Global Peace Index
Dr Global Peace Index isch es Modäll zum zeige, wie me d Länder vo der Wält cha punkto Fride verglyche.
Uf Düütsch chönt me dämm «Wältfridensmassstab» säge.
was es isch
ändereDä Verglych isch s erschte Mol ane 2007 usegää worde. Er wird vo der Uni Sydney zäme mit dr änglische Zytschrift The Economist und mit es bar Fridensexpärte und Komfliktforscher vo verschidene Länder zämegstellt. Prominänti Persone, wo däm Projäkt hälfe, sind öpe dr Dalai Lama un dr amerikanisch Presidänt Jimmy Carter gsi.
Dr Wältfridensindex wird i dr aktuelle Tabälle für 162 Länder berächnet. Me luegt drby uf vierezwänzg Kriterie, öpe i wievil Chrieg es Land verwicklet gsi isch, wievil Lüüt wäge Chrieg im eigete Land und au in andere ums Läbe cho sind, wie s Verheltnis zu de Nochberländer isch, wie stabil und sicher s Politische Sischteem isch, öbs vil Tötigsdelikt git, wie guet s Militär im Land isch und au wievil Militärmaterial s Land tuet exportiere.
Die Länder mit em chlynschte Wärt, also die wo punkto Fride am beschte abschnyde, wäre gmäss em Wältfridensindex fürs Joor 2017: Island, Nöiseeland, Portugal, Ööschtrych, Dänemark, Tschechie, Slowenie, Kanada un d Schwiiz. I früenere Joor sind au öpe Finnland, Japan oder Schweede bi de Länder mit ere bsunders guete Bilanz gsi. Düütschland stoot uf em sächzääte Platz, also au bi de guet platzierte Länder.
Wältcharte vom «Global Peace Index», 2018
ändere
Grüen: d Länder mit ere guete Fridensbilanz
Rot: die mit ere schlächte Fridensbilanz