mundartforum

De Verein mundartforum (1938 bis 1990 Bund Schwyzertütsch, 1990 bis 2018 Verein Schweizerdeutsch, churz VSD) isch de Tachverband vo de tüütschschwyzer Dialäktveräin, verglychbar mit de Muettersproch-Gsellschaft änet em Rhy.

Ziil

De Veräin wott d tüütschschwyzer Dialäkt pfläge, wil si di algemäin Umgangsspraach i de tüütsche Schwyz sind. Luut de Statuute wott er ganz bsunders

• s Wüsse, d Pflääg, d Wärtschetzig und s Bruuche vo de schwyzertüütsche Tialäkt fördere und
• e modärns Mundaartverständnis im Raame vo de schwyzerische Diglossy, aso em Zämespiil vo den alemanische Tialäkt und em Hochtüütsch, sterche.

S mundartforum würkt daadeby as Tachverband und Netzwäärch für all Gruppierige, wo am Tialäkt intressiert sind.

Er lueget, wie’s um d Dialäktkultur staat, wo i de Literatuur und au i den elektroonische Meedie und i der Schwyzer Musig en guete Platz hät.

Gschicht

De Veräin isch am 15. Mai 1938 under em Name Bund Schwyzertütsch vom Adolf Guggebüel und em Eugen Dieth gründet worde. Ab 1990 hät er hoochtüütsch (!) Verein Schweizerdeutsch ghäisse, zum 80. Jubliläum 2018 hät er sich aber i mundartforum umtaufft.

Am 15. Määrz 2014 hett de Veräin amene usseroordelige Bott sölen uufglööst wäärde – ase hät s oordelig Bott z Olte am 16. November 2013 bschlosse gha. S Gält gaat uus, me hät vil für die schöön Zittig SchweizerDeutsch uusggää, und d Mitglider wäärded elter und elter, nöii gits chuum na. Gäge d Uufhebig isch aber de Voorstand vo de Gruppe Züri gsy, gnauso di mäischte Mitglider, wo as Bott cho sind.

Durs Jaar 2015 dure händ irer paar Lüüt glueged, was mer chönt wytermachen us em Veräin. Am Bott am 14. Novämber isch drum en nöie Vorstand gwäält worde. E nöii „Webplattform“ zum Dialäkt isch entstande – lueg da dezue: Mundartforum.

Es git e Samlig vo Mundartliteratur, wo de Veräin zämeträit hät; und er hät uf dr Website e Lischte vo Schriftsteller, wo Wärch im Dialäkt gschribe händ.

Am 15. Dezämber 2018 hät de Veräin Schwyzertüütsch, wo vor 80 Jaar entstanden isch, z Gryffesee sis Jubileeum under em Titel mundartforum 80 gfyret.

Veräin, wo dezueghööred oder dezueghöört händ

Der alt Bund Schwyzertütsch hät drei Regionalgruppe ghaa:

• z Bärn dr Bärndütsch-Verein, anne 1991 gründet, mit öppe 120 Mitglider; dä hät Läsigen und Voorträäg organisiert, isch aber aafangs 2016 uufglööst woorde;
• z Zug d Gruppe Zugerland, aber si isch ygschlaaffe;
• z Züri d Gruppe Züri mit öppe 250 Mitglider, wo Läsige, Züritüütsch­kürs und Voorträäg organisiert. Hüt ghäisst die Gruppe Verein Züritüütsch.

S nöi mundartforum isch offe für all Gruppe, wo sich mit Mundart abgänd. Mitglider sind luut de Homepage

• d Regionalgruppe Züri und
• de Veräin Basler Inträssegmainschaft Dialäggt

I guetem Kontakt staat me mit

• em Mundartverein Schaffuuse,
• de Walservereinigung Graubünde,
• em Tüütschfryburger Verein KuND,
• der Academia Glaronensis und
• de Gruppe berndeutsch.ch.

Wüsseschaftlichi Arbete

Grammatike und Wörterbüecher

De Bund Schwyzertütsch reschp. de Veräin Schwyzertüütsch hat (zum Täil intänsiv, zum Täil nu pro forma) d Gramatike und Wörterbücher bitröit, wo i de Sery Grammatiken und Wörterbücher des Schweizerdeutschen in allgemeinverständlicher Darstellung usechömed. Bis jetz sind das scho 15 Bänd, unter anderem vo Bade, Basel, Davos, Luzärn, Rhywald, Schafuuse, Simmetal, Uri, Zug und Züri.

Zytschrift

Sit 1948 git de Bund Schwyzertütsch reschp. Veräin Schwyzertüütsch reschp. s Mundartforum mee oder minder regelmäässig es Heftli use. De Name und Form sind nöd alewyl glych gsy. Vo 2009 bis 2013 isch s e Zytschrift mit em Name SchweizerDeutsch gsy; nachanen isch s Gält uusggange. Sit 2016 git s Mundartforum wider es Mittäiligsblatt use, und zwar under em alte Name Mundart.

Lüüt

Eeremitglider

• 1965 Jacques M. Bächtold
• 1988 Rudolf Trüb
• 2010 Werner Marti

Presidänte

• 1938 bis 1958: Adolf Guggebüel
• 1958 bis 1961: Bruno Boesch
• 1961 bis 1963: Jacques M. Bächtold
• 1963 bis 1987 Rudolf Trüb
• 1987 bis 2008 ?
• 2008 bis 2015: Alfred Vogel
• 2015 bis 2016: Stefanie Leuenberger
• ab 2016: Luzius Thöny

Anderi

• Adolf Hermann Ribi, Sekretär sid 1942
• Traugott Vogel

Internet

• mundartforum
• Verein Züritüütsch
• Zeitschrift SchweizerDeutsch (2009 bis 2013)
• Mitteilungsblätter (ab 2016)
• Bärndütsch-Verein (uufglööst)