Geschenä
Geschenä (amtlich Göschenen, iteliänisch Casinotta, rätoromanisch Caschanutta) isch e politischi Gmeind im Kanton Üüri.
| Göschenen | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Uri (UR) |
| Bezirk: | (Dr Kanton Uri kennt kei Bezirk.) |
| BFS-Nr.: | 1208 |
| Poschtleitzahl: | 6487 |
| Koordinate: | 687832 / 169146 |
| Höchi: | 1'102 m ü. M. |
| Flächi: | 104.31 km² |
| Iiwohner: | 435 (31. Dezämber 2021)[1] |
| Website: | www.goeschenen.ch |
 Göschenen | |
| Charte | |
 | |
Geografi ändere
Geschenä lit im obere Ryysstal. Zue dr Gmeind gheret näb em Dorf ai na d Wiiler Abfrutt (1'168 m), Wigge (1'318 m) und Gwüest (1'582 m) im Geschenertal. Vo dr Gmeindsflächi sind 7,3 % landwirtschaftlichi Flächi, 11,4 % Wald, 0,9 % Sidligsflächi und 80,4 % suschtigi Flächi.[2]
Dr under Däil vo dr Schellenä isch im Biet vo Geschenä.
D Nachburgmeinde vo Geschenä sind Walliser Gmeind Obergoms, d Bärner Oberländer Gmeind Gadmä und im Üürnerland Wassä, Gùùrtnällä, Andermatt, Oschpital und Reialp.
Gschicht ändere
Geschenä isch zum erschte Mal gnamset worde im Jahr nach 1280 als Geschenden (1290 Gescheldun, 1294 Geschenen, 1429 ze Gestinen), Abfrutt 1549 als ob frutt; d Geschener Alp 1631 als Göschiner Alp (1708 Gestiner Alpen)).
Bevelkerig ändere
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Jahr | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1941 |
| Iiwohner | 2992 | 703 | 773 | 861 | 974 | 860 | 850 |
| Jahr | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 |
| Iiwohner | 698 | 1284 | 888 | 708 | 585 | 511 | 428 |
Dr Üüsländeraateil isch 2010 bi 6,1 % gläge.[2]
Religion ändere
4,1 % vo dr Iiwooner sind evangelisch-reformiert, 88,5 % sind remisch-katholisch (Stand 2000).[2]
Politik ändere
Bi dr Nationalraatswaale 2015 hät s das Ergebnis gää:[4] SVP 28,8 %, CVP 54,2 %, GP 12,4 %, Suschtigi 4,5 %.
Dr Gmeindspräsident vo Geschenä isch dr Felix Cavaletti (Stand 2016).
Wirtschaft ändere
D Arbetslosigkeit isch im Jaar 2011 bi 1,2 % gläge.[2]
Sprach und Dialäkt ändere
Bi dr Volkszellig 2000 hend vo dr 511 Iiwohner 94,9 % Diitsch als Haiptsprach aagää, 0,4 % Italienisch und 5,1 % anderi Sprache.[2]
Dr hekschtalemannisch Dialäkt vo Geschenä ghert zue dr Obere Ryysstaler Mundart.
Bilder ändere
-
Geschenä vom Baanhof üüs
-
Geschenä
-
dr Bahnhof mit em Gotthardtunnelportal
-
dr Visierstolle fir dr Buuw vom Gotthardtunnel vo 1872
-
Salbitschijen und d Brügg
Literatür ändere
- Thomas Brunner: Die Kunstdenkmäler des Kantons Uri, Band 4: Oberes Reusstal und Urseren. Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 2008 (Kunstdenkmäler der Schweiz Band 114). ISBN 978-3-906131-89-4. S. 237–285.
Weblink ändere
Commons: Göschenen – Sammlig vo Multimediadateie- Website vo dr Gmäind Geschenä
- Hans Stadler: Göschenen. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnote ändere
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2021. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2021 zusammengefasst. Abruf am 15. November 2022
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ Kanton Uri: Nationalratswahl Ergebnisse (Memento vom 4. März 2016 im Internet Archive)
