Bözberg AG

Bözbrg
	Wappe vo Bözbrg
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Aargau (AG)
Bezirk:	Brugg
BFS-Nr.:	4124
Poschtleitzahl:	5224, 5225
Koordinate:	654077 / 259452Koordinate: 47° 29′ 1″ N, 8° 9′ 22″ O; CH1903: 654077 / 259452
Höchi:	507 m ü. M.
Flächi:	15.5 km²
Iiwohner:	1657 (31. Dezämber 2022)
Uusländeraateil:	unbekannt
Website:	www.boezberg.ch
Charte
	Charte vo Bözbrg

S AG im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Aargau und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Bözberg vermyde, wo öppis anders meined.

Bözbrg isch e Gmeind im Kanton Aargau.

Geografy

S Gmeindpiet lyt im Aargauer Jura uf dr höche Flechi zwüschem Aaretal und em Fricktal. Es isch die gröschti Gmeind vom Bezirk Brugg.

Drduur lauft d Strooss übere Bözbrgpass; bi Altstalde sind no Schpuure vo dr alte Röömerstrooss z gseh. Dr modärni Passübergang isch bi Nöistalde uf 569 Meter über Meer. Chly wyter im Süüde het’s under em Linnerbärg dure vier Dunäll: zwöi vo dr Bözbrg-Ysebaanlinie, wo vo Brugg uf Basel goot, und au zwöi vo dr Autobaan usem Birrfäld uf Rhyfälde. D Dunällportaal sind nid uf em Gmeindpiet vo Bözbrg; die im Oschte sin bi Vilnachere unden a dr Bözenegg und die im Weschte bi Effige im Sissletal.

Di höchschti Stell vom Gmeindbann isch uf em Linnerbärg uf 757 Meter über Meer. Ufem Lindeplatz z Linn stoot di alti, wytume bekanti Linner Linde; es isch eine vo de eltischte Lingeböim vo dr Schwiiz und dr grööscht Baum vom Aargau.

Im Sagemülitääli chöme dr Linnerbach und dr Gallechercher Bach zäme; es sind Kwellbech vo dr Sissle, wo dur s Fricktal zum Rhy abeflüsst; im Tääli unde gumpe si über schöni Wasserfäll abe; dört isch es Naturschutzpiet.

D Nochbergmeinde vo Bözbrg sind Effige, Müendl, Remige, Rinike, Brugg, Vilnachere un Schinznach im Bezirk Brugg und Zäje uf dr Weschtsyte im Bezirk Lauffeburg.

Gschicht

Dr Ortsname «Bozeberch» chunt s erschte Mol in ere Urkunde vo ane 1189 vor. Sid em Middelalter isch ufem öschtleche Aargauer Jura s Amt Bözbärg gsi, wo sid em 13. Joorhundert de Habsburger ghört het. Ane 1460 isch es e bärnischi Herrschaft worde.

Bözbrg isch en ehemoligi und sit em 1. Januar 2013 wider e nöi pildeti Gmeind. Sid dr Gründig vom Kanton Aargau i dr Helvetik und bis zu de Ufteilig in d Gmeinde Under- und Oberböözbrg im Johr 1872 hets di Gmeind schonemol gäh.^[2] Dozmol hei d Wiler Altstalde, Bächle, Birch, Egewil, Neustalde, Oberbözberg, Hafe, Kirchbözberg, Sindle, Ursprung, Überthal und Vierlinde zum Gmeindbann ghört.

Bi dr Ufdeilig vo dr alte Gmeind ane 1872 isch Underböözbrg grösser worde weder Oberböözbrg.

Nach vilne Gschprööch, wo ane 2007 agfange händ, het’s e Volksabstimmig am 11. März 2012 gää, wo s Stimmvolk vo de Gmeinde Gallecherch, Linn, Under- und Oberböözbrg bschlosse het, dass si uf de 1. Jänner 2013 werde fusioniire und dass di noii Gmeind wider söll «Bözbärg» heisse.^[3] Z Underbözberg und z Linn isch de Widerstand gäges Fusionsprojäkt dütlich schtärcher gsi wi z Gallecherch und z Oberbözberg, aber am Änd isch d Zuestimmig zu de Fusion in allne viir Gmeinde dütlich gsi.

Gmeind	Underbözbrg	Oberbözbrg	Linn	Gallecherch
Ja-Schtimme	232	237	53	75
Nei-Schtimme	181	51	31	7

Für di nöi Gmeind isch es Wape usgschaffet worde, wo schynts bi alne vier Gmeinde guet acho isch; es zeigt als Hauptmotiyv d Linner Linge, das im ganze Land bekante Naturdänkmool. Si isch im jetzige Wapebild fasch glych zeichnet wie im früenere Gmeindwape vo Linn, nume mit ere andere Farb und gröbere Wurzle und ohni Bärg undedra. Obedra het’s vier füüfzaggigi Schtärne für die vier alte Gmeinde. D Stiftig Schwiizer Wape und Fääne findt, das sig jetz mol e gueti Lösig für es nöigmachts Gmeindwape.^[4]

s alte Wape vo Linn mit dr Linge
s alte Wape vo Oberböözbrg
s alte Wape vo Underböözbrg
s alte Wape vo Gallecherch

S alt Wape vo Gallecherch erinneret mit em Holztütschi ad Legände vom Sankt Gallus. S ehemolige Wape vo Underböözbrg isch ane 1962 zeichnet worde, es het vier groossi Lingebletter und drzwüschen e schreege Strich; das söll dr Ortsdeil Vierlinde a dr Strooss simbolisiere. Im alte Wape vo Oberböözbrg isch e Hirsch und e Danne.