Scuol (Ort)

Scuol ([ʃku̯ɔl]^ⓘ; dütsch Schuls) isch a Ortschaft i da gliichnamiga politischa Gmaind Scuol, Region Engiadina Bassa/Val Müstair, vom Schwizer Kanton Graubünda. Dä Ort hät bis 1943 offiziell Schuls und vo 1943 bis 1970 Scuol/Schuls ghaissa, sithär Scuol. Lut em Räätische Namebuech söll de Name Scuol vom latinische scopulus «Klippe» stamme.

Scuol
S Wappe vo Scuol
Basisdatä
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Graubünde (GR)
Region:	Region Engiadina Bassa/Val Müstairw
Gmeind	Scuol
PLZ	7550
Koordinate:	818440 / 18695946.79793610.3005721243
Höchi:	1243 m ü. M.
Flächi:	144,14 km²
Iiwohner:	2350 (31. Dezämber 2013)
Website	www.scuol.net
Scuol Scuol
Charte
Charte vo Scuol w

Gschicht

Scuol isch ane 1095 s erschte Mol erwäänt worde. Scho im Früemittelalter isch z Schuls e Chile gstande, wie mä vo Uusgrabige waiss. Di nöji Chile isch ane 1519 fertig gsi. Öpe zäh Joor spöter het d Gmaind d Reformazion aagnoo.

Im 17. Joorhundert het Schuls e Zyt lang wider zu de Länder vo de Habsburger ghört; ane 1652 isch si den vo Öschtrych losgchauft worde.

Per 1. Jänner 2015 hät di dozmolig Gmaind Scuol mit da füf umliggenda Gmainda Ardez, Ftan, Guarda, Sent und Tarasp zur neua Gmaind Scuol fusioniert. Si isch mit 438 km² di flächemässig gröschti Gmaind vo da Schwiz worda.

Wappa

Blasonierig: I Gold e schwarzi Brunnaschala mit vier blau-silbriga Wasserstrahle.

S Wappa symbolisiert Scuol als an bedütanda Badeort und isch dur a Veraifachig vom Gmaindsigel entstanda. Dia vier Wasserstrahla stönd für di verschidana Mineralquälla uf am Gebiet vo da ehemoliga Gmaind.

Geografii

Scuol isch da Hauptort vom Unterengadin und liit am Inn. Da Grosstail vom Dorf wie au da Kopfbahnhof vo da Rhätischa Bahn und d Umfahrigsstrooss liggad uf da lingga Sita vom Fluss. Uf da andara Sita verlauft i südlicha Richtig s Val S-charl mit am Dorf S-charl, wo sit 1921 aber nume no im Summerhalbjohr bewohnt isch.

Nochbergmainda vo Scuol sind gsi: im Süda Val Müstair, im Westa Tarasp und Ftan, im Norda Sent, und im Osta a Mals und Taufers im Münstertal, baidas Gmainda im obera Vinschgau, Südtirol (Italia).

Bevölkerig

Sprocha

D Sproch vo Scuol isch s Vallader, a bündnerromanischi Mundart. Scho i da zwaita Hälfti vom 19. Jahrhundert hät d Gmaind a dütschsprochagi Minderderhait überkoo. Trotzdäm hät sich s Romanischa bis zum Zwaita Wältkriag guat köna behaupta. Im Johr 1880 händ 82 %, 1910 64 % und 1941 widr 71 % als Muattersproch Romanisch aagee. Bis 1970 isch da romanischsprochigi Aatail uf 62 % gfalla, hät sich kurz erholt kha – isch sithär aber wider am sinka.

Religion

Z Scuol isch 1533 d Reformation iigfüert worda.

Tradizion

I da Quartier vo Scuol wird albig am Obig vom Silveschter noch altem Bruuch s Liechterfäscht Barchinas gfiired.

Lüt

• Leta Semadeni, e Dichteri, wo uf Rätoromanisch und uf Dütsch schribt

Galerii

• 
  da Bahnhof Scuol-Tarasp
• 
  d Kircha vo Scuol
• 
  en Platz mit ama Brunna
• 
  s Summerdorf S-charl

Weblink

 Commons: Scuol – Sammlig vo Multimediadateie

• Scuol uf de Website vo da Gmaind Scuol
• Jürg Rageth, Paul Eugen Grimm: Scuol. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Paul Eugen Grimm: S-charl. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.