Leis

Leis
	Wappe vo Leis
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Wallis (VS)
Bezirk:	Siders
BFS-Nr.:	6240
Poschtleitzahl:	1978
Koordinate:	600660 / 125491Koordinate: 46° 16′ 51″ N, 7° 26′ 50″ O; CH1903: 600660 / 125491
Höchi:	1'128 m ü. M.
Flächi:	13.9 km²
Iiwohner:	4406 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.lens.ch
	Chelin, i der Gmeind Leis Chelin, i der Gmeind Leis
Charte
	Charte vo Leis

Leis (fp. [lɛ̃];, offiziell uf Französisch Lens) isch e Munizipalgmeind im Kanton Wallis im Bezirk Siders.

Geografii

Leis liit am nördleche Bärghang über em Rhonetal chly underhalb vo der Stadt Siders. S Dorf sälber stoot uf emene Bärgsaddel über em steile Bärg, wo undedra Wälder wachse. Im Räbpiet unde am Bärg ligge d Dörfli Flanthey (746 m ü. M.) und Chélin (771 m), wo zu Leis ghöre. Wyter obe isch d Feriesidlig vo Crans-sur-Sierre en Deil vo Leis; dört het das Dorf früener Alpweide und Meiesäss gha, bevor die im 20. Johrhundert mit Hotäl, Wohnhüser und Gwärbgebäu überbout worde sind. Die grosse Turischtestadt uf em Bärg isch hüt d Weschthelfti vo däm wyt ume bekannte Ferieort, wo der ander Berych uf em Gmeindpiet vo Crans-Montana liit.

Über de Maiesäss vo Crans goot s Gmeindpiet vo Leis imene schmale Streife zwüsche de Alpe vo Crans-Montana und der weschtleche Nochbergmeind Icogne uf di grossi Alp am Mont Lachaux und au no bis uf d Höchi vo Bella Lui ufe (bis 2'542 m ü. M. – churz vor em Hauptgipfel).

Gschicht

Lens ischt zum eerschtu Mal gnennt choo im Jaar 1177 als de Lenz. S Piet vo Leis, wo di alti Pfarrchile vom ganze Leiserbärg mit Chermignon, Icogne und Montana gsi isch, het sid em 13. Johrhundert em Bischof vo Sitte ghört. Ane 1851 het der Grossrot vom Kanton Wallis us däne Viertel am Leiserbärg en modärni Gmeind gmacht, aber scho ane 1905 händ sech Icogne, Chermignon und Montana dervo abgschpalte und sind eigeti Gmeinde worde.

Iwoner

Quella: Bundesamt für Statistik 2005^[2]

Jaar	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920
Iwoner	688	1963	2096	2173	2251	2504	1111	1252
Jaar	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Iwoner	1382	1634	1660	1743	2052	2412	3059	3357

Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 29,6 % glägu.^[3]

Religion

79,7 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 5,6 % evangelisch-reformierti.^[3]

Politik

Dr Ggmeindspresident va Lens ischt dr David Bagnoud (Stant Oktober 2017).

Spraach und Tialäkt

Bi dr Volchszellig 2000 heint vannu 3357 Iwonru 3,8 % Titsch als Höiptspraach aagigää, 85,7 % Franzeesisch, 3,3 % Talienisch und 7,2 % anneri Spraache.^[3]

Dr tradizionäll Tialäkt va Lens gcheert zum Frankoprovenzalisch.

Bouwärch

D Pfarrchile isch em heilige Petrus gweiht. Vom Chilebou, wo der berüemt Walliser Boumeischter Ulrich Ruffiner 1537 gmacht het, isch no der Gloggedurm mid em Chor dernäbe erhalte. S Chileschiff isch vo 1843.

Uf em Hügel Le Châtelard stoot sid 1935 die risigi, 15 Meter höchi Chrischtchönig-Statue.

Persone

Z Leis het zytewys der Schriftsteller Charles Ferdinand Ramuz (1878–1947) gläbt.

Literatur

René Duc: Le Patois de la Louable Contrée (Ancien Lens [Lens – Chermignon – Montana – Icogne]). Chermignon 1982.
André Lagger: Patois de l'Ancien Lens / Patouè dou Gran Cômôn. Éditions À la Carte, Sierre 2010.
Georgie Lamon: Lens, mon village, la vie associative, reflets et souvenirs. Siders 2006.
Georgie Lamon: Lens, mémoire d'un village, contes, légendes et pensées. Siders 2009.
Georgie Lamon, Jean-Luc Theytaz: Le patrimoine de la Commune de Lens. Siders 2012.
Lucien Quaglia: Le Mont de Lens. Lens 1988.