufstand gflüchdet si. Noch em Deiligsblan vo de Vereinte Natione hätt s ganze Gebiet zum jüdische Staat sölle choo. Am Aafang vom Palestinachrieg isch dr grösst Deil vo dr Bevölkerig gflüchdet, usser e baar Hundert, wo, nid alli freiwillig, sich uf em Tell verschanzt hai. Am 12. Mai 1948 hai israelischi Drubbe d Stadt iignoh, und d Araber, wo s dört no gee het, si zum grösste Deil uf Nazeret verdriibe worde.

Bet Sche'an isch 1949 neugründet worde. E grosse Deil vo de Lüt, wo dört aagsiidlet worde si, si us dr marokkanische Diaspora cho. Das het sich spööter negativ uf s Verheltnis zu de Kibbuzim in dr Umgäbig usgwirkt, wo meistens europäischi Jude gläbt hai. 1999 het Bet She'an dr Status von ere Stadt übercho.

Die antike Örter si Deil vom ene Nationalpark.

Stadtpartnerschaft

• Cleveland, Ohio, USA (Sit 1995)

• 
  Im Vordergrund s hellenistisch-römische Scythopolis, hinde dr Tell el-Hösn mit dr Siidlig us dr Bronzezit
• 
  Dr egyptisch Gouverneursbalast uf em Tell el-Hösn
• 
  Hypocausteaalag im Badkomplex
• 
  Räst vo dr Chrüzfahrerfestig z Bet Sche'an
• 
  E modärne Wohnblock z Bet Sche'an

Litratur

• Rachel Barkay: The coinage of Nysa-Scythopolis (Beth-Shean). (Corpus Nummorum Palaestinensium 5). Jerusalem 2003. ISBN 965-90558-0-3
• Eliot Braun: Early Beth Shan (strata XIX-XIII): G. M. Fitzgerald's deep cut on the tell. Philadelphia 2004. ISBN 1-931707-62-6
• Frances W. James; Patrick W. McGovern: The late Bronze Egyptian garrison at Beth Shan: a study of levels VII and VIII. ISBN 0-924171-27-8
• Amihai Mazar; Gideon Foerster: Beth-Shean. In: NEAEHL 1, 214-235.
• Amihai Mazar: Excavations at Tel Beth-Shean 1989 - 1996. Bd. 1: From the Late Bronze Age IIB to the Medieval Period. Jerusalem 2006.
• G. Mazor; A. Najjar: Bet She’an I. Nysa-Scythopolis. The Caesareum and the Odeum (IAA Reports 33). Jerusalem 2007.
• Yoram Tsafrir und Gideon Foerster: Urbanism at Scythopolis Bet Shean in the Fourth to Seventh Centuries. In: Dumbarton Oaks Papers. Dumbarton Oaks Research Library and Collection. Number Fifty-One, 1997. S. 85-146.
• Yoram Tsafrir und Gideon Foerster: Bet Shean Excavation Project – 1988/1989. In: Excavations and Surveys in Israel 1989/1990. Volume 9, Numbers 94-95. Israel Antiquities Authority. Jerusalem 1989/1990, S. 120-128.
• Yoram Tsafrir und Gideon Foerster: The Dating of the Earthquake of the Sabbatical Year of 749 C. E. in Palestine. In: Bulletin of the School of Oriental and African Studies of London. Vol. LV, Part 2. London 1992, S. 231-235.
• Yoram Tsafrir und Gideon Foerster: From Scythopolis to Baisān: Change in the perception of the city of Bet Shean during the Byzantine and Arab Eras. In: Cathedra. For the History of Eretz Israel and its Yishuv, 64. Jerusalem: Yad Izhak Ben-Zvi 1992. [Hebräisch]
• Gideon Foerster und Yoram Tsafrir: Nysa-Scythopolis – A New Inscription and the Titles of the City on its Coins. In: The Israel Numismatic Journal. Vol. 9, 1986/87, S. 53-58.

Weblingg

 Commons: Bet Sche'an – Sammlig vo Multimediadateie

• Karte des antiken Skythopolis
• Bilder vo Bet Sche'an uf holyland-pictures.com (änglisch)
• Iidräg über Bet Sche'an und Skythopolis in dr Catholic Encyclopedia
• Klaus Koenen: Bet-Schean. In: Michaela Bauks, Klaus Koenen (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex) 2006ff.
• Grabigsreultat vo dr Hebrew University, Jerusalem (änglisch)
• Chrüzfahrerfestig Bethsan under maxime.goepp.free.fr (französisch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bet_Sche'an“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.