Baanschtreggi Eglisau–Neuhuusè

D Baanschtreggi Eglisau–Neuhuusè isch dè nördlichschte Abschnitt vo dè Ysèbaaschtreggi Züri–Büli–Schaffuusè, wo am 1. Juni 1897 vo dè Schwizer Nordoschtbaan (NOB) ygweiht worrè isch. D Streggi füürt zwǜschè Rafz un Neuhuusè übber dütsches Gebièt in Gschtaalt vum Jeschtetter Zipfel, unterlyt abber trotzdèmm dè schwizerischè Baanbedrybsvorschriftè un èm Schwizer Binnètarif. Südlich vum Jeschtetter Zipfel, ab Lottschtettè gu Eglisau, gòt d Streggi übber s Rafzer Fäld, übberquert mit dè Eglisauer Ysebaabrugg am Weschtrand vo Eglisau dè Hochrhy. Hoch übber m südlichè Rhyufer gòt d Streggi im Bf. Eglisau bis Büli i d Dèttèbärglinniè übber. Durch d Aabindig im Bf. Bülach a d Mittleri Glattdalschtreggi chönned d Züüg i eim Rutsch vo Schaffuusè/Neuhuusè bis Züri HB vokeerè.

Eglisau–Neuhuusè (CH)
Strecke der Bahnstrecke Eglisau–Neuhausen
Streckelengi:	17,88 km
Spurwyti:	1435 mm (Normalspur)
Stromsystem:	15 kV 16,7 Hz ~
Maximali Neigig:	13 ‰
Legende vo Büli 22,25 Eglisau 390,2 m gu Koblänz Eglisauer Ysebaabrugg (440 m) 23,60 Hüntwangè-Wil 393,2 m 27,04 Rafz 423,5 m 29,30 Landesgränz CH-D 30,16 Lottschtèttè 448,3 m 32,40 Jestetten Süd Jeschtèttè Süd 34,33 Jeschtèttè 437,9 m 36,42 Altèburg-Rhynau 428,0 m 37,50 Landesgränz D-CH 37,73 Fischerhölzli 415,8 m Fischerhölzli (112 m) Schweizerhof II (84 m) Schwizerhof I (82 m) 39,0 Neuhuusè Rhyfall 402 m Neuhuusè (144 m) Rhyfallbaan vo Winti 40,13 Neuhuusè SBB 397,2 m gu Schaffuusè

Gschichtè

Schaffuusè isch zwar schu sit 1857 mit èm Schwizerischè Ysèbaanetz vobundè gsi, diè dòmòls eröffneti Rhyfallbaan füürt abber übber Winti. Well selli vo allem als Gotthardzuèbringer nimmi dè Bedürfnis entschprochè hèt, hèt diè Schwizerischi Nordoschtbaan dè Bau von èrè dirèkterè Strèggi beschlossè. Dirèkter bedütet, dass diè neu Streggi bis Eglisau nördlich vum Hochrhy un dõmit è baar Kilometer weschlich vom Rhydal uff èm Abschnitt Rhyfall–Töss-Mündig blibbè isch. Asè füürt d Streggi längs durch dè Jeschtettemer Zipfel un tangyrt dõdeby diè südbaddischè Ortschaftè Jeschtettè un Lottschtettè, also dütsches Gebièt. sellèwäg isch am 21. Mai 1875 zwǜschè dè Schwiz un èm Grossherzogdum Baddè èn Staatsvodrag abgschlossè worrè, wellè dè Bau un Bedryb vo dè Streggi greglèt hèt.

Vom Schaffuuser Baanhof bis zum Neuhuuser Pendant volauft d Streggi è baar Meter obberhalb vom Hochrhy uff ènèm mächtigè Baandamm, D Baanschtreggi zwygt z Neuhuusè vo dè Rhyfallbaan ab un folgèt im nördlichè Rhyufer, woby no vor dè Landesgränz vier grösseri Kunschtbautè notwèndig worrè sin. Es sin sell dè 144 Meter langi Neuhuuser Dunnel, diè 82 Meter langi Brugg Schwizerhof I, diè 84 Meter langi Brugg Schwizerhof II un dè 112 Meter langi Fischerhölzli-Dunnel. Sellè Uffwand isch hauptsächlich nötig gsi, um a Neuhuusè vorby z chò, wo uff ènèm Felsplateau dicht am Rhyufer lyt. A dè rächtè Rhyhaaldè, oppè 60 m übber m unterè Bassin vum Rhyfall, gòt d Streggi nõch èm gröschtè Lauffè am Rhy uff dütsches Gebieè übber, uumittelbar denõch wörd dè Baanhof vo Altèburg-Rhynau passyrt, dènn gòt s übber Jeschtettè un Lottschtettè witer. Uumittelbar nõch èm Baanhof Lottschtettè wörd schwizerischs Staatsgebièt in Form vom Rafzerfäld erreicht.. Es folgt dè nammensgäbende Baanhof Rafz un i dè südweschtlichè Eggè vom Rafzerfäld d Station Hüntwangen-Wil. Im Aaschluss übberquert d Streggi mit dè 440 Meter langè Eglisauer Brugg dè Hochrhy. Z Eglisau schlièsst d Streggi a d Streggi Winti–Büli–Koblänz aa, wo schu am 1. Auguscht 1876 eröffnet worrè isch. Dè Abschnitt zwǜschè Eglisau un Büli sin im Zämmèhang mit èm Baanbau gu Schaffuusè uff Doppelschpur uusbaut worrè.

Baanschtreggi Eglisau–Neuhuusè (hinte) un Rhyfallbaan (vorne, mit Zug) bi Neuhuusè

D Streggèkilometryrig fangt z Winti aa. Dè Abschnitt Eglisau–Neuhuusè isch d Fortsetzig vo dè Büüli-Regesbärg-Baan, gnauer diè am 1. Mai 1865 eröffneti Baanschtreggi Oerlikè–Büüli.

Am 15. Dezembèr 1928 hèt dè elegtrische Bedryb mit 15'000 Volt un 16,7 Hz zwǜschè Züri un Schaffuusè uffgnõ wörrè chönnè.

S zweite Streggègleis zwǜschè Neuhuusè un Schaffuusè isch zwǜschè 1929 un 1930 aaglait worrè, abber èrscht am 1. September 1931 als offizièlli Doppelschpurstreggi eröffnet worrè, well zèrscht d Baanhofsyfaart aabasst wörrè hèt müèsè. Defür hèn bim Obberdor d Uusfaargleis uss èm Baanhof Schaffuusè in Richtig Neuhuusè für diè drei Streggè Hochrhybaan, Rhyfallbaan und dè Rafzerfäldbaan vo zwei uff vir Gleis uusbaut wörrè müèsè. Selli Uusbauarbètè hèn èrscht im Volauf vum Johr 1931 z Faddè gschlagè wörrè chönnè.

D Streggi zwǜschè Hüntwangè-Wil un Rafz isch ab èm 29. Mai 2009 uff Doppelschpur uusbaut worrè un Èndi 2010 in Bedryb gangè. Mit dè Eröffnig vo dè Doppelschpur Jeschtèttè Süd-Fischerhölzli hèt im Dezembèr 2012 dè durchgängige Halbschtundètagt im Fèrnvokeer zwǜschè Schaffuusè un Züri uffgnõ wörrè chönnè. Diè rèschtlichè bim Doppelschpuruusbau wägglõènè Streggè wörrèd vo allem wegè irè Kunschtbautè asè belõ, well dört bi nèm Uusbau èn hochè Uffwand bedribbè wörrè hèt müèsè. S fäälende Doppelschpur-Deilschtigg Rafz–Jeschtèttè Süd isch no im bluttè Blanigsschtadium, uff keinèrè Prioritätèlischtè un ooni zuègsicherti Finanzyrig, un somit au ooni Bautermin.

Uusbligg vum Haltepungt Neuhuusè-Rhyfall uff dè Rhyfall, d Rhyfallbrugg un s Schloss Laufè

Uffgrund vo-n-èrè schlèchtè Frequènz un zugunschtè vom Doppelschpuruusbau un èm aavisyrtè Haltepungt im Zèntrum vo Neuhuuse wörd sit èm Faarblaanwechsel 2011 dè Baanhof Altèburg-Rhynau nǜmmi bediènt worrè, dèfür isch im Johr 2015 uff sèbbèm Streggèabschnitt im Dezembèr d Halteschtell Neuhuusè Rhyfall (amtlich: Neuhausen Rheinfall) in Bedryb gnõ worrè. Dè neui Haltepungt isch zwüschè s SIG-Areal im Neuhuuser Ortszèntrum un dè Strõssèunterfüürig blazyrt worrè un büètèt è prächtigi Luègi uff dè Rhyfall un sy Unterbeggi.

Bedryb

Eglisauer Rhybrugg

Hüt vokeert uff dè Streggi jewyls zweischtündlich èn Intercity Züri–Singè–Stuègètt bzw. èn Interregio Züri-Schaffuusè un um öppè è halbi Stund vosetzt èn Regio-Exprèss Züri–Büli–Schaffhuusè. Dè Naavokeer bschtòt uss dè stündlich vokeerendè Linniè S5 Pfäffikè–Züri–Obberglatt–Rafz un S22 Büli–Schaffuusè–Singè vo dè S-Baan Züri. Diè beidè S-Baanlinniè ergänzèd sich zwǜschè Büli un Rafz zuè nèm lycht hinkendè Halbschtundètagt. Mit dè virtè Deilergänzigè vo dè S-Baan Züri wörd d S9 d S5 un S22 ersetzè un zwǜschè Büli un Rafz dè Halbschtundètagt umsetzè (i dè Hauptvokeerszitè au bis Schaffuusè).

Transitgüèterzüüg ab èm Güèterbaanhof Kornweschtheim übber dè Gotthard bruuchèd selli Streggi. D Kièswärch im Rafzerfäld generyrèd èn Huufè Vokeer vo un i dè gsamte Kanton Züri, dört wörd uff mengè Aaschlussgleis zwǜschè Hüntwangè un Rafz Kys per Baan versendet un diè abbautè Kysgruèbè mit Uushubmatriaal mit Ganzzüüg vo dè Grossbauschtellè im Kanton uffgfüllt.

Uufäll

Am 20. Februar 2015 sin im Baanhof Rafz bi nèrè gschtörtè Bedrybslaag zwei Züüg bi nèrè Flankèfaart kollidyrt. Èn Interregio-Zug Züri–Schaffuusè, wo durrègfaarè isch, isch sitlich in èn S-Baan-Drybzug ièdätscht, dè vo Rafz nõch Schaffuusè unterwägs gsi isch un trotz èm Halt zeigendè Signal losgfaarè isch. Sechs Personè sin voletzt worrè, dõdevò dè als Uusbilder tätige Lokfüürer vom Interregios schwèr. Wegè ènèrè Luggè im Zugbeyflussigssischteem ZUB hèt sellè dè Zämmèschtoss nit vohindèrè chönnè.

Literadur

• Hans G. Wägli: Schienennetz Schweiz und Bahnprofil Schweiz CH+, AS-Volaag, Züri, 2010, ISBN 978-3-909111-74-9

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bahnstrecke_Eglisau–Neuhausen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.