Flugblatz Baasel-Stärnefäld

Dr Flugblatz Baasel-Stärnefäld isch vo 1920 aa dr erst Flugblatz vo Baasel in dr Schwiz gsi. Er isch östlig vo dr Stadtgränze in dr Gmäind Birsfälde glääge. 1950 ische er stillgläit worde, wil er nüm het chönne erwiteret wärde, und isch dur e Flughaafe Baasel-Mülhuuse ersetzt worde.

Flugplatz Basel-Sternenfeld
Dr Flugblatz Stärnefäld um 1928
Känndate
ICAO-Code	ooni
IATA-Code	ooni
Koordinate	47° 33′ 22″ N, 7° 37′ 50″ O47.5561111111117.6305555555556
Basisdate
Ufgmacht am	1920
Zuegmacht am	1950

i7

i11 i13

Voorgschicht

Am 21. Juni 1919 het dr Oskar Bider z St. Jakob bi Baasel mit zwäi Bassaschier zum ene Flug rund um d Schwiz gstartet. Noch 7½ Stunde isch dr Dobbeldecker wider am Usgangspunkt glandet, und eso isch d PR-Akzioon, wo d Zitig «Baasler Noochrichde» organisiert het, vo Erfolg kröönt worde. Druf häi innovatiivi Persöönlikäite e Veräin zur Förderig vo dr Ziviilluftfaart in dr Regioon Baasel gründet. Dr Veräin het Aviatik beider Basel ghäisse und het Flugdääg organisiert und e Lotterii veraastaltet. Eso het er s Gäld zämmenbrocht, wo nöötig gsi isch, zum s Stärnefäld, en eebnigs Gländ zwüsche Birsfälde und em Rhii, z pachte und dört e chliine Hangar z baue. Dr Balloonfaarer Eugen Dietschi isch äine vo de Gründer vom Flugblatz gsi.

Dr Flugblatz

E Blakaat vom Burkhard Mangold für e Flugmiiting, 1925

1920 isch en äifachs Flugfäld für e milidäärische und ziviile Flugbedriib iigrichdet worde. Am 12. Septämber 1920 isch die offizielli Iiweijig mit eme grooss ufzoogene Flugmiiting gsi. Witeri Flugmiiting het s in de Joor 1921 und 1923 ge mit em Ziil s Gäld für e Pachtzins iiznee und e baar äifachi Geböid´chönne baue. Nodinoo het sich e beschäidnige Luftvercheer afo entwickle. Ab em 16. August 1923 het dr Flugblatz Stärnefäld zu de wichdigere in Öiropa ghöört, wo Handley Page Transport, d Fluggsellschaft vo dr Handley Page Aircraft Company, iiri Linie London–Bariis uf Düübedorf bi Züüri verlengeret het mit ere Zwüschelandig z Birsfälde. E Joor druf isch die belgischi Sabena mit iirem Kursflug Amsterdam–Brüssel–Baasel–Bäärn uf s Stärnefäld choo.

1924 het Baasel scho Luftverbindige mit vier wichdige öiropääische Metropoole ghaa. Dr Usbau vo de Aalaage isch dringend nöötig worde, aber für Brivaati vil z düür gsi. Doorum isch dr Veräin Aviatik beider Basel in däm Joor zun ere gmischtwirtschaftlige Flugblatz-Gnosseschaft, wo sich d Kantöön Baasel-Stadt und Baasel-Landschaft mit 60 bzw. 10 Brozänt dra bedäiligt häi. Mit em zuesätzlige Kapitaal het s Rollfäld uf 80 Hektaare chönne erwiteret wärde und e gröössere Zivilhangar, e Verwaldigsgeböid us Holz und e Tanklaager baut wärde. Usserdäm het mä zwäi Milidäärhangar z Düübedorf abbaut und uf Birsfälde brocht.

1925 isch z Baasel die ersti Balair as Baasler Luftvercheersundernääme gründet worde, wo sich spööter mit dr Zürcher Luftvercheersgsellschaft Ad Astra Aero zur Swissair veräinigt het. 1926 si scho bereits siibe Fluggsellschafte uf de Raasebiste glandet und dr Flugblatz isch scho wider z chlii gsi. Bis 1927 isch e nöis Stazioonsgeböid entstande und e gröössere Hangar. Dr Blatz isch as erste in dr Schwiz für Nachtlandige iigrichdet worde. Dr Kantoon Baasel-Landschaft het im Fluugblatz zuesätzlige Boode verpachdet, wääred sich dr Kantoon Baasel-Stadt mit witere Aadäilschiin finanziell bedäiligt het. Wääred dr ganze Zwüschechriegszit isch dr Betriib nit ooni staatligi Subwenzioone uschoo: Baasel-Land het jeedes Joor 2000 Franke biigstüürt, dr baaselstedtisch Biidraag isch vo 45'000 Franke (1924) uf 100'000 Franke (1932) gstiige.

E dänkwürdige Daag het s Stärnefäld am 12. Oktober 1930, wo 30'000 Lüt d Landig vom Luftschiff LZ 127 «Graf Zeppelin» si cho luege. Bis zum Zwäite Wältchrieg hit sich s Stärnefäld mit eme Aadäil vo bis 23,9 % am gsamte schwizerische Passaschierluftvercheer zum zwäitwichdigste Flugblatz vo dr Schwiz entwigglet. Vercheersmaschiine vo mee as zää Gsellschafte häi dr Flugblatz regelmäässig aagflooge. D Vercheerszaale si beachtlig gsi: 1938 häi 14'319 Passaschier dr Flugblatz brucht. 448 Donne Fracht und 241 Donne Bost si beförderet worde. Wo dr Chrieg usbroche isch, isch s Stärnefäld mit 13 Destinazioone verbunde gsi.

S Ändi vom Flugbetriib

Gedänkdaafele, Flugblatz Baasel-Stärnefäld

Vo Aafang aa isch s Stärnefäld e Flugblatz uf Zit gsi, denn dr Kantoon Baasel-Landschaft het s Gländ ursprünglig mit dr Absicht kauft, zum dört e Chraftwärk und e Rhiihaafe z baue. S Pachtverheltnis isch uf e Zitpunkt befristet gsi, wo dr Kantoon über die notwändige Investizioonsmiddel wurd verfüege. Dr Ääscheniöör, wo für d Haafeblaanig zueständig gsi isch, het 1929 klar gstellt, ass dr Flugbetriib bald nüme würd mööglig si. Doorum het d Flugblatz-Gnosseschaft nume no chliineri Usbaute vorgnoo und e gäignete Ersatzstandort afo sueche. Dr Flugblatzdiräkter Charles Koepke het 1930 drei möögligi Wariante vorgschlaage: in dr Hard bi Muttez (mit ere Piste parallel zum Rhiiufer), zwüsche Allschwil und Burgfälde (däilwiis uf franzöösischem Territorium) und d Leopoldshööchi bi Wäil am Rhii (ganz uf dütschem Gebiet).

Wo d Elektra Birseck 1934 z verstoo gee het, ass dr Bau vom Chraftwärk möögligerwiis früener chönnt aafoo, isch s bressant worde. Dr Bundesroot isch gege Verhandligen mit Frankriich gsi, so dass s Brojekt Allschwil-Burgfälde an Understützig verloore het, au wenn s am Aafang am populäärste gsi isch. So isch s Brojekt Hard wider bevorzugt worde. Daas het aber beschränkti Entwickligsmööglikäite bote und isch bi dr Bevälkerig uf groosse Widerstand gstoosse. Noch ere Brotestkundgääbig het d Gmäindiversammlig vo Muttez s Brojekt 1936 abgleent. Zwäi Iigoobe vo de Baasler Kantöön und dr Flugblatz-Gnosseschaft an Bundesrat, ass mä s Brojekt Allschwil-Burgfälde wider in Betracht wurd zie, si 1936 und 1937 erfolglos bliibe. 1939 häi denn doch Verhandlige über e Standort Allschwil-Burgfälde aagfange, aber wo dr Chrieg usbroche isch, isch alles ume gsi.

Alli Bemüejige für en Ersatzstandort wääred em Chrieg si erfolglos bliibe. Churz noch em Chriegsändi isch e nöiji Wariante ins Spiil choo, en internazionaale Flughaafe zwüsche Saint-Louis und Blotze, wo ganz uf franzöösischem Territorium ligt und spööter zum Flughaafe Baasel-Mühuuse worde isch. Im Mai 1946 het s dört e browisoorische Flugblatz mit Staalblattepiste ghaa, dr Flugbetriib uf em Stärnefäld isch aber vier Joor in begränztem Raame witergange. Am 30. Juni 1950 het dr Passaschiervercheer uf em Stärnefäld ufghöört und am 27. August het mä mit eme Schaufliege vom Birsfälder Flugblatz Abschiid gno. Im Novämber 1950 häi schliesslig d Bauarbäite am Chraftwärk Birsfälde aagfange.

S Stärnefäld isch hüt mit Woonblöck, Industriibaute und Haafenaalaagen überbaut.

Liddratuur

• Sandro Fehr: Die Erschliessung der dritten Dimension. Entstehung und Entwicklung der zivilen Luftfahrtinfrastruktur in der Schweiz, 1919–1990. Chronos Verlag, Zürich 2014, ISBN 978-3-0340-1228-7. 
• Otto Paul Schwarz: Zur Zeitgeschichte. Vom Sternenfeld zum Flugplatz Basel-Mülhausen. Ein Rückblick und Überblick. In: Basler Jahrbuch 1947, S. 156–168.