Kanton Lugano

Dr Kanton Lugano isch e Kanton in dr Helvetische Republik gsi, wo vo 1798 bis 1803 bestande het.

Übersichtscharte vo dr Helvetische Republik 1798

s Wappe vo dr Landvogtei und vom Kanton Lugano

Geografy

Dr Kanton het die vier italiänischsproochige, eidgnössische Landvogteie Lugano, Mendrisio, Locarno und Valmaggia umfasst. Si Hauptort isch Lugano gsi.

Gschicht

Die kantonali Autonomii isch, wie die vo alle helvetische Kantön, chlii gsi. D Regierigsgwalt isch in de Händ vom ene Statthalter, wo vom helvetische Diräktorium iigsetzt worden isch, und von ere fümfchöpfige Verwaltiskammere gläge.

Vo siiner Gründig aa hai Unruehe dr Kanton plogt. D ”Cisalpiner“, Patriote won en Aschluss an die Cisalpinischi Republik aagsträbt hai, si mit de aristokratische Traditionaliste verkracht gsi. Die französischi Bsetzig het dur ihrer Gwaltdätikeit 1798 zum ene Volksufstand gfüehrt. Massnahme vo dr Helvetische Regierig wie dr obligatorisch Milidärdienst, d Iifüehrig vo diräkte Stüüre und d Beschlagnahmig vo Chillegüeter si unpopulär gsi, wie au s neue Gmeindigsetz, wo d Sälbständikeit vo de Gmeinde beschnitte het. Dr Statthalter Francesco Capra isch bim Tumult vo 1799 us Lugano gflüchdet, und e provisorischi Regierig, wo Östriich gegenüber fründlig gstimmt gsi isch, isch an d Macht cho. Wo aber d Östriicher und d Russe iimarschiert si, si d Requisitione no schlimmer worde. 1800 si d Franzose zruggcho und dr helvetisch Kommissär Heinrich Zschokke het für Rueh gsorgt, und e neue Statthalter, dr Giuseppe Giovanni Battista Franzoni, isch iigsetzt worde. 1801 und 1802 het me zweimol brobiert d Kantön Lugano und Bellinzona z vereinige, was aber nit glungen isch. Wäge dr schlächte wirtschaftlige Lag vo dr Bevölkerig het’s am Aafang vo 1802 e neue Ufstand ge. Im Herbst 1802 noch dr Revolution vo Pian Povrò het s Luganese si Unabhängikeit erklärt.

Erst mit dr Mediationsakte, wo 1803 vom Napoleon diktiert worden isch, isch Rueh ins Land cho, und die beide Kantön Bellinzona und Lugano si under em Name Ticino (Tessin) zum e neue Kanton vereinigt worde.

Quelle

• Giuseppe Negro: Lugano (Kanton). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.