S Radium, abkürzt Ra, isch es chemischs Elemänt mit dr Ornigszahl 88. Si Name chunnt vom latiinische radius für Schdrahl wäge siiner Radioaktivität. Es ghört zue de Erdalkalimetall, dr zweite Hauptgrubbe vom Periodesyschdem, zsämme mit em Beryllium (Be), Magnesium (Mg), Calcium (Ca), Strontium (Sr) und em Barium (Ba). Es reagiert schdark mit Wasser und oxidiert rasch, meh no as s Barium. Es isch ä Feschdschdoff bi Zimmertämprature, weich, glänzt silbrig, glüeit bläulig im Dunkle und sott, wäge siiner Radioaktivität, mit gröschter Vorsicht behandlet wärde. Es het Isotop mit Masse vo 213 bis 230, wo Halbwärtsziite vo 182 Nanosekunde für s Isotop 216 bis zu 1602 Johr für s Isotop 226 hai. Wenn s zerfallt, isch eins vo de Brodukt s Gas Radon.

Äigeschafte
[Rn] 7s2
88
Ra
Allgemäin
Name, Sümbol, Ordnigszaal Radium, Ra, 88
Serie Ärdalkalimetall
Gruppe, Periode, Block 2, 7, s
Usgsee silbrig-wiss-metallisch
CAS-Nummere 7440-14-4
Massenaadäil an dr Ärdhülle 9,5 · 10−11 ppm[1]
Atomar [2]
Atommasse 226,0254 u
Atomradius (berächnet) 215 () pm
Kowalänte Radius 221 pm
Van-der-Waals-Radius 283[3] pm
Elektronekonfigurazioon [Rn] 7s2
1. Ionisierigsenergii 509,3 kJ/mol
2. Ionisierigsenergii 979,0 kJ/mol
Physikalisch [2]
Aggregatzustand fest
Kristallstruktur kubisch ruumzentriert
Dichdi 5,5 g/cm3 (20 °C)[4]
Schmelzpunkt 973 K (700 °C)
Chochpunkt 2010 K (1737 °C)
Molars Volume 41,09 · 10−6 m3/mol
Verdampfigswermi 125 kJ/mol
Schmelzwermi 8 kJ/mol
Elektrischi Läitfähigkäit 1 · 106 A/(V · m)
Wermiläitfähigkäit 19 W/(m · K)
Chemisch [2]
Oxidazionszueständ 2
Oxid (Basizidäät) RaO
Normalpotenzial −2,916 V (Ra2+ + 2e → Ra)
Elektronegatividäät 0,9 (Pauling-Skala)
Isotop
Isotop NH t1/2 ZA ZE (MeV) ZP
223Ra

in Spuren

11,435 d α 5,979 219Rn
224Ra

in Spuren

3,66 d α 5,789 220Rn
225Ra

{syn.}

14,9 d β 0,357 225Ac
226Ra

≈100 %

1602 a α 4,871 222Rn
227Ra

in Spuren

42,2 min β 1,325 227Ac
228Ra

in Spuren

5,7 a β 0,046 228Ac
Witeri Isotop lueg Liste vo de Isotop
Sicherhäitshiiwiis
GHS-Gefaarstoffkennzäichnig [5]
keine Einstufung verfügbar
H- und P-Sätze H: lueg oobe
P: lueg oobe
Radioaktivität
Radioaktives Element
Radioaktives Element

Radioaktives Element
Sowit wie mööglig und gebrüchlig, wärde SI-Äihäite verwändet.
Wenn nüt anders gschriibe isch, denn gälte d Daate, wo aagee si, bi Standardbedingige.

In dr Natur chunnt s Radium nur sehr sälte und immer mit em Uran zsämme in de gliiche Erz vor, bliibt aber bi dr Verarbeitig vom Uran im Abfall zrugg. Es het wirtschaftlig braktisch kei Bedütig. Früehner isch s bruucht worde in Kapsleform wenn öbbis het müesse radioaktiv beschdrahlt wärde. Hützudag zieht mä radioaktivi Kobalt- und Caesiumisotop vor, wo me eifacher cha zuebereite und wo sicherer si bim Bruuche.

Gschicht ändere

S Radium isch vo dr Marie Curie und ihrem Ma, Pierre Curie, 1898 us Pächbländi isoliert worde. Nochdäm d Curies s Uranium uusegnoh hai, isch dr Räscht immer no radioaktiv gsi und si hai ä radioaktivi Mischig, wo gröschdedeils us Barium mit ä chli Radium beschdande het, isoliert. Erscht 1902 isch Radium in purer Form dur Elektrolyse isoliert worde.

No lang het mä nit gwüsst, ass d Radioaktivität dr Gsundheit schadet, und bis in d Middi vom Zwanzigschde Johrhundert het mä Lüchtzahle us radiumhaltiger Farb uf d Uhre ufgmolt.

Fuessnoote ändere

  1. Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente, S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Radium) entnommen.
  3. Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 2009, 113, S. 5806–5812, doi:10.1021/jp8111556.
  4. N. N. Greenwood und A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 136.
  5. Das Elimänt isch im Bezug uf si Gföörligkäit äntwääder nonig iigstueft worde oder e Kwelle, wo mä sich cha uf sä verloo und sä zitiere isch nonig gfunde wotfr.