Chleggau (Gmeind)

Chleggau (Klettgau) isch e Gmeind im Chleggau, Landchreis Waldshüet, Bade-Württeberg.

Wappe	Dütschlandcharte
	47.64258.4216666666667409
Basisdate
Dialekt:	Alemannisch
Hauptvariante:	Hochalemannisch
Bundesland:	Bade-Württebärg
Regierigsbezirk:	Fryburg
Landchreis:	Waldshuet
Höchi:	409 m ü. NHN
Flächi:	45,9 km²
Iiwohner:	7611 (31. Dez. 2022)
Bevölkerigsdichti:	166 Iiwohner je km²
Poschtleitzahl:	79771
Vorwahl:	07742
Kfz-Chennzeiche:	WT
Gmeischlüssel:	08 3 37 062
Adress vo dr Gmeiverwaltig:	Degernauer Straße 22 79771 Klettgau-Erzingen
Webpräsenz:	www.klettgau.de
Burgermeischter:	Ozan Topcuogullari
Lag vo dr Gmei Chleggau im Landchreis Waldshuet
Karte

Dialäkt: Südschwarzwälderisch (Stühlingen)

Geografischi Lag

D Gmeind Chleggau lyt im undere Chleggaudal a dè drei Bachläuf Chlingegrabbè, Schwarzbach un Seegrabbè. S Gmeindegebièt lyt zwüschè 390 un 670 Meter übber NHN.

Chleggau gränzt a d Schwizer Gmeind Traadingè un Wilchingè im Kanton Schaffuusè, d Schwizer Gmeind Hüntwangè im Kanton Züri un a di dütschi Gmeindè Öschingè, Lauchringè, Chüssabärg, Hoètängè am Hochrhy un Dettighoffè.

Gmeindegliderig

D Gmeind Chleggau bschtòt uss de Ortsdeil Büèl, Ärzingè, Gißlingè, Grießè, Rächbärg, Rièderè a. S. un Wyswyl (hochdütsch: Bühl, Erzingen, Geißlingen, Grießen, Rechberg, Riedern a. S., Weisweil). Di rümlichè Gränzè vo de Ortsdeil entschprächèd dènnè vo dè früènèrè Gmeind mit de glyche Nämmè; offiziäll wörrèd si nõch èm Nammè Klettgau (Chleggau) gschtellt und mit èm Bindestrich dõdèvo abdrènnt. D Ortsdeil sin nõch dè baddè-württèbärgischè Gmeindeordnig au Woonbezirk.

Zum Ortsdeil Büèl ghörèd d Wyler Büèl, Mittelhof un Obberhof un d Höf Berchèhof (Summerau) un Chaiser-(Cheppeli-)Hof. Zum Ortsdeil Ärzingè ghört s Dorf Ärzingè. Zum Ortsdeil Gißlingé ghörd s Dorf Gißlingè un s Ghöft Heideggerhof. Zum Ortsdeil Grièßè ghörd s Dorf Grièßè, de Wyler Rittihof un s Ghöft Bergschüèrhof un d Hüser Alti Mühli un Brand, Baanschtation Grièßè un Ziégelhüttè. Zum Ortsdeil Rächbärg ghörèd d Dörfer Obberrièdèrè un Underrièdèrè. Zum Ortsdeil Wyswyl ghörd s Dorf Wyswyl un d Höf Burgschtall(-hof) un Nägeli(-fäld-)hof.

Im Gmeindegebièt ligèd sälli Wüèschtigè un abgangéni Burgè: d Wüèschtig Hof Erwis (Ortsdeil Büel), im Ortsdeil Ärzinge d Wüéschtigè Harthuusè, Schlatt, Stièrèhuusè un nit mit Sicherheit im Ortsdeil Ärzingè Obberwyler; im Ortsdeil Grièßè d Wüèschtig Münchigè; im Ortsdeil Rièdèrè a. S. d Burgruinè Neukrènkingè un nit mit Sicherheit dört d Wüèschtig Hüüserhof; im Ortsdeil Wyswyl isch dè Burgschtall Wyßèburg (hochdt.: Weißenburg).

Gschicht

D Gmeind Chleggau isch am 1. Auguscht 1971 wägè dè baddè-württèbärgischè Gebiètsreform uss dè Ortschaftè Ärzingè, Grièßè, Rèchbärg, Rièdèrè am Sand un Wiswyl bildèt worrè. 1975 sin Büèl un Gißlingè dezuè chò. Alli neuè Ortsdeil sin vorhèr selbschtändig gsi.

• 
  Wappe vo de ehemolige Gmeind Ärzingè
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Grièßè
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Rächbärg
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Riedere am Sand
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Wiswyl
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Büèl
• 
  Wappè vo de ehemòligè Gmeind Gißlingè

Bolitik

Am 9. Novämber 2008 isch de Volker Jungmann (SPD) mit 98,22 Brozänt vo de Stimme in sinem Amt bstätigt worre. Am 27. November 2016 isch de Ozan Topcuogullari mit 56,79 % zum neuè Burgermeischter gwäält worrè.

Wahle

Ergäbbnis vo dè Landdagswaalè sit 2006:

Johr	CDU	SPD	FDP	Griene	Linke1	AfD	Sonschtige
2016	32,8 %	9,5 %	7,1 %	32,9 %	2,6 %	10,9 %	4,2 %
2011	40,6 %	21,9 %	5,1 %	25,2 %	2 %		5,2 %
2006	48,4 %	22 %	9,2 %	11,9 %	2,6 %		5,9 %

¹ 2006: WASG, sit 2011: Diè Linkè

Partnerschaftè

Chleggau underhaaltet sit 1976 partnerschaftlichè Bezièigè zuè dè Gmeind Clisson i de Nöchi vo Nantes z Frankrych. Sit èm Summer 2006 git's usserdëm e Partnerschaft mit em idaliänischè Sanza südlich vo Neapel.

Wǜrtschaft un Infraschtruktur

Dè Aadeil vom Broduktionsgwèrbe lyt bi 67 Brozänt; de Handel, s Gaschtgwèrbe un de Vokeer hän 18 un di suschchtigè Diènschtleischtigè 15 Brozänt. D Marktdradition z Grièßè gòt uff s Mittelalter zrugg un hüt findè all Johr sechs Krämermärkt statt. I dè Gmeind wörd i dè Ortsdeil Ärzingè un Rächberg Wyybau bedribbè. De Räbèaabau isch usserdëmm i dè Ortsdeil Büèl un Rièdèrè am Sand bekannt. Sit 2002 findet all Johr im Früèhling e Wyymäss statt, wo vo de Gmeindevowaltig organisyrt wörd.

Vokeer

Chleggau lyt a dè Bundesschtrõß 34 (Basel–Singe (Hohentwyl)). Vo dè B 34 ewäg gön Landschtrõßè i s Wuètèdal:

• Ärzingè–Dègernau
• Rächbärg–Öschingè mit Abzwyg nõch Dègernau.
• Gißlingè–(B 34 Uusfaart Gißlingè/Grièßè)–Schwèrzè

Ebbèso gön in Richtig Schwarzbachdal un Chlynè Randè Landschtrõßè vo dè B 34 èwäg:

• Ärzingè–Rièdèrè–Dettighoffè odder Hüntwangè, s Pendlerschtrôßle in Kanton Züri.
• Grièßè–Kaaltè Wangè–Hohètèngè, s Passschtrôßle übber dè Chlyne Randè zum Hochrhy.

Innerhalb vo dè Gmeind git s è Schtrõß Ärzingè–Wyswyl–Rièdèrè, um Wyswyl aazbindè. De Ortsdeil Ärzingè hèt en (bedièntè) Baanhof mit ènèm große Parkblatz. S EG vo Ärzingè isch sit è baar Johr zuè un wörd inzwǜschè durch è Byrbeiz mit Läbbè erfüllt. Z Ärzingè haltet IRE- un RB-Züüg uff dè Hochrhybaan, selli Züüg vokeerèd am Wärchtig stündlich. Sit èm Johr 2015 wörd Ärzingè stündlich vo dè Schaffuuser S-Bahn aagfaarè, womit sich èn Halbschtundètagt bis Schaffuusè zämmè mit dè Eil-, IRE-Züüg ergit. Dè Baanhof im Ortsdeil Grièßè wörd nu nò sporadisch vo dè RB bediènt, vo allem für dè Schüèlervokeer. Beidi Bahnhöf lygèd a dè Hochrhybahn Basel–Singè (–Ulm/Konschtanz).

Bildig

S hät zwei Grundschüele in de Ortsdeil Ärzinge und Grieße und e Hauptschuèl mit Wärchrealschuèl z Ärzingè. Höcheri Schuèlè stönn under anderem i de Chraisschtadt Waldshuèt-Düèngè, Säckingè un z Singè zur Vofüègig. Dezuè chunnt d Möglichkeit, e Schwizer Fachschuèl oder Universidät z bsuèchè.

Vorein

I dè Gmeind hèts übber 100 Vorein. Si deilè sich i Fasnèts-, Fraué-, Musig-, Gsang- un Sportvorein uff. De gröscht Vorein isch dè Durnvorein Ärzingè mit übber 800 Mitglyder.

Suschtiges

Z Chläggi gits e regionali Internet-Zytig un die nännt sich „Hierzuland“. Si isch fir d Region Chläggi un de ganz Oschtè vum Landchreis Waldshuet, also d Gmeindè Chläggi, Jeschtettè, Lottschtettè, Dettikoffè, Hoètängè am Hochrhy un Küssabärg.

Zum Läse

• Waisch es no? – Klettgau-wie es früher einmal war. Giiger Volaag (1986), ISBN 978-3892640141, 154 Site; vo Johannes Meier un Hubert Roth (waret beidi mol de Präsi vo Chläggi)
• So isch es gsii! Das Leben im Klettgau. Giiger Volaag (2000), ISBN 3-89570-691-4, 307 Site; vo Hubert Roth

Weblingg

 Commons: Klettgau (Gemeinde) – Sammlig vo Multimediadateie

• www.klettgau.de

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Klettgau_(Gemeinde)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.