Wiise (Fluss)

Vorlage:Infobox Fluss/Veraltet

Wiese
Wiisedal mit Iizugsgebiit vu dr Wiise im Schwarzwald Wiisedal mit Iizugsgebiit vu dr Wiise im SchwarzwaldVorlage:Infobox Fluss/KARTE_fehlt
DateVorlage:Infobox Fluss/GKZ_fehlt
Laag	Bade-Württeberg, Dütschland
Flusssystem	RheinVorlage:Infobox Fluss/FLUSSSYSTEM_falsch
Ursprung	verschideni Quelle am Südhang vom Feldberg un am Nordhang vo dr Grafematt 47° 51′ 23,8″ N, 8° 1′ 31,1″ O47.8566166666678.02529166666671200
Quellhöchi	1.200 m ü. NNVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Flussmündig	im Basler Stadtteil Gleihünige47.5827777777787.5869444444444240 47° 34′ 58″ N, 7° 35′ 13″ O47.5827777777787.5869444444444240
Mündigshöchi	öbbe 240 m ü. NNVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Höchiunterschiid	öbbe 950 mdep1
Lengi	54,6 kmdep1Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Iizugsgebiet	458 km²dep1Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Rächti Nääbeflüss	Widebach, Böllebach, Chlaini Wise, Steinebach
Linggi Nääbeflüss	Prägbach, Angebach

D Wiise isch eine vo dr rechtssitige Näbeflüss vom Rhy.

Zu dem Fluss het dr Schriftsteller Johann Peter Hebel es längs schöns Gedicht gschribe.

Geografii

D Wiise entspringt am Feldberg im Südschwarzwald un fliesst durs Wiisedal bis uff Basel abe, wo si in dr Rhi mündet. Ihr wichdigschde Näbefluss isch die Chlaine Wiise, wo am Belche ihri Quell het un grad underhalb vo Schopfe in d'Wiise mündet.

Mit änere Längi vo 55 Kilometer isch d Wiise de viertlängschte Fluss im Schwarzwald.

Name

Etymologisch goht dr Flussname Wiise uf di vorindogermanisch Wortwurzel fir Wasser oder Gwässer, *vis, *is-, zruck. Är het nyt z due mit em dytsche Wort Wiese (e gmaiti Grasflechi heißt im Wiisedäler Dialäkt im Ibrige Matte, nit Wiise wie eschtlig vum Schwarzwald).

Flusslauf

D'Wiise churz vor dr Mündig in Rhii

D Wiise chunnt vom Feldberg abe und fließt as Bergbach iigzwängt vo steile Berghäng an de Ortschafte Fahl, Brandeberg und Todtnau vrbi. Vo dört fließt si witer uf Schlechtenau, Gschwänd un Utzefeld, dann an Schöne vrbi uf Wembech, Fröhnd, Mambech, Atzebach und bis uf Zell. Zwüsche Zell un Huuse düet sich's Wiisedal züe'n'ere wite Ebeni verbreitere. D'Wiise fließt no an Fahrnau, Schopfe un Gündehuse vrbi, bevor d'Chlei Wiise in sini großi Schwöster iimündet. Als nägschtes bassiert dr Fluss die Ortschafte Mulburg, Steine, Brombech, Hauge und Haage. Durch Lörrach un Stette duure, um schließlich hinter dr Stettemer Iisebahnbruck uf Schwyzer Gebiet z'cho. Dört fliesst sie no an Rieche vrbi un mündet schließlich z Chleihünige, wo uff Basel iigmeindet worre isch, in dr Rhii.

Literatur

• Eduard Golder: Die Wiese. Ein Fluss und seine Geschichte. Baudepartement Basel-Stadt, Tiefbauamt, 1991.

Webligg

• Wiise un Wiisedal im Internet
• Bildergalerii „von der Quelle bis zur Mündung“
• Wisse zum Fluss „Wiise“
• Zur Verbreitig vo dr Wasseramsle an dr Wiise (PDF-Datei; 63 kB)
• Landschaftsentwickligsplan Landschaftspark Wiise (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bd.bs.ch (PDF-Datei; 1,45 MB)
• S Lörracher Projäkt Wiesionen
• Luzia Knobel: Wiese. In: Gemeinde Lexikon Riehen
• D Wiise: Bach oder Kanal?