Nigeria

Nigeria [niˈgeːri̯a] (amtlig uf Änglisch: Federal Republic of Nigeria [naɪˈdʒɪərɪə]) isch ä Bundesschdaat z Weschdafrika, wo an Benin, Niger, Tschad und Kamerun gränzt. Es isch mit Abschdand s bevölkerigsriichschde Land vo Afrika und brobiert noch Johre von erä Militärdiktatur, sich z demokratisiere und wirtschaftlig z entwickle. Nigeria het s aber bis jetzt nit fertig brocht, siini riiche Erdölvorkomme für d Armuetsbekämpfig iizsetze. Korruption, Gwalt und ethnischi Komflikt zwüschen em muslimische Norde und em christlig-animischtische Süde si d Haupthindernis, für zum dr Bevölkerig vo Nigeria ä bessers Läbe möglig z mache.

Federal Republic of Nigeria Bundesrepublik Nigeria
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}} {{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: “Unity and Faith, Peace and Progress” engl. für „Eiheit und Glaube, Friide und Fortschritt“
Amtsspraach	Änglisch
Hauptstadt	Abuja
Staatsoberhaupt	Bola Tinubu
Regierigschef	Bola Tinubu
Flächi	923.768 (31.) km²
Iiwohnerzahl	140.003.542 (9.) (Zensus; März 2006)
Bevölkerigsdichti	151,6 (53.) Iiwohner pro km²
Bruttoinlandsprodukt	115 Mrd US-Dollar (2006)
Brutto­inlands­produkt pro Iiwohner	824 US-$ (2006)
Währig	1 Naira = 100 Kobo
Nationalhimne	Arise Oh Compatriots, Nigeria's Call Obey
Zitzone	UTC+1
Kfz-Kennzeiche	WAN
Internet-TLD	.ng
Vorwahl	+234

Geografii

Nigeria lyt z Weschtafrika am Atlantische Ozean un umfasst e Biet vu 923.768 km² mit ere Oscht-Wescht- un ere Nord-Sid-Uusdähnig vu 1.200 bzw. 1.100 km. Markanti Merkmol vum Land sin dr Strom Niger, wu no Sidoschte goht, un syy Näbefluss Benue, wu no Sidweschte goht. Die bede Fliss fließe z Nigeria zämme un minde im Nigerdelta uf ere Flechi vu uugfehr 24.000 km² in dr Golf vu Guinea.

Dr rund 850 km lang Kischtestreife am Golf vu Guinea isch bregt vu Lagune (im Weschte z. B. d Lagune vu Lagos) un vu Mangrovesimpf. Är het syy greschti Uusdähnig im Nigerdelta. Dr Girtel tropischem Rägewald im Landesinnere, wu friejer fascht 100 km breit gsi isch, isch fascht iberal grytet wore un dur e Sekundärwald ersetzt. Wyter nerdlig git s e Middle Belt gnännti Region vu Fyychtsavanne un e Druckesavanne. E eigeni Vegetationszone bildet d Bauchiebeni, wu im Oschte vu Nigeria lyt, e e bis zue 2010 m hoch Hochland, wu as einzig Biet vu Nigeria in dr gmäßigte Zone lyt. Di hegscht Erhebig isch dr Bärg Chappal Waddi mit ere Hechi vu 2.419 m, wu im Gebirgsland in dr Nechi vu dr Gränze zue Kamerun lyt.

Nigeria wird vu zwo Klimazonen beyyflusst: zem Eine e tropisch fyycht-heiß Klima im Side mit ere rägeryyche Rägezyt vu April bis Oktober. D Luftfyychtigkeit lyt ganzjehrig hoch, zwische 85 un 95 %. Di mittlere Tämperature im sidlige Beraich vu Nigeria lige bi rund 30 °C. Znaacht chielt s zmeischt nume wenig ab. Zem Andre het s z Nordnigeria ne Wieschteklima mit hechere Tämperature un weniger Niderschlag wie im Side. D Rägezyt isch au do vu April bis Oktober un d Druckezyt mit Dirriperiode goht vu Novämber bis Merz. Dr Nordoschtpassatwind, dr Harmattan, bringt druckeni heißi Luft us dr Sahara. D Tämperaturen chennen im Norde bis uf 50 °C aastyyge. D Luftfyychtigkeit isch do aber vil niderer un aagnämmer. Zwische Dag un Naacht het s bis zue 20 °C Tämperaturunterschid. D Rägezyt isch z Nordnigeria weniger uusbregt.

Bsundersch dr Side vum Land isch bregt dur e seli starki Urbanisierig un relativ großi Zahl vu Stedt. Noch ere Schetzig vu 2007 git s z Nigeria iber 100 Stedt mit meh wie 100.000 Yywohner, dodrunter acht Millionestedte. D mit Abstand bevelkerigsryychscht Agglomeration isch Lagos mit 9 bis 11 Millione Yywohner. Anderi Stedt sin Kano (3,85 Mio. Yywohner), Ibadan (3,85 Mio. Yyw.), Kaduna (1,65 Mio. Yyw.) un Port Harcourt (1,2 Mio. Yyw.).

Umwält

Dur d Ärdelferderig, wu syt dr 1960er Johr bedribe wird, sin im Nigerdelta schwärschti Schäde entstande. Wasser und Luft sowie Nahrungsmittel sind verseucht. bi Explosione vu Elpipeline sin in dr letschte Johre immer wider zahlryychi Mänsche gstorbe: Bin ere Explosion vun ere Elpipeline bi Abule Egba am 26. Dezämber 2006 sin rund 500 Mänsche detet wore. E Explosion vu dr Iljegun-Elpipeline am 16. Mai 2008 het rund 40 Dodesopfer gforderet. In dr Region git s immer wider gwaltsami Konflikt wäge dr Umwältzersterig dur d Elferderig.

Bevelkerig

Di letscht Volkszellig isch vum 21. bis 28. Merz 2006 gmacht wore.. Si het e Gsamtbbevelkerig vu 140 Millione gee. Di vorletscht Volkszellig sich anne 1991 gmacht wore un het e Yywohnerzahl gee vu 88,9 Millione. No dr Vereinte Natione het Nigeria hit s grescht Bevelkerigswagstum in dr Wält ..

D Läbeserwartig lyt bi 51,3 Johr bi Manne un 51,7 Johr bi Fraue. D Geburterote isch 45,4 uf 1000 Mänsche. D Dodesrote isch 15,4 uf 1000 Mänsche.

Ethnie

Sprochfamilie un di wichtigschte Sproche vu Nigeria

Di greschte un bolitisch yyflussryychschte Velker z Nigeria sin d Hausa un d Fulbe, wu zämme 29 % vu dr Bevelkerig uusmache, d Yoruba (20 %) un d Ibo (12 %). Derzue chemme eppe 400 zem Deil seli chleini ethnischi Minderheite, dodrunter d Ijaw (11 %), d Kanuri (8 %), d Ibibio (4,5 %), d Tiv (3,5 %) un d Umon. D Hausa un d Fulbe, wu dr Norden dominiere, wäre zue dr Gruppe Hausa-Fulani zämmegfasst. Wel d Regierig, wu vu dr Hausa un dr Yoruba dominiert wird, alli Forderige vu ethnische Minderheite noch ere bolitische Partizipation zruckgwise het wie vor 1960 scho di britisch Kolonialmacht, hän sich einzelni Minderheite gwehrt gege d Benochdeiligung oder d Zersterig vu ihre Läbesgrundlage, z. B. dur e umwältschädligi Ärdelferderig.

Sproche

Gschwätzt wäre vor allem Yoruba, Hausa un Igbo, derzue vili andri Sproche, insgsamt 434 z Nigeria. D Amtssproch isch Änglisch, dr Alfabetisierigsgrad in Änglisch lyt bi 53,3 % (Manne: 61,3 %, Fraue: 45,3 % / Stand 2006)

Religion

Z Nigeria git s e groß Zahl vu religiese Gmeinschafte. 50 % vu dr Nigerianer sin Muslim, rund 40 % sin Chrischte un dr räschtlig Deil (rund 10 %) ghere zuen ere anismistische Naturreligion. au wänn s nume zeh Prozänt sin, wu ere Naturreligion aaghere, git s breiti Ibergäng zwischen ihne un dr lokale islamische un chrischtlige Traditione, zem Byschpel spile Fetischismus un dr Ahnekult e großi Roll bi nigerianische Chrischte un Muslim. S Zäntrum vu dr traditionälle Religion vu dr Yoruba isch di heilig Stadt Ile-Ife.

In dr Vergangeheit isch s vilmol zue Stryt zwische dr Religionsgruppe chuu. Zem Byschpel het anne 1964 im muslimisch dominierte Norde vu Nigeria d Unterdruckig vu dr chrischtlige Tiv zue Uuruejene gfiert, unter anderem wu ne Styyrhebig zem Nochdeil vu dr Tiv yygfiert woren isch. Bi däne Ufständ het s bis zue 4000 Dodesopfer gee. Syt dr Demokratisierig vu Nigeria 1999 nämme d Islamisierigstendänzen im ganze Land zue. Uf Druck vu islamische Gruppe het zem Byschpel in dr Bundesstaate im Norddeil vum Land s islamisch Rächt (d Scharia)) mieße yygfiert wäre. Syterhär sin Döuserdi vu Lyt in religiese Pogrom umbrocht wore. Au setze sich islamischi Gruppe wie Boko Haram fir d Yyfierig vu dr islamische Scharia in ganz Nigeria un s Verbott vu dr weschtlige Bildig yy.

Gschicht

Friegschicht

Nok-Skulptur us em 6. Johrhundert vor Chrischtus

Bronzeplatte vu Benin: Chrieger mit Zeremonialschwärt, 16. -18. Johrhundert

Flagge vu dr Royal Niger Company

dr Frederik Lugard

Briefmarke vum Protektorat Sidnigeria vu 1901

Flagge vum britisch-koloniale Nigeria

Briefmarke vum britische Mandatsbiet vu Kamerun

Flagge vum unabhängige Nigeria

Charte vu Biafra

Olusegun Obasanjo

D Lischt vu dr friegschichtlige kulturälle un zivilisatorische Leischtige vu dr Velker im hitige Nigeria isch lang. Archäologischi Fund belege fir dr Sidoschte (z. B. bi Ugwuelle-Uturu) un dr Sidweschte (bi Iwo-Eleru) di mänschlig Bsidlig syt iber 10.000 Johr. Keramik isch syt e baar Johrdöusert z Nigeria härgstellt wore, zem Byschpel isch d Gajiganna-Kultur (1800 v. Chr. – 400 v. Chr.) z Nordoscht-Nigeria guet beleit. Bi dr Ortschaft Zilum sin 2500 Johr alti Iberräscht gfunde wore, eini vu dr erschte bfeschtige Stedt z Afrika sidlig vu dr Sahara iberhaupt, un fir s 4. Johrhundert no Chrischtus sin dur Fund bi Taruga z Zäntral-Nigeria d Yyseverhittig noogwise, dr eltscht Noowyys vu däre Tächnik fir s gsamt Weschtafrika. Di 2500 Johr alt Nok-Kultur vu Zäntral-Nigeria het uusdrucksstarki Skulpture hinterloo, wu zue dr eltschte Figuralchunscht vu Schwarzafrika zelle.

Iber Johrdöuserti het s e kulturälle un tächnische Uusdusch zwisch em Biet vum hitige Nigeria un em Mittelmeerruum dur d Sahara gee. Beleit isch dr Transsaharahandel uf dr sognännte Bornustroß zwische Tripolis un em Biet vum Tschadsee syt em 2. Johrhundert n. Chr.

600 bis 1500 no Chrischtus

In dr 1000 Johr vor dr Aachumft vu dr erschte Europäer im 15. Johrhundert hän sich uf em gsamte Biet vu Nigeria chleineri un greßeri Staate bildet.

Im Norde vum Land het sich ab em 9. Johrhundert Islam langsam uusbreitet un di große Ryych im Sahel wie Kanem oder s Songhairyych hän s Biet beyyflusst oder hän iber Deil dervu gherrscht. D Staate vu dr Hausa, wu z Nord- un z Zentralnigeria entstande sin, sin däne Großryych zmeischt tributpflichtig gsi.

Bi dr Yoruba sin in däre Zyt e Huffe Stadtstaate entstande mit em zäntrale Bezug uf s Orakel vu Ife as ere lucke Verbindig. Eschtlig dervu het um 600 no Chrischtus d Gschicht vum Edo-Chenigryych Benin aagfange, wu sich bis 1500 zuen eme Großryych entwicklet het. Ibo im Sidoschte hän sich dergege ender in chleinere Einheite organisiert, wu vilmol as republikanisch beschribe wore sin. D Tiv un anderi Velker vum Zäntrum akephali Gsellschafte bildet, also soziali Einheite ohni e Oberhaupt, wu herrscht.

1500 bis 1850

Um 1485 isch zuen ere erschte Begegnig zwische dr Bewohner vu dr Kischte un ere europäische Macht chuu, dr Portugise. D Portugise hän mit eme rege Handel aagfange, vor allem mi em Ryych vu Benin. Dr Oba (Herrscher) vu däm Ryych het im frieje 16. Johrhundert e Botschafter an dr portugisisch Chenigshof z Lissabon gschickt. D Portugise hän europäische Produkt, vor allem Waffe, gege Elfebei un Palmel duscht un allmeh gege Sklave. Anne 1553 isch di erscht änglisch Expedition uf Benin chuu.

D Europäer hän d Kischte vu Weschtafrika no dr Produkt gnännt, wu fir sii dert inträssant gsi sin. Di weschtlig Kischte vu Nigeria isch zue „Sklavekischte“ wore. Im Gegesatz zue dr wyter weschtli glägene Goldkischte hän di europäische Mächt do bis in d Mitti vum 19. Johrhundert kei bfeschtigti Stitzpunkt yygrichtet. Einewäg her dr Sklave- un dr Waffehandel im 16. un 17. Johrhundert zue Veränderige im Side gfiert. D Yorubavelker sin im Chenigryych Oyo geint wore, bi dr Ibo isch d Aro-Konfederation entstande. Der transatlantisch Sklavehandel vu dr Portugise undr Brite het e grundsätzlig andre Karakter gha wie d Sklaverei, wu s do scho vorhär gee het. D Sklave z Weschtafrika sin bis dert ender Abhängigi mit gringere Rächt gsi, wu bin e Deil Velker sogar in dr Familieverband ufgnuu wore sin. Erscht mit em transatlantische Sklavehandel sin d Sklave zur mänschlige War wore. Aafangs 19. Johrhundert het sich d Yystellig vu dr europäische Mächt zem Sklavehandel gänderet. Si hän e fir uugsetzlig erklärt un d Staate vu Sidnigeria hän mieße uf e „legitime Handel“ umstelle, vor allem mit em vu dr Europäer noogfrogte Palmel.

Im Norde het sich s Ryych Kanem-Bornu no Nigeria uusdehnt un im Zäntrum isch s Ryych vu dr Nupe entstande. Ab 1804 het dr Dschihad vum Fulbe-Fierer Usman Dan Fodio d Machtverhältnis im Norde erschitteret. Syy Kalifat vu Sokoto het bal s gsamt Nordnigeria umfasst. D Gsellschaftsstruktur vu däne große Ryych isch ähnlig gsi zue dr mittelalterlige Feudalstaat z Europa.

• 
  S Songhai-Ryych im 16. Johrhundert
• 
  Uugfehri Uusdehnig vu Benin
• 
  Uusdehnig vum Chenigryych Oyo im 18. Johrhundert

Koloniali Eroberigsbolitik

Ab dr Mitti vum 19. Johrhundert hän d Brite mit dr Dursetzig vum Verbot vu dr Sklaverei un dr Dursetzig vu ihre jetz verändrete Handelsinträsse aagfange diräkte Yyfluss uf d Staate vum sidlige Nirgeria z nee. D Abschaffig bzw. Bekämpfig vum transatlantische Sklavehandel dur d Brite het s Chenigrych Oyo in e Krise gstirtzt, wu am Änd zum Burgerchrieg im Yorubabiet gfiert het. Bis in d 1860er Johr isch Nigeria aber drotz dr britische Maßnahme ne Quälle vu Sklave fir d Märt vu Nord- un Sidamerika blibe. Vor allem d Yorubachrieg noch em Verfall vu Oyo sin e ständigi Quälle vu Chriegsgfangene fir d Sklavemärt gsii.

Bis in d Mitti vum 19. Johrhundert isch dr Handel vu dr Europäer mit dr Yyhaimische vu Schiff uusgange, wu vor dr Kischte vor Anker gange sin un noch em Gscheftsabschluss wider abgfahre sin. Hauptgrund doderfir sin d haiß-fycht Klima un Chrankete gsii, vor allem d Malaria, wu in däm Dail vu Weschtafrika dr Byname Grab vum wysse Mann iberchuu het. Di induschtriäll Härstellig vu Chinin syt dr 1820er Johr un sy Yysatz as Prophylaxe gege d Malaria in großem Maßstab ab dr Mitti vum 19. Johrhundert het die Situation gänderet. Vu do ab hän sich britischi Expeditionen au ins Inland dröue.

Anne 1862 het Großbritannie d Stadt Lagos un ihri diräkt Umgäbig zum Protektorat erklert un 1886 zur Chronkoloni. Dodermit hän si zum erschte Mol in däm Biet e diräkti Herrschaft uusgiebt un d Chronkoloni Lagos isch zue dr Chymzälle vum spetere Protektorat Sid-Nigeria woren isch. Verschideni britischi, privati Handelsgsellschafte hän dr Handel un dr britisch Yyfluss z Sidnigeria firschidribe. Aini vun ene isch d 1879 vum George Goldie grindet United Africa Company, wu 1886 vu dr britische Regierig unter em Name Royal Niger Company Konzässione fir s ganz Biet um s Nigerbecki iberchuu het. D Royal Niger Company unter em George Goldie het d Gränze vum britische Yyflussbiet zum Dail uf aigeni Fuscht abgsteckt gege di konkurrierende Kolonialmächt Frankrych un Dytschland. D Company het au mit dr nerdlige Staate Verdreg uusghandlet, em Sokoto-Kalifat, Nupe un Gwandu.

Anne 1897 hän d Brite d Stadt Benin, Hauptstadt vum glychnamige Rych, blinderet un zerstert un hän e groß Zahl vu wärtvolle, mit Szene us dr Gschicht un em Alldag vu dr Oberschicht vu Benin verzierte Bronzeblatte uf Großbritannie gschlaipft. S dur e Burgerchrieg gschwecht Biet vu dr Yoruba im Weschte isch churz dernoo unter ihri Herrschaft grote, derwylscht d Biet im Delta vum Fluss Niger un d Staaten vu dr Ibo im Oschte sichno bis 1918 in eme Guerillachrieg gege d Främdherrschaft gwehrt ghaa hän.

Fir di effektiv Ibernahm vu dr Herrschaft iber s Sokoto-Kalifat z Nordnigeria isch dr privatwirtschaftlig Karakter vu dr Royal Niger Company kai Daug gsii. Am 31. Dezämber 1899 het d Company sällewääg ihri Rächt in däm Biet an di britisch Regierig verchauft.

Ab 1900 het dr Frederick Lugard, e ehmolig Mitglid vu dr Company, d Feschtigung vum britische Yyflussbiet un d Volländig vi dr britische Eroberigsbolitik wyterdribe. Anne 1903 het er di groß Stadt Kano eroberet, e Zäntrum vu islamischer Glehrsamkait un Haimet vu dr Kano-Chronik, wu ne wichtigi Quälle fir d Gschicht vu Weschtafrika isch. Churz derno sin au di ibrige große Stedt im Norde gfalle.

Britische Kolonialherrschaft

Im Johr 1900 isch dr Frederik Lugard offiziäll Hochkommissar vum Protektorat Nordnigeria gsii. Dr Lugard het z Nordnigeria systematisch e Method vun ere koloniale Machtuusiebig entwicklet, wu as Indirect rule, also indiräkti Herrschaft, bekannt un zum Vorbild vu dr britische Herrschaft au in andere Dail vu Afrika un dr ibrige Wält woren isch.

Doderby het er sich in ere effektive Wyys uf di vorhandene traditionälle Machtstrukture gstitzt, bzw. dodruf, was er derfir ghalte het. D Emir vum Norde hän ihri Titel bhalte un hän d Macht vor Ort uusgiebt. Si sin aber em Änd dr britische Dischtriktoffizier verantwortli gsii un hän au vu däne chenne abgsetzt wäre. Di traditionälle Autoritete hän fir d Brite d Styyre yyzoge un hän britischi Diräktive umgsetzt. Im Gegezug hän d Brite d Macht vu dr Herrscher gstitzt, wu vu ihne anerkännt wore sin, si hän akzeptiert, dass d Scharia as Rächtssyschtem wyterbstoht un hän d Aktivitete vu chrischtlige Missionar im islamische Norde bschränkt. Im Effäkt sin dur des Syschtem d Herrschaftsstrukture, wu um 1900 bstande sin, uf Johrzehnt konserviert wore. In vyle Fäll sin aber au im Inträssi vun ere effektive un ibersichtlige Kolonialverwaltig Machtberaich as „traditionälli Herrschaftsberaich“ definiert wore, wu eso vorhär nit gee het.

Dr Versuech, des System, wu uf definierte Hierarchie un abgränzte Herrschaftsbiet beruet het, au im Side durezsetze, het unterschidlige Erfolg ghaa. Im Yorubabiet vum Sidweschte hän d Brite an vorhandeni oder friejeri Chenigrych un ihri Gränze chenne aachnipfe. Im Biet vu dr Ibo im Sidoschte un andere Regione het d Bolitik vu dr Indirect rule aber iberhaupt nit funktioniert, wel s in däne Gsellschafte mit egalitäre Traditione sonigi Aachnipfigspinkt nit gee het.

Noch em Erschte Wältchrieg

Anne 1920 isch dr weschtlig Dail vu dr ehmolige dytsche Koloni Kamerun as Mandatsbiet vum Velkerbund em britische Nigeria verwaltigsmäßig unter em Name Britisch-Kamerun aaglideret wore.

Unter em neie Generalgouverneur Hugh Charles Clifford (1919 -1925) het sich di faktisch Spaltig vum Land in e nerdlige, ne sidweschtlige un e sideschtlige Dail wyter verdieft. Derwylscht d Prinzipie vu dr indirect rule, wu uf dr Bewohrig vum Status quo uusgrichtet gsii sin, im Norde wyter gulte hän, het dr Clifford im Siden uf e Entwicklig in Richtig britisch-europäische Vorstellige drängt, in wirtschaftliger wie bolitischer Hiusicht. Anne 1922 hän zum erschte Mol in boode Regione vum Side Wahle stattgfunde, wu aber nume iber vier Blätz in eme Rot vu 46 Sitze bstimmt woren isch. Bolitischi Barteie, Beruefsverbänd un wirtschaftligi Inträsseverbänd sin im Side entstande. In dr 1940er Johr hän sich derzue ethnisch uusgrichteti Verainigunge bildet ghaa, vor allem vu dr Yoruba un dr Ibo.

Bis zue dr Unabhängigkait

Dr Zytigsbsitzer un Barteifierer Herbert Macaulay het sich zue dr Fierigsfigur entwicklet vum nigerianische Nationalismus, wu mit dr Zyt ufchuu isch. Anne 1938 sin zum erschte Mol ärnschthafti Forderige gstellt wore, Nigeria dr Status vun eme britische Dominion z verleene, s also uf ai Stapfle mit Auschtralie oder Kanada z stelle. Wie in andere Staate z Afrika het dr Zweet Wältchrieg, wu au nigerianischi Soldaten uf dr Syte vu dr Brite fir Freihait un Demokrati kämpft hän, as Katalysator fir Unabhängigkaitsbsträbige. Im Johr 1954 isch Nigeria in vier Regionen unterdailt wore, wu vu gwehlte Gouverneur regiert wore sin un im Zug vu dr Dezäntralisierig vu Nigeria ihri Aigeständigkait iberchuu hän. Anne1957 isch in dr (sid-)weschtlige un dr (sid-)eschtlige Regione vum Land e Sälbschtverwaltig mit eme barlemäntarische Syschtem yygfiert wore. D Macht vu dr Zäntralregierig isch schwach bliben im Verglych mit dr Autonomi vu dr Regione. Dr Norde het d Yyflussnahm vu dr Zäntrale abglähnt, erscht anne 1959 het er sich wie d Regione vum Side zuen ere Sälbschtregierig uf barlemäntarischer Grundlag im Ramme vun ere „unabhängige Federation Nigeria“ entschide.

Uf ere Kumferänz im Lancaster House z London si anne 1957 un 1958 d Waiche ändgiltig in Richtig Unabhängigkait gstellt wore. Im Dezämber 1959 het s allgmaini Wahle zuen eme nigerianische Represäntantehuus abghalte wore, wu d Mehrhait vu dr Sitz wäg dr greßere Bevelkerigszahl fir dr Norde reserviert gsii isch.

Am 1. Oktober 1960 isch Nigeria dur e Gsetzesakt im Britische Barlemänt in d Unabhängigkait entloo wore. Im Februar 1961 isch zuen ere Volksabstimmig in dr baide Kamerun chuu, also em nerdlige em sidlige Dail vum Mandatsbiet Britisch-Kamerun. Dr nerdlig Dail het sich fir Nigeria entschide, dr sidlig fir Kamerun. S unabhängig Nigeria het dodermit syy hitig Staatsbiet umfasst.

S unabhängig Nigeria

1960er Johr

Nigeria het d Unabhängigkait uf dr Grundlag vun ere federale Verfassig iberchuu, drei großi Bundesstaate hän e schwachi Zäntralregierig iber si ghaa. Bis 1966 het dr Premierminischter Sir Tafawa Balewa s Land regiert, derwylscht dr Bresidänt Benjamin Nnamdi Azikiwe nume zeremoniälli Funktione ghaa het.

No zahlryche innere Uurueje, Wahlmanipulationen un Gwaltuusbrich het anne 1966 s Militär unter em General Johnson Aguiyi-Ironsi d Macht ibernuu. D Regionen sin ufglest un am 27. Mai 1967 dur zwelf Bundesstaaten ersetzt wore. Wu dr Ironsi umbrocht woren isch, het dr Militerdiktator General Yakubu Gowon dr I. Republik e Änd gmacht.

Churz derno isch vu 1967 bis 1970 dr Biafra-Chrieg uusbroche. Anne 1975 isch dr Militerdiktator Yakubu Gowon uubluetig dur dr General Murtala Mohammed gstirzt wore, wu sechs Monet speter sälber bin eme Butschversuech umbrocht woren isch, wu fählgschlaa isch. Syy Noofolger isch dr General Olusegun Obasanjo wore, wu waytergmacht het mit em Demokratisierigsprogramm vu syym Vorgänger un 1979 d Regierigsgewalt an dr zivil gwhlte Bresidänt Shehu Shagari ibergee het.

1970er un 1980er Johr

Di erscht Helfti vu dr 70er Johr sin ekonomisch dur e Elrusch gchännzaichnet gsii, Nigeria isch dr grescht Ärdelexporteur vu Afrika wore. Des het sich gänderet mit dr Elkrise un wu d Bryys in dr zwoote Helfti vu dr 70er Johr aabegange sin. D Bresidäntschaftswahle 1983 sin vu Manipulation un Gwalt iberschattet gsii. Mit em Vorwurf vu dr Vetterliswirtschaft un Korruption isch di II. Republik am 31. Dezämber 1983 dur e Militerbutsch ans Änd chuu, dr Shagari isch gstirzt wore un dr General Muhammadu Buhari het d Macht ibernuu, wu aber scho anne 1985 dur syy Kamraad General Ibrahim Babangida in eme Palaschtcoup abglest woren isch.

1990er un 2000er Johr

Dr Babangida het bis 1993 regiert. Korruption un Repression sin in syre Regierigszyt als aagstige, e Demokratisierigsprozäss zur Grindig vun ere III. Republik unter em Bresidänt Ernest Shonekan isch in nämlige Johr fählgschlaa, dr Babangida het d Bresidäntschaftswahle annulliere loo, wu sich abzaichnet ghaa het, ass dr Moshood Abiola (Social Democratic Party) d Wahle gwinnt. Im Summer 1993 isch allmee zue effetlige Protescht chuu gege s Babangida-Regime. Wäg em all greßere Druck isch dr Babaginda schließlig am 27. Augschte zruckdrätte un het d Macht an e Ibergangsregierig unter dr Fierig vum Ernest Shonekan ibergee ("III. Republik"). Nume drei Monet speter het sich dr General Sani Abacha sn Macht butscht. Unter ihm isch zue dr brutalschte Militerdikatur in dr nigerianische Gschicht chuu.

Im Septämber 1993 isch zue schwäre Zämmesteß zwische dr Volksgruppe vu dr Ogoni un dr Andoni chuu, wu schetzigswys 1.000 Ogoni derby um s Läbe chuu sin un iber 30.000 us ihre Haimet hän mieße flichte. D Movement for the Survival of the Ogoni People (MOSOP) het doderfir d Regierig un d Elgsellschafte verantwortli gmacht, wu d Andoni solle ufgstachlet un finaziert haa.

Anne 1995 sin dr Schriftsteller un Burgerrächtler Ken Saro-Wiwa un acht wytere Aagchlagti (d "Ogoni Nine") noch eme spektakuläre Schauprozäss, wu international heftigi Protescht uusglest gha het, z Port Harcourt hiigrichtet wore. Nigeria isch derno mit mit sofortiger Wirkig us em Commonwealth of Nations uusgschlosse wore.

Dr Staatschef Abacha isch anne 1998 gstorbe, syy Noofolger, dr General Abdulsalami Abubakar, het in aim Johr e brässant zämmegstellt Demokratisierigsprogramm durezoge, wu vor allem zum Ziil gha het, Nigeria wider as glychbrächtigt Mitglid in d international Staategmainschaft zruckzfiere. 1999 isch dr ehmolig Militärdiktator Olusegun Obasanjo as erschte Bresidänt vu dr IV. Republik veraidigt un 2003 in umstrittene Wahlen fir e zwooti Amtszyt bstetigt wore. Di IV. Republik het dur e aktivi Bolitik d ussebolitische Schäde vu dr Abacha-Diktatur chenne ufhebe, innebolitisch chunnt s aber almol bis hite zue Uurueje.

Bildig

Universitete

Universitete vu dr Bundesrepublik

• Abubakar Tafawa Balewa University, Bauchi
• University of Abuja, Abuja
• Ahmadu Bello University, Zaria
• Bayero University, Kano
• University of Calabar, Calabar
• Federal University of Agriculture, Abeokuta
• Federal University of Agriculture, Makurdi
• Federal University of Agriculture, Umudike
• Federal University of Technology, Akure
• Federal University of Technology, Owerri
• Federal University of Technology, Minna
• Federal University of Technology, Yola
• University of Ibadan, Ibadan
• University of Ilorin, Ilorin
• University of Jos, Jos
• University of Lagos, Lagos
• University of Maiduguri, Maiduguri
• University of Nigeria, Nsukka
• Nigerian Defence Academy, Kaduna
• Nnamdi Azikiwe University, Akwa
• Obafemi Awolowo University, Ile-Ife
• University of Port Harcourt, Port Harcourt
• University of Uyo, Uyo
• Usman Dan Fodio University, Sokoto

Universitete vu dr Bundesstaate

• Abia State University, Uturu
• Adamawa State University
• University of Ado Ekiti, Ado Ekiti
• Ambrose Alli University, Ekpoma
• Anambra State University, Uli
• University of Benin, Benin-Stadt
• Ebonyi State University, Abakaliki
• Enugu State University, Enugu
• Imo State University, Owerri
• Kano State University of Technology, Wudil
• Kogi State University, Lokoja
• Ladoke Akintola University, Ogbomosho
• Lagos State University, Ojo
• Nasarawa State University, Keffi
• Niger Delta University, Wilberforce Island, Bayelsa
• Ogun State University, Ago-Iwoye
• Rivers State University of Science and Technology, Port Harcourt

Privati Universitete

• Joseph Ayo Babalola University, Ikeji Arakeji
• Babcock University, Ilishan-Remo
• Bowen University, Iwo
• Catholic University of Nigeria, Abuja
• Covenant University, Ota
• Benson Idahosa University, Benin City
• Igbinedion University, Okada
• Obong University, Obong Ntak
• Salem University, Lokoja
• Theological College of Northern Nigeria, Bukuru

Verwaltigsgliderig

Verwaltungsgliderig vu Nigeria

Nigeria isch syter anne 1967 in Bundesstaate yydeilt. In e baar Reforme isch d Zahl vu dr Bundesstaate vu zwelf uf hit 36 (syt 1996) hecher gmacht wore. Vor dr Nejornig anne 1967 isch Nigeria in Regione, vor dr Unabhängigkeit 1960 in Provinze glideret gsi.

Abia Adamawa Akwa Ibom Anambra Bauchi Bayelsa Benue Borno Cross River Delta Ebonyi Edo

Ekiti Enugu Gombe Imo Jigawa Kaduna Kano Katsina Kebbi Kogi Kwara Lagos

Nassarawa Niger Ogun Ondo Osun Oyo Plateau Rivers Sokoto Taraba Yobe Zamfara

Zue dr Bundesstaate chunnt s Hauptstadtterritorium (Federal Capital Territory, FCT) um Abuja. Uf dr zwote Ebeni sin d Bundesstaate in insgsamt 774 Local Government Areas (LGA) gliederet.

Literatur

• Ejibunu, Hassan Tai: Nigeria´s Delta Crisis: Root Causes and Peacelessness - EPU Research Papers: Issue 07/07, Stadtschlaining 2007
• Fatima L. Adamu: Women's struggle and the politics of difference in Nigeria. 2006 (PDF)
• Heinrich Bergstresser, Sibylle Pohly-Bergstresser: Nigeria. (= Aktuelle Länderkunden; Beck'sche Reihe; Bd. 839). Beck, München 1991, ISBN 3-406-33185-8
• Heinrich Bergstresser: Nigeria: Macht und Ohnmacht am Golf von Guinea, Brandes & Apsel 2010 ISBN 978-3-86099-672-0
• Kenneth Onwuka Dike: Trade and politics in the Niger Delta, 1830-1885. An introduction to the economic and political history of Nigeria. Clarendon Press, Oxford 1956 (Inhaltsverzeichnis)
• Wolfgang Gieler: Nigeria zwischen Militär- und Zivilherrschaft. Eine Analyse der politischen Entwicklung seit der Unabhängigkeit 1960–1990. Lit, Münster 1993, ISBN 3-89473-975-4 (zugl. Diss., Universität Münster, 1991)
• Sani Musa: The Nigerian Political Economy in Transition. Friedrich-Ebert-Stiftung, Bonn 2006 (PDF)
• Eberhard Stahn: Nigeria. Reiseführer mit Landeskunde. 4. Auflage. Mai, Dreieich 1995, ISBN 3-87936-220-3
• Nigeria-Jahrbuch. Politische und ökonomische Entwicklungen in der Bundesrepublik Nigeria. Duehrkohp und Radicke, Göttingen 2000–2003 (ISSN 1617-3554)

Weblink

 Commons: Nigeria – Sammlig vo Multimediadateie

• Bericht vum "National Geographic" (mit Fotos) vum Februar 2007 über de Flüech vom Ölrychtum z Nigeria (englisch)
• Internetuffdritt vo de Regierig (Änglisch)
• Länderinformation vom östrychische Usseministerium
• Nigerianischi Botschaft z Berlin (englisch)
• The Library of Congress Country profiles (Juni 2006): Nigeria (PDF, 120 KB)
• Detaillierti Sprochecharte vo Nigeria

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Nigeria“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.