S 12. Jahrhundert hät am 1. Januar 1101 aagfange und am 31. Dezember 1200 am.
Es isch d Epoche vom europäische Hochmittelalter gsii.

Zytalter / Epoche ändere

  • Uf dr Grundlaag vo Handel und Handwerch entwickelet sich s Bürgertum und Zünft entschtönd.
  • Dur systematisch Übersetzig vo Büecher us em Arabische is Latiinische wird d Basis für de wüsseschaftlich und geischtig Uufstiig vo Europa gschaffe. Gliichziitig wiicht mit em Uufblüehe vo Schtädt in Mitteleuropa die dörflichi Beschränktheit vo dr Bevölkerig.
  • Di katholisch Chile fangt demit aa d Inquisition iizfüehre, wo 1235 vom Papst Gregor IX. offiziell iigsetzt wird.
  • Im Kaiserriich China entwicklet sich e allgemeini Volksschrift.
  • Gege Endi vom Jahrhundert wird in Mittelamerika s Riich vo de Tolteke durch d Chichimeke-Indianer vernichtet.

Ereigniss / Entwicklige ändere

  • Aafang vom Jahrhundert werded in Düütschland erschtmals d Vornamen a Familiename biigfüegt.
  • 1103 – Dr düütschi Kaiser sicheret de Jude siin Schutz zue
  • Dr Alfons I. (Portugal) wird 1109 erschte König vo Portugal.
  • Um 1120 überstiigt d Bevölkerigszahl vo England 3 Millione.
  • Um 1130 gits z Strassburg die erscht städtischi Müllabfuehr.
  • 1137 – z Montpellier (Südfrankriich) wird e Hochschuel für Medizin 'gründet
  • Ab cirka 1140 füehre di mongolische Kin in China d Zopftracht ii.
  • Zweite und dritte Chrüzzug
  • Der Abt Suger errichtet en Neubau vo dr Abtei Saint-Denis nördlich vo Paris, wo als s'erschte Gebäude im Stil vo dr Gotik gilt.
  • I dr europäische Musig entschtönt di erschte mehrstimmige, schriftlich fixierte Kompositione. D Entwicklig erreicht am Endi vom Jahrhundert i dr Notre-Dame-Schuel en erschte Höhepunkt
  • D Araber übernännd vo de Inder die indische Zahle, wo mit ihrem Schtellewertsyschtem revolutionär sind.
  • 1173 – Der Papst verbüütet allne Chrischte, Handel mit de Araber z triibe.
  • Dr erscht Derwisch-Orde (Tariqa) wird vom bekannte Sufi Abd al-Qadir al-Dschilani 'gründet.
  • In Angkor (Kambodscha) wird dr Angkor Wat erbaut.
  • In Europa träted di erschte Inquisitionstribunal uuf.
  • S Mausoleum vo Halikarnassos wird dur es Erdbebe zerschtört.
  • 1199 – Dr Papst Innozenz III. verbüütet em einfache Volk s Lese vo dr Bible.
  • I dem Jahrhundert wird ganz Europa flächedeckend vom Chrischtetum erschlosse.

Persönlichkeite ändere

  • Albertus Magnus, düütsche Glehrter
  • Arnold von Brescia, italienische Freiheitskämfer und Reformator
  • Bernhard von Clairvaux, französische Chrüzzugsprediger
  • Dominikus, schpanische Dichter
  • Franziskus, italienische Wanderprediger
  • Friedrich Barbarossa, Kaiser vom Heilige Römische Riich
  • Gerhard vo Cremona, italienische Glehrte
  • Heinrich der Löwe, düütsche Fürst
  • Heinrich VI., düütsche Kaiser
  • Hermann von Salza, düütsche Staatsmaa
  • Hildegard von Bingen, düütschi Myschtikerin
  • Ibn Rushd, latinisiert Averroes, arabische Philosoph und Naturforscher in Schpanie
  • Innozenz III., italienische Papst
  • Lothar von Supplinburg, letzte düütsche Kaiser us sächsischem Huus
  • Mosche ben Maimon (Moses Maimonides), jüdische Philosoph, Rechtsglehrte und Arzt
  • Peter Waldes, französische Freiheitskämfer und Reformator
  • Petrus Abaelardus, französische Philosoph und Scholaschtiker
  • Richard Löwenherz, englische König
  • Roger II., König vo Sizilie und Süditalie
  • Salah ad-Din Yusuf ibn Ayub (Saladin), arabische Sultan
  • Snorri Sturluson, isländische Gschichtsschriiber, Staatsmaa und Dichter
  • Thomas Becket, englische Prieschter und Staatsmaa
  • Wace, französische Dichter und Gschichtsschriiber

Erfindige und Entdeckige ändere

  • um 1110 verbreitet sich in Mitteleuropa dr Schteicholebergbau
  • um 1120 chömed in Düütschland Bleistift us Graphit uuf
  • um 1130 wird im Kaiserriich China s Schüüsspulver us Salpeter erfunde (anderä Quelle zfolg isch Schwarzpulver in China scho um s Jahr 1000 bekannt gsii)
  • um 1130 wird in Europa d Alkoholherstellig dur Deschtillation bekannt


  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „12._Jahrhundert“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.