El Niño (span. für „dr Bueb, s Chind“, do konkret: „s Christchind“) säit mä eme Fenomeen, wenn ungwöönligi, nit züklischi, verändereti Ströömige im ozeanografisch-meteorologische Süsteem (El Niño-Southern Oscillation, ENSO) vom ekwatoriale Pazifik vorchömme. Dr Naame chunnt vom Zitpunkt, wo s voorchunnt, nämlig zur Wienachtszit. Er stammt vo peruanische Fischer, wo wägen em Effekt wirtschaftligi Schwiirikäite überchömme, wil d Fischschwärm verschwinde.

En Anomalii vo dr Ooberflechitämpratur vom Meer (°C), beobachtet im Dezämber 1997 wääred eme starke El Niño (Kwelle: NCEP, NOAA)

Uswirkige ändere

Uf drei Viertel vo dr Ärde het El Niño Iifluss uf s Wätter. Uf de Galápagos-Insle und an dr südamerikanische Küste foot s fest afo räägne und es chunnt zu Überschwemmigen an dr westlige Küste vo Südamerika. Sogar an dr nordamerikanische Westküste git s Überschwemmige.

Im Räägewald im Amazonasgebiet hingeege räägnet s nid gnueg. Vor Mexiko chönne gwaltigi Wirbelstürm entstoo, wo enormi Schääde aarichde. In Südostasie und Australie git s wil s nid räägnet Buschfüür und riisigi Waldbränd. Wäärend s in Ostafrika in Länder wie Kenia und Tansania mee Rääge git, isch s in Sambia, Simbabwe, Mosambik und Botswana (Südafrika) dütlig drochniger.

In Asie wirkt sich s El-Niño-Fenomeen uf e indisch Monsun us. In El-Niño-Joor räägnet s seer vil mee, wäärend dr Monsun in La-Niña-Joor weniger Niiderschlag mit sich bringt.

Öiropa blibt bis uf wenigi Usnaame, wie dr Winter vo 1941/1942, wo für Öiropa ungwöönlig chalt gsi isch, vo de Färnwirkige vom El Niño verschont. Öb dr chalt und schneeriich Winter 2010/2011 in Öiropa und Nordamerika vom El Niño choo isch, wird in Fachkräis diskutiert.[1]

Litratuur ändere

  • César N. Caviedes: El Niño: Klima macht Geschichte. Darmstadt: Primus, 2005. ISBN 3-89678-528-1.
  • Christian Eckert: Stichwort El Niño. Heyne 1998. ISBN 978-3-453-14332-6.
  • Petra Demmler: Das Meer – Wasser, Eis und Klima. Verlag Eugen Ulmer, 2011. ISBN 3-8001-5864-7 Kapitel „Was das Christkind bringt – El Niño“.
  • Kuenzer, C., Zhao, D.; Scipal, K.; Sabel, D.; Naeimi, V.; Bartalis, Z.; Hasenauer, S.; Mehl, H.; Dech, S.; Waganer, W.: El Niño southern oscillation influences represented in ERS scatterometer-derived soil moisture data. In: Applied Geography. 2009

Weblingg ändere

  Commons: ENSO – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote ändere

  1. El Niño macht Europa kalt, Spiegel Online vom 13. Februar 2010.
  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „El_Niño“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.