i de Rüüti AR
| S AR im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Appezäll Usseroode und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Reute vermyde, wo öppis anders meined. |
I de Rüüti (amtlich Reute) isch e politischi Gmänd im Voderland vom Kanton Appezäll Usseroode i de Schwiz.
| Reute | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Appezell Usserrhode (AR) |
| Bezirk: | (de Kanton kännt sit 1995 ke Bezirk me) |
| BFS-Nr.: | 3035 |
| Poschtleitzahl: | 9411 Reute 9414 Schachen b. Reute |
| Koordinate: | 761215 / 254296 |
| Höchi: | 721 m ü. M. |
| Flächi: | 4.99 km² |
| Iiwohner: | 690 (31. Dezämber 2020)[1] |
| Website: | www.reute.ch |
| Charte | |
  | |
GeografiiBearbeite
I de Rüüti lit zwöschet Oberegg und Bärnegg, oberhalb vom Rhintel. D Gmändsflächi hat d Form vomene starch gchrümmte Gipfeli und täält d innerooder Gmänd Oberegg i zwoo Hälftene.
Rüüti hät drü Dörfer: Moore (Mohren), Rüüti und Schache (Schachen).
NameBearbeite
De Name Reute chonnt vo Reuten, wa de Ursprung im Wort roode (Wälder roode) hät. Dä gliich Hendergrond wie Rüüti (Reute AR) häd ou Rüüti (Rüte AI) im Inneroodische.
GschichtBearbeite
Rüüti isch wäge de Appezäller Landtälig zor Zyt vo de Reformazion entstande. Ainzelni Dörfer send bim alte Globe bleba, anderi händ sich zom nöije Globe bekennt. Wo de Kanton Appezäll im Johr 1597 inen katholische und en reformierte Kantonstäl gspalte worde isch, hät di katholisch Mehrhait vom Bezirk Hirschbärg bi Inneroode wöle bliibe und di reformiert Menderhait isch zu Usseroode gange. Im Landtäligsbrief isch doozmol festghalte worde, as en Puurehof, wo amene Reformierte ghört, zu Usseroode söll ghöre und umgekeert. Us däre Tälig isch Oberegg und Rüüti entstande.[2] E Gränzberainigung isch dänn zwüsched däne beede Ort i de Johr 1869-70 nötig worde. Bis do häts bime Bsitzerwächsel vome Puurehof, jenochdäm wa dä nöi Bsitzer för en Globe gha hät, au en Kantonswächsel vom Grundstück gee. Sithär isch d Grössi vom Gmändsgebiet gliich blebe.
BevölkerigBearbeite
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Joor | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwohner | 819 | 825 | 943 | 956 | 965 | 1101 | 1078 | 1001 |
| Joor | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwohner | 884 | 862 | 871 | 748 | 636 | 594 | 660 | 716 |
Dr Uusländeraatääl isch 2010 bi 11,8 % gläge.
ReligionBearbeite
32,1 % vo de Iiwooner sönd em Joor 2000 römisch-katholisch gsii, 51 % evangelisch-reformiert.
PolitikBearbeite
De Gmäändspresidänt vo de Rüüti isch de Ernst Pletscher (Stand November 2017).
WertschaftBearbeite
D Arbetslosigkäät isch em Joor 2011 bi 2,4 % gläge.
Sprooch ond DialektBearbeite
Bi de Volkszellig 2000 hend vo de 716 Iiwoner 97,3 % Düütsch als Hòuptsprooch aagèè, 0,4 % Franzöösisch, 0,1 % Italienisch ond 2,2 % anderi Sprooche.
De hochalemannisch Dialäkt vo de Rüüti ghöört zue de Oschtschwiizer Dialekt.
VercheerBearbeite
Rüüti und Schache wärdid vom Postauto bedient, wo zwüsched Bärnegg und Oberegg, respektiv Hääde vercheert. Moore werd mit eme Ruefbuss (eme chlinne Postauto) bedient, wo zwüsched Altstetta und Reute, respektiv Oberegg ume fahrt.
LiteraturBearbeite
Eugen Steinmann: Die Kunstdenkmäler des Kantons Appenzell Ausserrhoden, Band 3: Der Bezirk Vorderland. Birkhäuser AG, Basel 1981, ISBN 3-7643-1251-3. (= Die Kunstdenkmäler der Schweiz, Band 72.) S. 350–386.
WeblinkBearbeite
Commons: Rüüti – Sammlig vo Multimediadateie- Offiziell Website vo de Gmänd Rüüti
- Thomas Fuchs: Reute (AR). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
FuessnooteBearbeite
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2020. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2020 zusammengefasst. Abruf am 17. November 2021
- ↑ Handbuch der historischen Stätten. Schweiz und Liechtenstein. S. 452, Artikel Oberegg
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
