Strosburi

Strossburi (IPA: [ˈʃdɾoːsburi]) (frz. Strasbourg; IPA: [stʀazbuʀ]), ditsch Straßburg; (IPA: [ˈʃtraːsburk])) isch d'Hauptstadt vum Elsass, Frànkrich und d'Prefektür vum Département Bas-Rhin (Unterelsass). D'Stadt lejt – obwohl direkt danewwe – nit àm Rhin, sondern àn d'r Ill awwer zesàmme mit ihr'r ditsch Noochberstadt Kehl bild'ts e Agglomeration (e urbanes Ballungsgebiit) àm Rhin. 'S Zentrum vun Strosburi lejt awwer nit nur àn d'r Ill sondern wurd devun umflosse: de „Gross Insel“.

Strossburi
Lag ém Oberrhintal
Verwàltung
Land	Frànkrich
Region	Grand Est
Département	Bas-Rhin (67) - (Präfektur)
Arrondissement	Strasbourg (Unterpräfektur)
Kommünàlverbànd	Eurométropole de Strasbourg
Àmtliga Nàma	Strasbourg
Maire	Jeanne Barseghian (2014-2020)
Code Insee	67482
Poschtlaitzàhl	67000, 67100, 67200
Iiwohner
Iiwohner	291.313
Flech	78,26 km2
Bevelkerungsdicht	3.477,17 Iiw./km2
Làg
Koordinate	48° 34′ 24″ N, 7° 45′ 08″ E
Heche	132 –151 m
Strossburi Strossburi (Frànkrich)
Website
https://www.strasbourg.eu

Dialäkt: Strosburjerditsch

Strosburi isch Hauptstadt vun de frànzeesch Region (Région Alsace) un Sitz vum Regionalrot wie aach vum Generalrot – de Rot vum Departement. Strosburi isch „Europahauptstadt“ (Capitale de l'Europe), mit m Europarot, m Europaparlamänt und m Europäisch Grichtshof für Menscharechte.

Wichtigi Geböje

mit historisch, kulturell un politisch Beditung

• Ancienne Douane (Alter Zoll) – 'S Strosburjer Kaaufhüs isch éins vun de greeschti in de gànz Region un's älteschti Geböj vun d'r Stadt
• Minschter (Cathédrale Notre-Dame de Strasbourg)
• Europapalascht
• Kammerzellhüs (Maison Kammerzell) (XV. Johrhdt.)
• Ponts Couverts – de gedeckti Brücke
• Pont Vauban
• Aubette
• Opera
• Gerwerhiis'r in d'r Petite France (Kléin Frànkrich)

• 
  Minschter
• 
  Kammerzellhüs

G'schicht

Strosburi isch unter'm reemische Kaiser Augustus gegrindet wore un het de Nàmme Argentoratum ghet. Ab'm vierte Johrhund'rt isch's dann Bischofssitz gsin. Im Mittelàlt'r het sich d'Stàdt dann züe e freiji Richsstadt im Reemisch-Ditsche Rich entwickeld. 1349 ésch nooch de Pescht züe Pogrome àn de jidisch Bewohn'r vun d' Stàdt kumme.

Im Johr 1439 isch dann 's berihmde Schdroossburjr Minschder ferdiggschdelld worre. D'beiindrùckend Vorderfassade isch vùm Erwin vùn Steinbach gemolt worre.

1681 isch 's ditsche Strossburi vun de frànzeeschi Armee vum Sunnekünnij Louis XIV umstellt un gezwunge wore, de Toore ze effne. So isch's nooch de habsburgisch Länder im Umlànd durich de Westfälisch Verträj aach noch unter frànzeeschi Herrschàft kumme.

Nooch dr frànzeesch Revolution het ze Strosburi de Rouget de L'Isle nooch de Kriejserklärung àn Öschtrich d'frànzeesch Nationalhymn (d'Marseillaise) komponiirt un àm 25. Dezember 1792 's erscht mol vorgetrawe.

Nooch'm ditsch-franzeesch Kriej 1870/71 isch Strosburi im Vrtraa vun Frànkfurt zuem neigrindet Ditsche Rich zruckgenn wore un zur Hauptstadt vum nei Lànd Elsass-Lothringe g'macht wore, wo de Status „Reichsland“ kriejt het un vun Berlin üss v'rwàltet wore isch. Vun 1911 àb het's Ländel àwwr e begrenzt Selbschtvrwàltung bekumme – nimm làng vor'm Erschte Weltkriej.

1919 isch dànn s'Elsass ém Vertraa vun Versailles widder an Frànkrich kumme un vun Paris üss v'rwàltet wore. De Departements sin widder ingfiehrt un Strosburi e Prefektür (vum Bas-Rhin) wore.

1940 sinn dann widder richsditschi Soldate in's Elsàss inmàrschiert un de Nazi's hàn's ohni Vrträä mét'r Vichy-Regiirung annektiirt un – ohni d'Moselle – mit Bade zuem „ Südwest-Gau“ gmàcht wore. Strossburi het zuem-e symbolisch weschtlich Hauptort vum Dritte Rich uffgeböit sotte were, bis's 1944 vun de frànzeeschi Truppe vum General Leclerc mét Untrstitzung vun de US-Àrmee befreit wore-n-isch. So isch's aach widder unter frànzeeschi Herrschàft kumme.

De Marseillaise, g'sunge vun Rouget de Lisle ém Hüs vum Maire de Dietrich
(vun Isidore Pils).

Strossburger Viertel

Au wenn s'Französische z'Strossburi mittlerwyle dominiert, so sin doch in de Näme vo de Quartier die alte alemannische Bezeichnige erhalte bliibe:

Bispil: Krutenau (Ort des Krautes), Koenigshoffen (Königshofen), Meinau (Meine Aue), Robertsau (Ruprechtsau), Neudorf, Neuhof, Kronenbourg (Kronenburg).

Lueg au: Zweisprochige Stroßedafle z Stroßburi

Lüt

• Karl Klingler (1879–1971), en elsassische Musiker
• Bénédicte Keck (*1983), e Sproochwisseschaftleri un e elsässischi Sprochaktivischti

Weblink

 Commons: Strasbourg – Sammlig vo Multimediadateie

• Strassburg: zahlriiche Impressione