Wikipedia:Houptsyte (Badisch)

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia!
Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 31.015 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Soledurner Dialäkt

Under em Begriff Solodurner Dialäkt oder Solodurnisch wärde die verschiidene schwizedütsche Mundarte, wo im Kantoon Soledurn gschwätzt wärde, zsämmegfasst.

D Soledurner Dialäkt si drei underschiidligi Mundarte, wo sproochlig zwar mit de Dialäkt verwandt sind, wo in de Kantöön nääbedraa gschwätzt wärde, aber doch gwüssi Äigenarte häi. Die drei Sproochrüüm umfasse d Regioone vo dr Hauptstadt Soledurn, vo Olte und vom Scharzbuebeland. Dr Dialäkt in dr Regioon Soledurn hed Gmäinsamkäite mit em Bärndütsch, däär im Ruum Olte (v. a. im undere Niideramt) hingeege mit em Südwestaargauer Dialäkt, und im Schwarzbuebeland äänet em Jura si d Gränze zum Baaselbieterdütsch fliessend. Im Buechibärg wird, dialäktologisch gsee, nit Soledurnisch, sondern Bärndütsch gschwätzt.

D Soledurner Mundarte ghööre zum Nordwestschwizerdütsche. Tüpischi Merkmol für das si d Deenig in offene Silbe (z. B. Naase ‚Nase‘, lääse ‚lesen‘, Greeber ‚Gräber‘ das aber nid in dr Regioon Olte), d Lenisierig vo /t/ zu /d/ im Aalut (z. B. Daag ‚Tag‘) und d exdreemi Verdumpfig vom middelhochdütsche lange /a:/ zum e gschlossene /o:/ (z. B. Oobe ‚Abend‘; ooni d Regioone Gränche, Wasseramt und Olte). (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannischi Nochrichte:

17. Merz 2025:
Woher diese schwäbische Beleidigung kommt (Schwäbische Zeitung)
Zukunft von„Mundart in der Schule" gesichert (Stuttgarter Nachrichten)
13. Merz 2025:
100 Jahre «Schnitzelbängg» (SRF)
6. Merz 2025:
Sprache der Mode (SRF)
Staufermedaille für Wilhelm König – engagiert für die Förderung der Mundart (wochenblatt-news.de)
1. Merz 2025:
Swissmade Live mit der erfolgreichen Walliser Sängerin Sina (SRF)
Mundart-Sängerin Sina über ihre 30-jährige Erfolgsgeschichte – und wie sie sexuelle Belästigung erlebte (Tagblatt)
„Viele Wörter gibt es im Hochdeutschen gar nicht“ – Albert Oswald über die Besonderheit der Mundart (VOL.at)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

22. März

Wältwasserdag

1459: Dr Maximilian I., Herzog vu Burgund, dytsche Chenig, Erzherzog vu Eschtrych un Chaiser vum Hailige Remische Rych, chunnt uf d Wält.
1499: Im Schwobechrieg chunnt s zum erschte greßere Gfächt: Im Gfächt am Bruederholz (Bild) bi Basel erlyde Druppe vum Schwebische Bund e Niderlag gege d Aidgnosse.
1599: Uf Ghaiß vum Friedrich I. Herzog vu Wirttebärg wird d Ideal- un Blanstadt Freidestadt grindet.
1832: Dr dytsch Dichter Johann Wolfgang von Goethe stirbt.
1923: Dr franzesisch Pantomim Marcel Marceau chunnt uf d Wält.