Wikipedia:Houptsyte (Elsassisch)

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 30.695 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Balenga

Balenga isch a Großa Kreisstadt em Syda vo Bada Wirtaberg, sydlich vo Schduagert. Sie ischd d'Greisschdadt ond noch Albschdat d'zweitgrehste Schdadt vom Zollernalbkrois ond ischs Zentrom fürd omliegenda Gemeindana. Seit'm erschta Jänner Neizehhonderdvierasiebazg (1974) isch Balenga d'grauße Greisschdadt. Mit d'r Nochborschdad Geislenga hot Balenga a Verwaltingsgemeinschaft ausg'macht. Dr Ort isch it z' verwechsla mit dr Gmeid Bahlinga am Kaiserschtuahl im Landkreis Emmadenga.

Balenga leit em Dal der D-Eya, wo an Neabafluss vom Negger isch, zwischem kloina Heiberg ond drm Albtrauf. Dia wichtigschte Berg om Balenga rom send im Süde s'Hernle, dr Locha mit drm Lochaschtoi, dr Schoofberg ond dr Plettaberg. No weiter noch Süda/Südweschta leit dr grausse Heiberg. Im Nordweschta leit dr (kloine)Heiberg ond im Oschta dr Hondsrücka. Balenga leit ogfähr 75 km süadlich vo Schtuegert, 35 km vo Tiabenga; und ebbes mit 80 km nerdlich vom Bodesee. Durch dia Gmeindreform en de siabzger Johr send dia Derfer in dr nähere Omgebong als Schtadtdoil drzuakomma. Dia ehemols Oigaständige Derfer send Dürrwanga (seit 1937 met Frommern zema), Edinga, Engschtlatt, Erzenga, Frommern, Heselwanga (khert scho seit 1934 zu Balenga), Oschdorf, Roßwanga, Schtockahausa, Streicha, Weilschtetta und Zillhausa. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Àlemànnischa Nochrìchte:

15. Novämber 2024:
Wendrsonn gewinnt Landespreis für Dialekt (Regio TV)
Dialekt-Comedian Marcus Gscheidle im Interview: "Philosoph des Alltags" (Heilbronner Stimme)
Cossu will Dialekte wieder cooler machen (Stuttgarter Zeitung)
14. Novämber 2024:
Pedros Rückkehr zur Spoken-Word-Zunge (SRF)
13. Novämber 2024:
Üsserorts» feiern das 15-Jahr-Jubiläum. Warum sie der Mundart treu bleiben (pomona.media)
12. Novämber 2024:
Guy Krneta bannt den Alltag in schweizerdeutsche Kurzgeschichten, doch in seinem neuen Buch ist etwas anders (Solothurner Zeitung)
Prinzle-Übersetzerin schreibt Brief an Kretschmann (Südwestpresse)
11. Novämber 2024:
Was Dialektpreis-Trägerin Theresa Dold aus Stegen an der Auszeichnung des Landes schätzt (Badische Zeitung)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

21. Novämber

1259 v. Chr.: No dr Schlacht bi Kadesch un johrelange bluetige Gränzstrytigkaite schließe dr ägyptisch Pharao Ramses II. un dr Hethiterchenig Hattusili III. dr Ägyptisch-Hethitisch Fridesvertrag.
1676: Dr dänisch Astronom Ole Rømer stellt dr Pariser Académie des sciences syy These vor, dass d Liechtgschwindigkait e ändligi Greßi sei. Är stitzt sich uf Beobachtige vu dr Verfinschterige vu dr vier Mond vum Jupiter.
1694: Dr franzesisch Schriftsteller un Philosoph Voltaire chunnt uf d Wält.
1844: Dr Schwyzer Pedagog un Agronom Philipp Emanuel von Fellenberg (Bild) stirbt.
1918: Am Änd vum Erschte Wältchrieg verleen di dytsche Druppe s Elsass.