Alemannische Wikipedia

Ürdinger Schinnèbus

Ürdinger Schinnèbus isch diè umgangssprõchlichi Bezeichnung vo Schinnèbüs, wo vo dè Waggonfabrik Ürdingè entwicklèt worrè sin. S handlèt sich um zweiachsigi Drybwägè in Lychtbauwiis mit unterflur aagordnetèm Diselmotor(è). Bsunders dè VT 95 (spôteri Baureiè 795) un VT 98 (spôteri Baureiè 798) vo dè früènèrè Dütschè Bundesbaan sin mit sèllèm Begriff vobundè. Sèlli Ordnungsnummèrè hèt mit èrè „9“ aagfangè, wo für mechanischi Chraftübberdragung gschtandè isch, sèllèwäg isch si au als VT 95.9 etc. benamst worrè.

VT 95 9626 vo dè DB-Baureiè VT 95 im Ysèbaamuseum Bochum-Daalhuusè
798 610 (ehem. VT 98 9610) vo dè Ysèbaagsellschaft z Pritzwalk, 2009

D VT 95–98 sin im Personèzugdiènscht uff nu wènig rentablè Näbbèschtreggè ygsetzt worrè, um Dampflokomotyv- odder Diselzugbedryb z ersetzè. Vo 1950 bis 1971 sin yschlièßlich vo allnè Lizänzbautè 1492 Drybfaarzüüg baut worrè. Inklusyv Bei- un Stüèrwägè hèt s 3306 Wägè gää.

Diè meischtè Faarzüüg sin vo dè Waggonfabrik Ürdingè sèlber gmacht worrè. Wèg dè hochè Stuggzaalè sin Faarzüüg au vo andrè Waggonfabrikè baut worrè, obwohl sèlli Fabrikè eigèni Schinnèbustǜpè aabiètè hèt chönnè, wié z. B. d MAN dè MAN-Schinnèbus.

Dè Ürdinger Schinnèbus isch au als „Retter vo dè Näbbèbaanè“ dauft worrè, well durch dè koschtègünschtige Bedryb mit sèllè Drybwägè Strèggèschtilllegungè vozögerèt odder vohinderèt wörrè hèn chönnè.

Bauartè ändere

VT 95 Prototǜpè un Serièfaarzüüg (BR 795, eimotorig) ändere

Prototǜpè ändere

Diè Dütsch Bundesbaan hèt 1950 zwölf eimotorigi Prototǜpè in zwei Uusfüürungè in Diènscht gschtellt. Zee Faarzüüg hèn èn Achsschtand vo 4,5 Meter un è Yschtygsdürè uff jeddèrè Sitè ghaa, wo diagonal zum Füürerschtand rächts aagordnèt gsi isch (wiè bi nèm Strõßèbus, dè elfte bi glychem Achsschtand hèt zwei Yschtygsdürè je Sitè ghaa, ergo uff beidè Sitè vom Füürerschtand je eini. Dè zwölft Drybwagè hèt èn Achsschtand vo 6,0 Meter un zwei Yschtygsdürè je Sitè ghaa, gnau èso wiè s denn bi dè Serièfaarzüüg zum Standard worrè isch.

Brèmst worrè sin d Prototǜpè vom Chauffeur mit èrè Fuèßbrèms. D Dürè sin zweiflüglig gsi. D Prototǚpè hèn d Bedrybsnummèrè VT 95 901 bis 911 un 912 ghaa; dè Letscht hèt spôter d Bedrybsnummèrè VT 95 9112 chriègt. Zuè dè Drybwägè sin passendi Beiwägè in Diènscht gschtellt worrè.

Serièfaarzüüg ändere

 
Dè spôtère Museumsdrybwagè 795 240 mit übberschtrichenè Obberlichtfenschter un èm Faarzüügschyywerfer als drittem Spitzèsignaal

Uss dè gwunnènè Erfaarungè isch dè VT 95 entwicklèt worrè, wo ab 1952 vo dè Waggonfabrik Ürdingè in Zämmenarbèt mit MAN glifèrèt worrè isch. Baut worrè sin 557 eimotorigi Motorwägè vo dè Baureiè VT 95 sowiè 564 dèzuèghörigi Beiwägè VB 142 mit èm Achsschtand vo 4,5 Meter. Letschteri sin vo voschiddènè Hèrschteller glifèrèt worrè. D Waggonfabrik Fuchs uss Heidelbärg hèt ußerdèm insgsamt 60 Einachsaahänger vo dè Baureiè VB 141 für dè Faarrad- un Gepäckdransport abglifèrèt.

D Drybwägè VT 95 9112 bis 9269 sin mit zwei Obberlichtfenschter a dè Stirnsitè uusgliefèrèt worrè. Alli wittèrè Faarzüüg sin ooni sèlli Fenschter glifèrèt worrè, well sèlli bi hochèm Sonnenstand dè Drybfaarzüügfüürer nit vor èm Blèndè gschützt hèn. Spôter sin d Obberlichter bi allnè Drybwägè übberschtrichè worrè. 1956 isch s Dreilicht-Spitzèsignaal ygfüürt worrè. D Drybwägè ooni Obberlichter hèn èn integryrtè drittè Schyywerfer im Dach chriègt, wôrend bi dè andrè èn Autoschyywerfer als drittes Spitzèsignaal ygsetzt worrè isch.

Ab èm VT 95 9270 sin alli Drybwägè serièmäßig mit ènèrè Magnetschinnèbrèms uusgrüschtet worrè, älteri Faarzüüg sin nõchgrüschtet worrè. D Faarzüüg vofüègèd übber èn Büssing-Diselmotor un èn Sechs-Gang-Gedrybe. Si hèn Mittelbufferkupplungè un Stoßfèddèrbügel statt dè normale Buffer.

Dè Drybwägèfüürer bediènt mit dè linkè Hand dè Schalter vo dè voeifachtè Sifa (Dotmannchnopf) a sim Faarersitz, mit èm Pedal wörd Gas gää. D Brèmsè vo dè Serièfaarzüüg sin durch è Füürerbrèmsventyl bediènt worrè. Well dè Füürerschtand baulich nit vum Faargaschtruum drènnt isch, cha dè Füürertisch mit èm hölzèrnè Rollo zuègmacht wörrè. Dè Handgriff un s Füürerbrèmsventyl sin ußerhalb vum Rollo aabrocht, asè wörd bim Füürerschtandswechsel dè Handgriff vom Drybfaarzüügfüürer ebbèso wiè dè Gangwaalschalter mitgnõ.

D Yrichtung isch zimli eifach un glycht sèllèrè von èm Omnibus, sèllèwäg dè Nammè „Schinnèbus“: èn Großruumwagè, i dèm au dè Drybfaarzüügfüürer hoggt. D Ruggèlèènè vo dè Faargascht-Sitzbänk, wo quer zuè dè Faartrichtung in 2+3-Aaordnung stän, chönnèd durch d Faargäscht je nõch aktuèllem Bedarf umklappt wörrè, z. B. um in Faartrichtung z hoggè, un macht dõdemit au alternatyv komplètti Reiè- odder Vis-a-Vis-Beschtuèlung möglich. D Belüchtung erfolgt mit unvokleidetè Glüèlampè.

15 Schinnèbüs VT 95 mit 15 Beiwägè VB 142 sin 1956 a d Ysèbaanè vom Saarland glifèrèt worrè. Si hèn diè rot Lackyrung vo dè Dütschè Bundesbaan mit dè Uffschrift SAAR drait. Geg diè üblichi Bedrybspraxis hèt dè VT 95 im Saarland mit zwei VB 142 ygsetzt wörrè dürfè. Mit dè Ygliderung vom Saarland i d Bundesrepublik sin sèbbi Faarzüüg vo dè Dütschè Bundesbaan übbernõ worrè.

1968 hèn d Faarzüüge diè neui Baureiènummèrè 795, d Beiwägè 995, chriègt.

VT 98 Seriè (BR 798 un BR 796, zweimotorig) ändere

 
VT 98 in Hbf. Boppard
 
Faargaschtruum von èm Ürdinger Schinnèbus vom Bw Landau vo dè Baureiè 798 mit dè charakteristischè Klapplèènè
 
Stüèrpult vo dè Baureiè 798

Dè VT 98 sin us èm VT 95 entwicklèt worrè, wo für vill Streggè mit nur eim Faarmotor z schwach motorisyrt worrè isch. Dè VT 98 hèt dõhèr zwei Faarmotorè. Well d Drybwägè Bufferboolè mit Schruubèkupplungè hèn, sin si i dè Laag gsi, als Schleppdrybwagè[1] anderi Waggons mitnää z chönnè, ußerdèm chönnèd si as Ènd vo andrè Züüg kupplèt wörrè, um mit frèmder Chraft zogè z wörrè.

In allnè Schinnèbustǜpè sin Unterflurmotorè vom Tǜp U 10 vo dè Büssing AG ybaut worrè. Sèll isch dè glyche Diselmotor wiè bi dè Bèrliner Doppeldeggerbus vom Tǜp D2U. S Sechs-Gang-Gedrybe isch vo dè ZF Fridrichshaffè AG glifèrèt worrè. Statt èm Gaspedal vofüègèd sèlli Drybwägè übber èn Handgashebbl links am Faarersitz.

D Drybwägè VT 98 9531–9553 un 9571–9600 hèn Yrichtungè für dè Steilschtreggèbedryb chriègt.

Zuè sèllè 329 Drybwägè sin 220 Beiwägè VB 98 mit Packabteil, witteri 100 ooni Packabdeil sowiè 310 Stüèrwagè VS 98 hèrgschtellt worrè. Drei Beiwägè VB 98 sin nõchdräglich zuè Stüèrwägè VS 98 umbaut worrè. Meischtens sin bi dè DB sèlli Drybwägè i dè Zämmèschtellung VT+VB+VS ygsetzt worrè. S git abber au chürzeri Zweier-Einheitè VT+VS un längeri Garniturè, bis hy zuè dè Sechs-Wagè-Einheitè VT+VB+VS+VT+VB+VS.

Èn Ürdinger Schinnèbus (DB-Baureiè VT 98 mit Beiwagè) passyrt uff dè Faart vo Waldshuèt gu Tibinga dè Bhf. Wizä

1968 isch d Bauartnummèrè vo dè zweimotorigè Drybwägè in 798 gändèrèt worrè, d Beiwägè hèn d Nummèrè 998.0–3 un Stüèrwägè 998.6–9 chriègt. Bi dè Stüèrwägè sin dõdeby d Ordnungsnummèrè um 600 uè gsetzt worrè (VS 98 001 isch denn zuè 998 601 worrè).

È baar Exemblaar sin modernisyrt un hèn è Sonderlackyrung in wyß-minzgrüè. Sèlli Schinnèbüs vokeerèd im Chymgau (Aschau–Pryn), ebbèso d Faarzüüg vom Ulmer Spatz. Suscht hèn d Schinnèbüs bis zum Bedrybsschluß s tǜpischè Dunkelrot vo DB-Drybwägè ghaa.

 
Èn zweimotorigè Ürdinger Schinnèbus vo dè DB-BR 796, wo als Sonderzug im Bhf. Immèdingè wartet, bis sini Trassè frey wörd

1988 sin 47 Drybwägè, 23 Beiwägè un 45 Stüèrwägè uff Eimannbedryb umbaut worrè. Si hèn pneumatischi d Dürè zuèmachè chönnè un Zaaldisch für dè Drybfaarzüügfüürer ghaa. Sèlli Drybwägè hèn d Baureiènummèrè 796 ghaa.

Sonderbauart VT 97 (BR 797, Zaaraddrybwagè) ändere

 
Schinnèbus vo dè Baureiè 797 z Göppingè

Znägscht sin sechs Motorwägè 1962 mit Zaaräder uusgrüschtet, als Baureié VT 97 ygordnèt un als VT 97 901 bis 906 benamst worrè, sechs Stüèrwägè sin mit VS 97 001 bis 006 dauft worrè. Dè Zaaradaadryb isch vo dè Schwizer Lokomotyv- un Maschinnèfabrik z Winti glifèrèt worrè. Sèlli Schinnèbüs hèn wèg dè Deilung vo dè Zaaschtangè èn Achsschtand vo nu 5950 Millimeter ghaa. D Högschtgschwindigkeit uff dè Bärgfaart isch 15 km/h uff dè Zaaschtangè gsi, suscht 90 km/h. D VT 97 hèn ab èm 27. Mai 1962 uff dè Zaaradbaan Honau-Lichtèschtei (Weschtdrauf Schwôbischi Alb vokeert).

Dè VT 97 901 isch am Aafang 1964 is Bw Passau vosetzt worrè un hèt vo 1964 bis 1965 wègè fäälendè Lokomotyvè sogar im Güètervokeer uff dè Streggi Passau–Wägscheid vokeert. Asè sin zwei witteri Drybwägè für d Streggi nõch Wägscheid bschtellt worrè. Am 28. Januar 1965 hèt èn Felsschturz dèfür gsorgt, dass mò uff dè Streggi it durrè chò isch. Dè Schinnèbus isch denn im Bw Tibinga stationyrt gsi un hèt zum 1. Januar 1968 diè computergrächti Fahrzüügnummèrè 797 901-6 chriègt. Zum glychè Datum sin au d VT 97 902–908 i d Baureiè 797 902–908 umzeichnèt worrè. D VT 97 907 un 908, wo schu bschtellt gsi sin, sin nõch dè Aaliferung im Johr 1965 dirèkt zum Bw Tibinga gangè.

Nõch Uffgaab vo dè Zaaradschtreggè isch dè Zaaradaadryb zwǜschè 1970 un 1973 uusbaut worrè. D Faarzüüg sin ab èm 1. Januar 1973 als 797 501–508 benamst worrè. Irè Ysatzgebièt isch dènõch unter andrem d Näbbèschtreggi uff Göppingè–Boll (Voralbbaan) gsi, bis sèlli Streggi am 27. Mai 1989 stillglait worrè isch. Drei Drybwägè (797 502, 797 503 un 797 505) sowiè zwei Stüèrwägè (VS 97 604 un VS 97 605) sin im Bsitz vo dè Fründ vo dè Zaaradbaan Honau-Lichtèschtei e. V.

Ysatz bi dè Dütschè Bundesbaan un dè Dütsché Baan ändere

 
Dè letschte Vorseriè--VT 95, wo s bi dè DB gää hèt, isch dè umbaute VT 95 906 gsi, wo als Indusi-Messwagè 724 001 in Bedryb gangè isch[2] Juni 1981 z Règènsburg

Regèlvokeer ändere

D Schinnèbüs sin uff fascht jedèrè Näbbèbaan un im Zuèbringerdiènscht uff vill Hauptschtreggè unterwägs gsi. Bis 1999 hèt s Ysätz uff dè Ammerdalbaan im Streggèdiènscht bi dè Dütschè Baan AG vom Bw Tibinga uus gää. Sèll sin zweimotorigi VT 98 gsi. Diè meischtè einmotorigi VT 95 sin schu 1980 ußer Diènscht gschtellt worrè, well si z schwach motorisyrt gsi sin. Z Köln-Nippes isch èn 795er no bis 1983 für Baanbediènschtete im Ysatz gsi.

Baandiènschtfaarzüüg ändere

È baar Baureiè vo Baandiènschtfaarzüüg sin als Umbau uss èm Ürdinger Schinnèbus entschtandè. Dèzuè sin i d Schinnébüs, nõchdèm sèlli è baar Johr im Faargaschtbedryb bruucht worrè sin, i dè Uusbesserungswärch Messinschtrumänte ybaut worrè. Asè isch dè Prototǜp VT 95 906 im Februar 1964 zuè nèm Indusi-Messwagè mit dè neuè Bezeichnung Baureiè 724 umbaut worrè. Er isch vo dè Signaalwärchschtatt Wupperdal ygsetzt worrè.

Voeinzelti witteri umbauti Ürdinger Schinnèbüs wörrèd no hüt als Schinnèbrüèfzug, Gleismesswagè, LZB-Messwagè, Gerätedrybwagè odder Signaaldiènschtwagè ygsetzt.

Museumsfaarzüüg ändere

 
Zugvoband, bschtòt us: 996 677-9, 798 589-8, 998 184-6 un VT 98 9829 vo dè OEF im Ysatz für d HEF
 
Bis Oktobèr 2013 hèt uff dè Schwôbischè Alb blaanmäßigè Schinnèbusvokeer stattgfundè
 
Ürdinger Schinnèbus 796 625 vo dè EFZ z Rottwyl (2018)

Èn Huufè vo sellnè robuschtè un belièbtè Faarzüüg sin vo Ysèbaavorein un Ysèbaamuseè kauft worrè un wörrèd no hüt im Museumsbedryb ygsetzt.

È Garnitur, wo i dè Regionalbaan-Farbè lackyrt isch, isch bis 2013 a dè Summerwochèèndè im Tourischtikvokeer uff dè Schwôbischè Albbaan un dè Donaudalbaan zwǜschè m Ulmer Hauptbaanhof un Chlyängschtingè. Sèlli Faartè hèn diè Schienenbusfreunde Ulm e. V. durrègfüürt. Si sin dõdeby als reguläri Regionalbaanè vokeert. Dõdèzuè isch dè èrschte Wagè mit èm Schild „im Uffdrag vo dè DB“ kennzeichnèt gsi. Konsequènterwys isch au dè reguläre DB-Naavokeerstaryf bezièungswys dè Vobundtaryf NALDO un dè DING-Taryf gültig gsi. Zum Ysatz sin diè ehemòligè Chymgaubaan-Schinnèbüs sowiè witteri Schinnèbüs chò, wo im mintgrüènè Farbschema vo dè Bundesbaan lackyrt worrè sin. Sèlli Garnitur isch au Ulmer Spatz benamst worrè.

 
798 752-2 vo dè Kasbachdalbaan mit untǜpischer Zièrleischtè
 
Schinnèbusgarnidur vo dè OEF, wo uss 798 829 un 996 677 bschtòt
Èn Ürdinger Schinnèbus (VT 98) faart vom Bhf. Wizä via Bhf. Grimmelzofè, Füètzè un Epfehoffè bis zum Bhf. Zollhuus-Blummbärg uè.

Betrièbsfähigi Museumsfaarzüüg sin bi folgendè Bedryber vorhandè:

Nit bedrybsfähigi Faarzüüg ghörèd folgendi Inschtitutionè:

Ysatz bi dütschè Brivatbaanè ändere

Neufaarzüüg ändere

Au é baar Brivatbaanè hèn Ürdinger Schinnèbüs. Diè Hoèzollerischi Landesbaan hèt drei Drybwägè vo dè Vorseriè vom VT 95 (VT 95 911) entschprochè. D Vorortsbaan Wilhelmshavè hèn übber èn Drybwagè vofüègt, wo dè Serièuusfüürung vom VT 95 glych chò isch.

Am meischtè isch èn Tǜp vobreitet gsi, wo wiè dè VT 98 normali Kupplungè, abber nu ein Motor ghaa hèt. Si sin a d Bentheimer Ysèbaan (èn Drybwagè), d Chlybaan Weidenau-Deuz, d Elmshorn–Barmschtedt–Oldesloer Ysèbaan (EBOE, zwǜschè 1961 un 1968 vyr Drybwägè) un d Hèrsfälder Chraisbaan (drei Drybwägè un zwei Beiwägè) glifèrèt worrè, letschteri isch ußerdèmm è dreideiligi Garnidur (Drybwagè, Beiwagè, Stüèrwagè) mit Faltèbalg-Wagèübbergäng, wo glych wiè bi dè Züüg gsi isch, wo uff Spaniè glifèrèt worrè sin. D EBOE-Drybwägè sin 1981 zuè dè Altona-Kaltèkirchner Ysèbaan chò, zwei dèvò sin no im Ysatz für Sonderfaartè.

Schlièßlich hèt s au zwei Seriè-VT-98 bi dè Kaalgrundbaan gää.

Gebruuchti Faarzüüg ändere

Vill Brivatbaanè hèn gebruuchti Ürdinger Schinnèbüs vo dè Dütschè Baan aagschafft. Gebruuchti Drybwägè vo sèllèm Tǜp sin unter andrèm vo dè Ysèbaanè un Vokeersbedryb Elbe-Weser GmbH un dè AKN Ysèbaan AG im Naavokeer ygsetzt worrè.

1993 hèt d Düremer chraisbaan GmbH (DKB) zee VT 98 kauft, sèlli modernisyrt un hèt si in neuer wyß-blauer Lackyrung uff dè Rurdalbaan bis zuè dè Übbernaam vom Vokeer durch dè RegioSchprinter 1995 ygsetzt.

Dè VT 98 203 isch vo dè Dürèmer Chraisbahn a d Museumsysèbaan Hümmlinger Kreisbahn e. V. vokauft worrè. Dè Museumsbaan-Vorein hèt dè Drybwagè mit dè DB-Nummèrè 798 514 bedrybsfähig uffgschafft un hèt yn i sinèrè Urschprungslackyrung für Sonderfaartè im Ruum Willelmshavè ygsetzt.[3]

Witteri bruuchti VT 98 sin vo dè Prignitzer Ysèbaa GmbH kauft worrè, sowoll bi dè Dütschè Baan wiè au bi dé DKB, un in èrè blau-rotè Lackyrung uff sèllè Streggè z Brandèburg un z Mecklèburg-Vorpommèrè ygsetzt worrè. Ab 2003 sin d Schinnèbüs dört abber au durch Regio-Shuttle RS1 ersetzt worrè, nu no ein Drybwagè (T11) isch è Zit lang witterhy für Sonderfaartè bedrybsfähig vorghaaltè worrè. Diè meischtè Schinnèbüs sin mittlerwyl a Museums- odder andri Brivatbaanè vokauft worrè.

Diè Dütsch Regionalysèbaan hèt im Johr 2007 d Dübener-Heidè-Baan zwǜschè Wittèbärg un Bad Schmydebärg im Regèlvokeer mit èm Ürdinger Schinnèbus ygsetzt, wo drübber usè zitèwys mit Stüèrwägè im Saisonvokeer i dè Johr 2005 bis 2008 bi dè Nyderlausitzer Ysèbaan ygsetzt worrè isch. Sit 2016 sin beidi Faarzüüg bim Fördervorein Wisentadalbaan e. V. uff dè Streggi Schöbärg-Schleiz im Ysatz gsi. Drübber usè isch dört sit 2014 èn ehemòligè MAN-Indusimessdrybwagè im Einsatz gsi, wo vo dè AKN Ysèbaan kauft worrè isch, un bi Bedarf zämmè mit dè andrè beidè ygsetzt worrè isch.[4]

Au d Sächsisch-Böömischi Ysèbaagsellschaft (SBE) hèt bis Dezembèr 2010 uff dè Mandaubaan vorwiègend Ürdinger Schinnèbüs vo dè Muèttergsellschaft Hochwaldbahn ygsetzt.

Sit 2010 hèt d Ysèbaagsellschaft Potsdam widderum zwei Ürdinger Schinnèbüs im Regèlbedryb ygsetzt, wo dèvor vo dè Prignitzer Ysèbaa bruucht worrè sin. S handlèt sich dõdeby um d Drybwägè T2 un T11. Wôrend dè Èrscht widder rot lackyrt worrè isch, hèt dè Letscht no d Farbè vo dè Prignitzer Ysèbaan drait. Znägscht sin d Drybwägè mäntigs bis fritigs im Uffdrag vo dè Vokeersgsellschaft Prignitz uff dè Streggi Pritzwalk–Putlitz ygsetzt worrè, sit Dezembèr 2012 sin sèlli Faarzüüg voeinzelt au widder vo Pritzwalk uff Meyèburg un Neuschtadt (Dosse) zum Ysatz chò, well d EGP nõch èrè Uusschriibung vom ehemòligè Netz vo dè Prignitzer Ysèbaan bis Dezembèr 2014 bedribbè worrè isch.

Export ändere

 
Luxèburger Drybwagè Z 151 (Uusfüürung Prototǜp mit vyr Dürè) bi dè Museumsbaan AMTF Train 1900 z Fond-de-Gras
 
Zweideiligè spanischè „Ferrobús“ vo dè RENFE, 1981

Neufaarzüüg ändere

  • Finnland: Diè finnischè Staatsbaanè (VR, jetzt VR-Yhtymä) hèn i dè früènè 1950er Johr è baar Probeexemblaar vom Modèl VT 95 aagschafft, wo abber wegèm Devisèmangel nit bschtellt wörrè hèt chönnè.
  • Jugoslawiè: Witteri Faarzüüg, drunter ein- un dreideiligi Garniturè, sin auch nõch Jugoslawiè glifèrèt worrè, wo mò sèlli Faarzüüg als Šinobus kennt hèt. Z Serbiè sin diè letschtè Faarzüüg im Früèling 2016 abgschtellt worrè.
  • Luxemburg: D Chemins de Fer Luxembourgeois (CFL) hèt 1951 zee Motorwägè un zee Beiwägè vo dè Prototǜp-Seriè kauft, wo si d Bedrybsnummèrè 151 bis 160 bzw. 1051 bis 1060 chriègt hèn. Ei Garnidur isch erhaaltè blibbè un wörd hüt bi dè Museumsysèbaa im Induschtry- un Ysèbaapark Fond-de-Gras ygsetzt. Èn elftè Wagè mit dè Nummèrè 161, wo dè Baureiè VT 95 glych chò isch, isch 1956 uff Luxèburg chò.
  • Mexiko: Im Johr 1955 isch ein für d GKB bschtimmtè Drybwagè (VT 10.03) vo Januar bis März dirèkt vum Wärch via Bremè a d NdeM z Mexiko vodlèènt worrè un hèt dört Probefaartè absolvyrt, dènõch isch abber kei Bschtellung vo Mexiko uusglöst worrè. Ab April 1955 isch er denn bi dè GKB ygsetzt worrè.
  • Öschterrych: Diè Öschterrychisché Bundesbaanè (ÖBB) hèt au Schinnèbüs als Reiè 5081 in Diènscht gschtellt.
  • Nõch ém Yschtellè vum Personèvokeer bi dè Bückèburger Chraisbaan isch eini vo drei Garnidurè VT95 + VS95 (Stüèrwagè mit Scharfèbärgkupplung) zuè dè Montafoner Baan chò. Spôter isch sèlli Garnidur dört ußer Diènscht gschtellt worrè, a dè Fründeschrais vo dè Köln-Bonner-Ysèbaan vokauft un vo Brüèl-Vochem uus ygsetzt worrè. Well d Inschtandsetzungskoschtè z hoch gsi sin, isch d Garnidur a d Bedryber vo dè Baanhofsgaschtschtätti im Frèchemer Baanhof vokauft worrè un stòt dört im Byrgartè.[5]
  • Sèlli Drybwägè sin au vo dè Graz-Köflacher Ysèbaa aagschafft worrè. Nõch Aakauf von èrè Chlyserié sin si in Lizènz vo dè Simmering-Graz-Pauker un dè Jenbacher Wärch baut worrè.
  • Spaniè: È baar meedeiligi Einheitè sin au nõch Spaniè glifèrèt worrè. D Bsunderheit sin graadi Stirnwänd mit Übbergäng zwǜschè dè Wagen gsi. D Wägè sin unter dè Baureièbezeichnung 591 gloffè. Si sin 1979/1980 nõch Portugal vokauft worrè. 1972 isch eini vo dè Einheitè am schwèrè Ysèbaauufall bedeiligt gsi.
  • Großbritanniè: Im Johr 1958 sin hèt d British Railways bi WMD füüf Exèmblaar bschtellt, wo unter dè Bedriebsnummèrè E79960 bis E79964 bis 1968 ygsetzt worrè sin. Dè Wagèkaschtè isch dõdeby im britischè Lichtruumbrofyl aabasst worrè, d Yschtyg sin als Mittelyschtyg uusgfüürt worrè. I dè andrè Hauptmaaß (Radschtand, Längi übber Buffer) hèn mit dè dütschè Serièfaarzüüg übberygschtimmt. Au technisch sin si mit èm Büssing-U10-Motor mit 150 PS im dütschè VT 95 glych chò.
  •  
    Hérschtellerschild a eim vo dé Luxèburger Prototǜp-Ürdinger
  •  
    ÖBB-Schinnèbus vo dè Baureiè 5081
  •  
    VT 10 bi dè Graz-Köflacher-Baan
  •  
    Railbus Nr. 79964 bi dè York Railfèscht exhibition am 3. Juni 2004. Sèll Faarzüüg ghört zuè dè Keighley and Worth Valley Railway.

Gebruuchtfaarzüüg ändere

 
VT 98 vo dè Libanesischi Staatsbaan 1984 im AW Kassel
  • Libanon: Bis zuè dè dotalè Stilllegung vom libanesischè Ysèbaanetz nõch èm Bürgerchrièg 1976 sin zletscht è baar modifizyrti ehemòligi Schinnèbüs vo dè Dütschè Bundesbaan im Ysatz gsi (798 672, 798 707, 798 879; 998 010, 998 032, 998 143, 998 153; 998 672, 998 771, 998 862, 998 876). Èn Stüèrwagè isch 1984 in ém Bombardement kabutt gangé.[6]
  • Türkei: Vill bi dè Dütschè Bundesbaan uusgmuschterti Faarzüüg sin a diè Türkischè Staatsbaanè (TCDD) vokauft worrè.
  • Uruguay: Diè einzigè Ürdinger Schinnèbüs uff èm amrikanischè Kontinènt sin z Uruguay bi dè AFE im Ysatz. Diè letschtè gebruucht aakauftè Exèmblaar von èrè Großseriè vo dè Dütschè Bundesbaan sin no bis hüt im regulärè Ysatz.

Vowandti un Nõchfolger ändere

I dè DDR sin äänlichi Faarzüüge baut un als Baureiè VT 2.09 ygreyt worrè.

Konschtruktyv äng mit èm Ürdinger Schinnèbus sin diè beidè Obberleitungs-Tǜpè ÜHIIs un ÜHIIIs sowiè diè Linnièbüs vo dè Bauart Büssing-Ürdingè 6500 T vowandt.

 
Diseldrybwagè vo dè Baureiè 628 sin näbbèm 798 z Erndtebrügg, 1997

Als Nõchfolger sin Aafang vo dè 1970er Johr d Baureiè 627 un Baureiè 628 entwicklèt worrè, vo dennè abber nu d Baureiè 628 vo 1986 bis 1995 in Seriè gfertigt worrè.

Mittlerwyl sin au sèlli Drybwägè durch moderneri Faarzüüg wiè Stadler RS1 (ab 1996), Bombardier Talènt (ab 1996), Alstom Coradia LINT (ab 1999) un Siemens Desiro (ab 1999) ersetzt worrè.

Literadur ändere

  • Rolf Löttgers: Der Uerdinger Schienenbus – Nebenbahnretter und Exportschlager. Franckh's Ysèbaabibliothek, Franckh'sche Volaagshandlung, Stuègètt 1985, ISBN 3-440-05463-2.
  • Joachim Seyferth: Erinnerungen an den Schienenbus (Schinnè-Photo Band 1). Joachim-Seyferth-Volaag, Wysbaddè 1987, ISBN 3-926669-01-2.
  • Die Schienenbusse der DB – VT 95/98. EK-Spezial. EK-Volaag, Fryburg 1990.
  • Schienenbusse der DB – Der „Uerdinger“ – Retter der Nebenbahnen. Bahn Extra 5/2009, GeraMond, Münchè Septembèr/Oktobèr 2009.
  • Jörg Hajt: Abschied vom Schienenbus. Heel-Volaag, Könnigswinter 1998, ISBN 3-89365-664-2.
  • 50 Jahre Uerdinger Schienenbus. Eisenbahnkurier Special 56. EK-Volaag, Fryburg 2000.
  • Malte Werning: Schienenbusse – VT 95 – VT 98: Triebwagen-Veteranen der 50er Jahre. GeraMond 2001, ISBN 3-7654-7102-X.
  • Jürgen-Ulrich Ebel, Josef Högemann, Rolf Löttgers: Schienenbusse aus Uerdingen. Bd. 1., Technik und Geschichte bei DB, Privatbahnen und im Ausland. EK-Volaag, Fryburg 2001, ISBN 3-88255-221-2.
  • Jürgen-Ulrich Ebel, Josef Högemann, Rolf Löttgers: Schienenbusse aus Uerdingen. Bd. 2, Einsatzgeschichte der Baureihen VT 95, VT 97 und VT 98. EK-Volaag, Fryburg 2002, ISBN 3-88255-222-0.
  • Jürgen Krantz, Roland Meier: Alles über den Schienenbus. transpress-Volaag, Stuègètt 2007, ISBN 978-3-613-71313-0.
  • Christoph Riedel: Schienenbusse und Akkutriebwagen – die letzten Einsatzjahre in Westdeutschland. Podszun-Volaag, 2009, ISBN 978-3-86133-496-5.

Weblinggs ändere

  Commons: Uerdinger Schienenbus – Sammlig vo Multimediadateie

Einzelnõchwys ändere

  1. ↑ Der Serienbau: VT 9591, VT 97 und VT 98. VT 95–98 Uerdinger Schienenbus. In: Eisenbahn Journal. Sonderheft, Nr. 1, 2012, S. 31.
  2. ↑ Zwischen Husum und Radolfzell. VT 95–98 Uerdinger Schienenbus. In: Eisenbahn Journal. Sonderheft, Nr. 1, 2012, S. 42.
  3. ↑ Hümmlinger Kreisbahn: Sonderfahrten von Wilhelmshaven nach Sande. In: Ysèbaan-Kuryr. Abgruefen am 4. August 2013.
  4. ↑ Die Fahrzeuge der Wisentatalbahn. Fördervorein Wisentadalbaan e. V., 2018, abgruefen am 4. März 2018.
  5. ↑ Übberfüürung vo dè KBEF-„Montafoner“ nõch Frèchè uff youtube.com
  6. ↑ Walter Rothschild, in: HaRakevet, Juli 1990, Issue 9

Vorlage:Navigationsleiste Deutsche Verbrennungsmotor-Triebwagen

  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Uerdinger_Schienenbus“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Uerdinger_Schienenbus&oldid=990249"