Uganda

Uganda (Dütsch: [uˈganda]; Änglisch: [jʊˈgændə]) lit z Ostafrika und gränzt im Norde an dr Sudan, im Oste an Kenia, im Süde an Tansania, im Südweste an Ruanda und im Weste an die Demokratischi Republik Kongo. D Gränze mit Kenia und Tansania befindet sich zum Teil in dr Mitti vom Viktoriasee.

Republic of Uganda (englisch) Jamhuri ya Uganda (Suaheli) Republik Uganda
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}} {{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: For God and My Country (englisch für „Für Gott und mi Land“)
Amtsspraach	Änglisch, Suaheli, Luganda
Hauptstadt	Kampala
Staatsoberhaupt	Yoweri Museveni
Regierigschef	Robinah Nabbanja
Flächi	241.040 (Quelle: Weltbank: World Development indicators Database, April 2007) km²
Iiwohnerzahl	34.634.650
Bevölkerigsdichti	144 Iiwohner pro km²
Brutto­inlands­produkt pro Iiwohner	300 US-$ (Quelle: Weltbank: World Development indicators Database, April 2007)
Währig	Uganda-Schilling
Unabhängigkeit	9. Oktober 1962
Nationalhimne	Oh Uganda, Land of Beauty
Zitzone	UTC+3
Kfz-Kennzeiche	EAU
Internet-TLD	.ug
Vorwahl	+256

Im Vergliich zu andere ostafrikanische Staate isch Uganda riich an fruchtbare Böde und isch dorum vom Winston Churchill as „Perle vo Afrika“ bezeichnet worde. Wäge der lange Ziit, wo Diktature gherrscht hai, und wägem Bürgerchrieg vo 1966 bis 1986 und der Unterstützig vo Bürgerchriegsgruppe in Nochberländer dänggt mä im allgemeine nüme an das. Der Süde vom Land wird hützudag widr vo Touriste bsuecht, in de nördlige Gränzprovinze si aber immer no d Reisewarnige vo de usländische Verträtige, au wenn s sit 1999 keini Übergriff uf Usländer me ge het.

Geografi

Uganda isch vu See, em Wysse Nil (do: Viktoria-Nil un Albert-Nil), Urwälder un Savanne bregt. Im Side vum Land verlauft dr Äquator. Dr diefscht Punkt z Uganda isch dr Unterlauf vum Albert-Nil uf 610 m iber em Meeresspiegel. Dr Margherita Peak (au Mount Stanley) im Ruwenzori-Gebirg isch mit 5.110 m dr hegscht Punkt. D Gsamtflechi vum Land umfasst 241.038 Quadratkilometer, 199.710 Quadratkilometer dodervu sin Landflechi, 36.330 Quadratkilometer Wasserflechine.

Wichtigi Rohstoff vum Land sin Chupfer, Kobalt, Chalchstai, Nickel un Staisalz. Wasserchraft un dr landwirtschaftlig nutzbar Bode sin wyteri Ressource. Anne 2009 sin z Uganda großi Vorchuu vu El un Ärdgas entdeckt wore. Di gsicherete Resärve lieg bi zmindescht 700 Mio. Barrel El.

Klima

Uf s tropisch Klima im Side un in dr Mitti vum Land wirkt sich uus, dass Uganda zum greschte Dail uf eme Platoo um 1.000 m iber em Meeresspiegel lyt. S Klima isch tropisch-warm, aber dur d Hechelag abgchielt. Wäge däm isch s nit ibermäßig haiß un au nit bsundersch chalt. D Tämperature schwanke zwische 25 un 30 °C am Dag, znacht sin s zmaischt um 17 °C. D Extremwärt lige zwische 10 un 35 °C. D Niderschleg (1000–1500 mm) sin friejer uf s ganz Johr verdailt gsii, s het nume zwoo druckeni Periode (Dezämber bis Februar un Juni bis Augschte) ghaa. Mittlerwyli git s z Uganda vor allem im Norde Regione, wu s johrelang nit rägnet, derwylscht dr Räscht vum friejer tropisch fychte Land allmeh vum Monsun bregt wird un hite nume no ai Rägezyt het.

Flora un Fauna

Z Uganda git s e seli arterychi Bflanzewält. D Savanne vu Oschtafrika goht in dr Rägewald vu Zäntralafrika iber. Di urspringlig Fauna isch in dr Nationalpark no am endschte erhalte, au dert aber dur Burgerchriegsentwicklige beyydrächtigt. Nume z Uganda haimisch isch dr Uganda-Kob (Kobus kob ssp. thomasi), e Antilopeart us dr Gattig vu dr Wasserbeck. S Wappedier, dr Chronekranich, isch vor allem um dr Viktoriasee no zimli hyfig. Negativ uusgwirkt het sich im Viktoriasee s Uussetze vum Nilbarsch zum Staigere vu dr Fischereiertreg, wel doderu e Huufe endemischi Fischarte uusgrottet wore sin, vor allem verschideni Buntbarsch. Derzue wird d Wasseroberfleichi vu neophytische Wasserhyazinthe zuegwuecheret.

Nationalpark

Z Uganda git s nyyn Nationalpark un segs Wildpark, wu iber s Land verdailt sin un wu unterschidligi Landschafte gschitzt sin.

• Dr Queen-Elizabeth-Nationalpark lyt am Fueß vum Ruwenzori-Gebirge un am Edwardsee un Georgsee. Im Biet het s Flusspfärd, Afrikanischi Biffel, Elifante, Lebe, verschideni Antilope un iber 600 Vogelarte.
• Dr Ruwenzori-Nationalpark soll d Bärg- un Glätscherregione vum Ruwenzori-Gebirg, aini vu dr Quälle vum Nil, mit syre ainzigartige Flora schitze.
• Di grescht gschitzt Flechi vum Land isch dr Murchison Falls National Park an dr glychnamie Wasserfäll. do het s Nilkrokodil, Flusspfärd un as Bsudnerhait di sälte Uganda-Giraffe (au Rothschild-Giraffe).
• Dr Kibale-Nationalpark isch bekannt fir syni Schimpanse. In dr Rägewälder het s u. a. insgsamt 13 Arte vu Primate (u. a. dr Rot Stummelaffe un di Eschtlig Vollbartmeerchatz) un e greßere Bstand vu Waldelifante. Är umfasst 766 km² un lyt rund 40 km sidlig vu Fort Portal.
• Dr Bwindi Impenetrable Nationalpark isch d Haimet vu aire vu dr zwoo Populatione vu Bärggorilla, wu s wältwyt no git.
• Dr Kidepo-Valley-Nationalpark im usserschte Nordoschte vu Uganda umfasst e Druckesavanne, wu s unter anderem Gepard, Großi Kudu, Elifante un biffel het.
• Dr Lake-Mburo-Nationalpark umfasst e Savanne-Landschaft mit See un Simpf. In dr Savanne het s Zebras, Wärzesei, Afrikanischi Biffel, Impala un Elen-Antilope.
• Dr Mgahinga-Gorilla-Nationalpark umfasst dr ugandisch Dail vu dr Virunga-Vulkan, do het s di zwoot Population vu Bärggorilla.
• Dr Mount-Elgon-Nationalpark lyt an dr Gränze zue Kenia un unfasst e Mosaik us Grasland, Miesch un Bärgrägewald.
• Am nerdlige Fueß vum Ruwenzori-Gebirg lyt dr Semliki-Nationalpark, wu ne Uuslaifer vum Ituri-Rägewald umfasst.

Di segs Wildreservat sin:

• Kyambura-Wildreservat
• Aswa-Lolim-Wildreservat
• Ajai-Game-Wildresevat
• Pian-Upe-Wildreservat
• Bokora-Wildreservat
• Matheniko-Wildreservat

• 
  Fischer am Kazinga-Kanal
• 
  Lobelien-Art us em Bärgrägewald am Ruwenzori
• 
  Leeb im Queen-Elizabeth-Nationalpark
• 
  Pflanzegsellschaft am Ruwenzori
• 
  Schimpanse im Kibale-Nationalpark
• 
  Bärggorilla im Bwindi-Nationalpark

Bevelkerig

Volksgruppe

Z Uganda läbe iber 40 Velker zämme, wu alli aigeni Sproche, Kulture un Bryych, zum Dail au no aigeni Religione hän.

Iber d Helfti vu dr Bevelkerig, insgsamt 60 Brozänt sin Bantu, wu in dr Hauptsach in dr Biet sidlig un weschtlig vum Kiogasee läbe. S grescht Bantuvolk sin d Baganda, wu 16,9 % vu dr Bevelkerig stelle un em Land dr Name gee hän. D Ankole un d Basoga hän je 8,4 %, d Bakiga 6,9 %, d Bagisu 4,6 % un d Banyorot 2,7 %. Chlaineri Banntuvelker sin unter anderem d Batoro, d Bagwere, d Bakonjo, d Banjaruanda un d Rundi.

Im mittlere Norde läbe Nilote, vor allem d Langi mit 6,1 % un d Acholi mit 4,7 % Bevelkerigsaadail, dernäbe au d Alur un d Jopodhola. Insgsamt stelle di nilotische Velker 15 % vu dr Bevelkerig. Unter dr Hamitonilote git s vor allem d Iteso mit 6,4 % un d Karamojong.

Im Norde läbe Volksgruppe, wu Sudansproche schwätze un rund 7 % vu dr Bevelkerig stelle, di grescht dervu d Lugbara mit eme Aadail vu 4,2 %.

Dr Aadail vu dr Nit-Afrikaner isch mit 0,98 Brozänt gring (Asiate 0,820 %, Europäer 0,095 % un Araber 0,066 %).

• 
  Buganda bin ere draditionälle Hochzyt
• 
  Acholi-Dänzer
• 
  Bagisu-Musiker
• 
  Haya-Maidli
• 
  Karamojong-Manne
• 
  Luo-Chrieger

Sproche

Z Uganda wäre insgsamt 35 verschideni Sproche gschwätzt, zwai wyteri sin mittlerwyli uusgstorbe:

• d Bantusproche Amba ([rwm], 35600 Sprächer), Chiga ([cgg], 1580000), Ganda ([lug], 4130000), Gungu ([rub], 49), Gwere ([gwr], 409), Kenyi ([lke], 390000), Konzo ([koo], 609000), Masaaba ([myx], 1120000), Nyankore ([nyn], 2330000), Nyole ([nuj], 341), Nyoro ([nyo], 667), Rundi ([run], 101000), Ruuli ([ruc], 160), Rwanda ([kin], 764000), Saamia ([lsm], 335000), Soga ([xog], 2060000), Swahili ([swh], 2330), Talinga-Bwisi ([tlj], 68500), Tooro ([ttj], 488000). Uusgstorbe isch s Singa ([sgm]).
• di nilo-saharanische Sproche Acholi ([ach], 1170000), Adhola ([adh], 360), Alur ([alz], 617000), Aringa ([luc], 589000), Bari ([bfa], 60000), Ik ([ikx], 10000), Kakwa ([keo], 130000), Karamojong ([kdj], 260), Kumam ([kdi], 174), Kupsabiny ([kpz], 181), Lango ([laj], 1490000), Lendu ([led], 11100), Lugbara ([lgg], 797000), Ma’di ([mhi], 296000), Ma’di, Southern ([snm], 48000), Ndo ([ndp], 33800), Pökoot ([pko], 70400), Soo ([teu], 5000), Teso ([teo], 1570000). Uusgstorbe isch s Nyang’i ([nyp]).
• s arabisch-basiert Kreolisch Nubi ([kcn], 26100)
• Usserdäm wäre z Uganda no Änglisch un di indoarische Sproche Gujarati (147000) un Hindi (2200) gschwätzt, derzue di ugandisch Gebährdesproch

Religione

Rund 85 % vu dr Gsamtbevelkerig vu Uganda sin Chrischte, remisch-katholisch rund 42 %, anglikanisch rund 36 %. Iber 12 % sin Muslim, di maischte dervu Sunnite. Rund 1 % vu dr Bevelkerig sin no Aahänger vu draditionälle afrikanische Religione. Derzue git s chlaini Gmai vu schwarzafrikanische Jude, d Abayudaya bi Mbale, wu rund 750 Mitglider umfasst. Syt e baar Johr sin im Land au versterkt US-amerikanischi evangelikali Bfingschtchilche aktiv.

No dr Volkszellig vu 2002 verdaile sich d Religione z Uganda eso:

Religion	Aazahl 1991	Brozänt 1991	Aazahl 2002	Brozänt 2002
Remisch-katholischi Chilche	7.426.511	44,5	10.242.594	41,9
Anglikanischi Chilche	6.541.830	39,2	8.782.821	35,9
Bfingschtchilche	---	--	1.129.647	4,6
Adväntischte	179.624	1,1	367.972	1,5
Orthodoxi Chiclhe	4.738	0,0	35.505	0,1
anderi chrischtligi Konfessione	101.914	0,6	286.581	1,2
Islam	1.758.101	10,5	2.956.121	12,1
Bahai	---	--	18.614	0,1
draditionälli Religione	---	--	241.630	1,0
anderi Religione	658.987	4,0	159.259	0,7
konfessionslos	---	--	212.388	0,9
Insgsamt	16.671.705	100,0	24.433.132	100,0

Gschicht

Frieji Gschicht

Mer nimmt hit aa, ass es z Uganda friejer e gschlossene Räägewald gee het, wu Twa („Pygmäe“) as Jeger un Sammler gläbt ghaa hän. Vor rund 2000 Johr sin die Stämm dur d Ywanderig vu Hiritevelker us em Norde all mee zruggdrängt wore, wu kuschitischi Sproche gschwätzt hän, un schließli vu Ackerbuure, wu Bantusproche gschwätzt hän. Um 100 n. Chr. soll s nomol zuen ere Yywanderig vu Hirtenvelker im Weschte vu Uganda chuu syy.

Us däne Stammesgsellschafte hän si ab em 9. Johrhundert greßeri Bantu-Gmainwäse rusbildet. Speter sin Hima derzue chuu, wu uf däne Gmainwäse ufböue hä nun d Fierig ibernuu hän. Wel d Bevelkerigsgruppe divers un seli mobil un au kulturäll relativ flexibel gsii sin, het s im Lauf vu dr Zyt en Iberlagerig gee zwische dr Bantu-Ackerbuure un dr Hima-Viizichter.

Zyt vu dr Chenigrych

Ab em 10./11. Johrhundert het si unter dr Batembuzi s Rych Kitara bildet. Sy Hauptstadt isch Bigo Bya Mugenyi gsii. No dr Dinaschty vu dr Batembuzi sin d Bachwezi chuu, wu mit ihre Yywanderig im 14. Johrhundert e baar Neierig brocht ghaa hän wie dr Kaffee, d Yyseproduktionun s Ankolerind. S Rych het sy Hegschtpunkt im 14./15. Johrhundert ghaa un isch derno langsam ussenander gheit un im Rych Bunyoro ufganfe, wu au Bunyoro-Kitara gnännt wird.

Ab em 15. Jahrhundert isch im Weschte vu Uganda am Albertsee s Chenigrych vu Bunyoro entstande, wu vu nilotische Hirte grindet woren isch un s erscht vu dr fimf große Rych vu Uganda gsii isch. Ab em 17. Johrhundert isch Buganda am Nordweschtstade vum Viktoriasee all yyflussrycher wore un isch im 18. Johrhundert s wichtigscht vu dr ugandische Rych wore. Chenig vu Buganda, wu si Kabaka gnännt hän, hän ihre Rych vor allem dur Raubzig sterker gmacht un dur dr Handel mit Elfebai mit dr Araber an dr Kischte vum hitige Kenia. Anderi chlaini Rych sin Ankole im Sidweschte, Busoga im Sidoschten un Toro zwische Ankole un Bunyoro. Toro isch e Provinz vu Bunyoro gsii, het si 1822 vu sällem losgsait un isch 1891 endgiltig unäbhängig wore.

Di nilotische Gruppe vum Norde sin Nomaden un Hirtevelker sii, wu si in chlainere Stammesbiet organisiert gha het.

Z Buganda isch dr Grundesitz in dr Händ vum Kabaka mit Sitz z Kampala gsi. Ä het an d Spit vu dr Saza, dr ainzelne Dischtrikt vu Buganda, Chief gstellt, wu fir d Ornig gsorgt hän, d Styyre yydribe, Rächt gsproche un s Land an d Buure verdailt hän. Si hän zum Bakungu ghert, em hecher Adel, un hän e Dail vu ihre Privilegien an dr Batongole, dr nider Adel, chenne delegiere. Dää Adel het chenne vum Kabaka bstimmt wären un isch nit primär eerbli gsii. An dr Syte vum Kabaka isch dr Lukiko gstande, ne Rot vu hoche Adlige, wu nit het derfe mitbstimme, wu aberyyfluss ghaa het uf Entschaidige. Dr Kabaka het au ne stark Chriegsvolk ghaa un e Flotte vu rund hundert Chriegsboot. Z Buganda het s au ne guet Stroßesischtem ghaa.

Bunyoro isch vum Omukama glaitet wore, wu s Land au iber Chief verwaltet het. Im Gegesatz zum Kabaka het er aber kai feschte Sitz ghaa.

All greßeren Yyfluss vu främde Mächt

dr Chenig Mwanga II. vu Buganda

Charte vu Oschtafrika vu 1889

Charte vu Oschtafrika vu 1898

Villicht ab 1840 het dr Handel vu Buganda mit dr Araber all mee zuegnuu, wu Sklave un Ekfebai gchauft hän. Au di chlainere Rych vu Kitara, wu wider e gwissi Autonomy vu Bunyoro gwunne het, un Karagwe im Oschte hän Hnadelskontakt ghaa zue dr Araber. E Dail Regione sin um des Zyt islamisiert wore.

Unter em Kabaka Mutesa I., wu 1856 in s Amt chuu isch, isch Buganda uf em Hegschtpunkt vu sye Macht gsii. Um des Zyt isch s zue dr erschte Kontakt mit europäische Afrikaforscher chuu. Des isch vor allem z Buganda gschääne, wu uffiger zue dr dr Främde gsii isch wie Bunyoro un di andere Rych. 1862 het dr Kabaka dr John Hanning Speke un dr James Augustus Grant empfange un 1875 dr Henry Morton Stanley. In dr 1860er un 1870er Johr hän d Khedive vu Egypte unter anderem dur dr Ismail Pascha un dr Emin Pascha bis in Norde vu Uganda expandiert. Anne 1877 sin uf Wunsch vum Kabaka zum erschte Mol anglikanischi un 1879 katholischi Missionar in s Land chuu. Dr Kabaka het dodermit dr islamisch Yyfluss welle yygränze, wu vu Norde un Weschte här chuu isch. Dail vum Hof un vum Rot, em Lukiko, sin Chrischte wore. D Arbet vu dr Missionar het er aber aafangs uf d Hauptstadt bschränkt. Bal sin au erschti Gsandte vum Dytsche Rych, vu Frankrych un vu Großbritannie yydroffe. D Eurpäer, wu all mee wore sin, hän bal au aagfange in andere Biet z missioniere. Wel e Hufe lokali Fierer versuecht hän iber d Europäer mit däne ihre modärne Waffe ne greßeren Yyfluss z kriege, isch s bishärig Herrschaftssischtem schnäll deschtabilisiert wore. Di religiesen un nationale Konflikt vu dr Europäer unterenander hän bal au zue Konflikt unter dr jewylige afrikanische Gfolgschafte gfiert. Zuen eme erschten Uusglych unter dr Europäer isch s 1884/1885 chuu, wu uf dr Kongokonferänz d Aasprich vu Großbritannien uf Uganda anerkännt woren isch. In wytere Verdreg 1886 un im Helgoland-Sansibar-Verdrag vu 1890 hän d Kolonialmächt di wyter Ufdailig vum Biet greglet. E Versuech vum Carl Peters, mit em Uganda-Verdrag dytschi Aaspric uf Biet nerdli vum Victoriasee durezsetze, isch fähl gschlaa. Dytsch-Oschtafrika isch feschtglait wore uf d Biet vum hitige Feschtland-Tansania, Ruanda un Burundi, derwylscht di hitige Staate Uganda un Kenia as British East Africa zämegfasst wore sin.

Dr Mwanga II. isch anne 1884 no sym Vater uf dr Droon chuu. Im Gegesatz zue sällem isch dr Mwanga aggressiver ufdrätte. Anne 1885 het dr Bischof James Hannington feschtsetze un derno hiirichte loo. Syni Bolitik het zwische 1887 un 1894 zue drei bluetige Burgerchrieg gfiert. 1888 isch er noch eme Gfächt bi Mengo abgsetzt un dur sy Halbbrueder Kiwewa Mutebi II. uusduscht wore, wu vu dr Briten unterstitzt woren isch. Wu dr Mwanga II. 1890 e Schutzvertrag mit em Frederick Lugard vu dr Imperial British East Africa Company (IBEAC) unterschribe het, hän d Brite d Unterstitzig gwächslet, un dr Mwanga isch wider uf dr Droon chuu. 1892 het e s uffige Konflikt gee zwische franzesische Katholike, wu lieber e dytschi Kolonialherrschaft z Uganda ghaa hätte, un britische Proteschtante. Aafangs hän d Franzose d Oberhand gwunne, aber dur s militerisch Yygryfe vum Lugard sin d Franzose gschlaa wore. Um die Zyt isch Uganda dur Epidemie druckt wore, wu dur dr Kontat zue dr Ussewält in s Land chuu sin, dodrunter d Rinderpescht, d Schlofchranket un di Schwarze Blootere.

Dr britisch Gsandte Sir Gerald Portal isch 1893 in s Land chuu un het si z Entebbe nidergloo, was derzue gfiert het, ass d Stadt speter d Hauptstadt vu Uganda woren isch. Är het Buganda zue me britische Protektorat gmacht un e uusgwytete Schutzverdrag mit em Mwanga abgschlosse. Dodermit het Großbritannie s Rych änger an si bunde, aber au d Verwaltig im Biet ibernuu. Dr Mwanga isch as Suverän bstetigt wore, het aber d Brite militerisch mieße unterstitze gege d Rych Toro, Ankole, Busoga un Bunyoro. D Brite hän militerisch gsiigt iber Bunyoro un d Acholi im Norde, derwylscht Busoga un Ankole hän mieße Verdreg zuestimme, wu si unter di britisch Oberherrschaft chuu sin. Dr Kasagama, dr Omukama vu Toro, het 1891 dr Frederick Lugard um Unterstitzig gege Bunyoro bäte. Anne 1897 het dr Mwanga ne Ufstand gege d Briten aagfange, isch aber 1898 bi Kislaira gschlaa wore un gflichtet. Uf dr vakant Droon hän d Brite dr aijehrig Suhn vum Mwanga, dr Daudi Chwa II., gsetzt. Fir d Amtsgschäft hän si Minischter yygsetzt.

Im Johr 1896 het dr Henry Edward Colville s Protektorat Uganda proklamiert, dr Henry Hamilton Johnston het d Herrschaft vu Großbritannien ändgiltig abgsicheret mit eme neie Verdrag anne 1900, em Buganda Agreement. E Dail vu dr Biet vu Bunyoro isch unter dr Adlige vu Buganda ufdalt wore un au s Land vu Buganda isch zwisch em Kabaka un dr Chiefs ufdailt wore. 1897 het s en Ufstand vu nubisch-egyptische Druppe gee, wu d Brite mit Druppe vu Britisch-Indien nidergschlaa hän.

Kolonialisierig

Verwaltigsgliderig vum Protektorat Uganda (1926)

Anne 1902 isch d East Uganda Province an Kenia aaglideret wore go di 1901 nei böue erscht Etappe vu dr Uganda Railway, wu bis Kisumu am Viktoriasee gangen isch, ganz unter dr Kontroll vu aim Biet z haa. Ab Kisumu si Waar un Passaschier aafangs di letschte 300 km per Dampfschiff iber dr Viktoriasee uf Buganda brocht wore. Wu d Bahnlinie schließli fertig böue gsii isch, sin d Cheschte fir Waredranspport an d Kischte um 97 % gsunke.

Di kolonial Wirtschaft isch aafangs bschränkt gsii uf landwirtschaftligi Exportgieter (Cash Crops) wie Böuwulle un Kaffee. Vor allem dr Aaböu vu dr Böuwulle isch vor em Erschte Wältchrieg firschi dribe woren un isch vu me Exportvolume vu 200 Pfund Sterling anne 1905 uf 52.000 Pfund 1908 un schließlig uf 369.000 Pfund 1915 gstige. Wel aber di draditionälle Nahrigspflanze aber nimi gsetzt wore sin, isch s zue ne baar Hungersnet chuu. Mer goot dervu uus, ass d Bevelkerig vu dr Oschtprovinze zwische 1890 un 1923 vu rund 1 Million uf 220.000 zrugggangen isch.

Wel Uganda, andersch wie dr Nochber Kenia, kai Sidlerkolony woren isch, isch d Zahl vu dr europäisch Sidler seli niderig blibe. S Buureland isch zum große Dail in dr Händ vu dr Yyhaimische blibe. D Afrikaner hän aber dur d Mission schnäll europäischi Lääbesart aagnuu. Bal hän e Hufe Lyt chene lääsen un schybe, scho 1911 sin zwoo Monetszytschrifte uf Luganda uusechuu (Ebifa un Munno). Au di erschte Hochschuele sin grindet wore, wie d Mengo High School, St. Mary's Kisubi, Namilyango, Gayaza un s King’s College Budo, alli z Buganda. 1922 isch z Kampala di hitig Makerere-Universitet grindet wore, wu aafangs e Tächnikum gsii isch, ab 1938 hecheri Schuel undab 1950 e vollwärtigi Universitet. Wu s Land dur d Bahnlinie un d Kolonialverwaltig allmee ufgschlosse woren isch, sin e Hufe Asiaten uf Uganda emigriert. Si hän bal wichtigi Peschte im Handel un zum Dail au in dr Induschtry ibernuu. Di indisch Rupie isch e Zytlang bis zum Änd vum Erschte Wältchrieg s Hauptzahligsmittel gsii.

Wel si Buganda frie dr spetere Kolonialmächt zuegwändet het, het dr haimisch Adel au no dr Kolonialisierig no großi Vordail ghaa. Si hän Peschte in dr Verwaltig iberchuu, au in dr andere Biet vu dr Kolony. Au d Plantasche hän vylmol haimische Chiefs ghert, wel ene dr Verdag vum Johnston vu 1900 rund d Helfti vum Land vu Buganda zuedailt ghaa het. S Zäntrum vu Buganda um Kampala un Entebbe isch s kulturäll un wirtschaftli Zäntrum vum neie Staat wore. Um die Zyt, wu si s Land guet entwicklet het, het dr Winston Churchill vu dr „Perle vu Afrika“ gschwätzt. Wel s die Entwicklig aber nume im Side gee het, isch dr Gegesatz zue dr Velker im Norde no verscherft wore.

1918 isch em Biet vu Uganda au d West Nile Province zuegschlaa wore, dodermit het s Land di hitige Umriss kriegt.

Anne 1920 isch em Gouverneur vu dr britisch Chrone zum erschte Mol e Legislativrot an d Syte gstellt wore, wu aber aafangs nume Brite din gsii sin, ab 1926 au Inder, Afrikaner dergege nit. In dr 1930er un 1940er Johr hän d Brite Verornige wie d Native Produce Marketing Ordinance in Chraft gsetzt, wu d iberregional Handel, wu in dr Hand vu Brite un Inder glägen isch, vor dr schwarze Buure abgschottet het.

En erschti bolitischi Organisation unter dr Schwarze isch d Young Baganda Association gsii, wu 1915 grindet woren isch un si us junge, relativ guet uusgbldete Baganda zämegsetzt het.si hän si wie Uganda African Civil Servants Association vu 1922 derfir yygsetzt, ass Noodail vu dr afrikanische Händler un Beamte abschafft wäre. D Landbesitzer hän si in dr Bulungwe bwa Buganda (ab 1934 African Welfare Association) un 1939 in dr Bana ba Kintu organisierte. Ass ihre Protescht gege Landchaif vu dr Kabaka-Regierig vu Buganda gwaltsam nidergschlaa woren isch, het 1944/1945 zuen eme Generalstraik gfiert. As Folg sin e baar Zuegständnis gamcht wore bim Zuegang vu dr Afrikaner zue lokale bolitische Gremie.

Anne 1946 isch d Bataka Party un 1947 d Uganda African Farmer Union, wu gege Handelsmonopol bi dr Böuwulle- un Kaffeeproduktion kämpft hän. E Verchaufsboykott vu dr Böuewulleproduänte 1949 het zum Verbot vu dr bode Organisation gfiert. Ihri Fierer hän si derno 1952 zue dr erschte bolitische Bartei vum Land zämedue, em Uganda National Congress (UNC), wu ne federativi Verfassig, allgmaini Wahlen un e Sälbschtregierig dur Afrikaner gforderet hän.

Wääg in d Unabhängigkait

Dr Druck uf d Briten isch all greßer wore un as Zuegständnis sin all mee Afrikaner in dr lokale Verdrättige zuegloo wore. No Uurueje anne 1945, wu zum Mord am e Minischter vu Buganda gfiert het, scih bschlosse wore, ass zum erschte Mol 31 vu 89 Sitz im Lukiko solle gwehl wore. Ab 1946 sin ind dr national Legislativrot au Afrikaner ufgnuu wore.

Di wirtschaftli Liberalisierig, verbunde mit dr postiven Yyfliss vun ere guete Wältwirtschaft, het fir e lange Ufschwung z Uganda gsorgt, was aber au all mee Europäer un Asiaten in s Land brocht het.

In dr 1950er Johr het dr Kabaka Mutesa II. s Zyyl vun eme unabhängige Staat Buganda verfolgt. Im Gegesatz doderzue het dr Gouverneur Andrew Cohen en Oschtafrikanischi Federation us Kenia, Tansania un Uganda welle bilde noch em Vorbild vu dr Federation vu Rhodesi un Njassland. D Afrikaner hän des aber stark abglähnt, wel si gferchetet hän, ass di wysse Sidler vu Kenia un Tansania derno ne rassistischi Minderhaitsregierig bilde wie z Rhodesie.

Z Buganda het si 1955 d Progressive Party (PP) grindet, wu broteschtantisch bregt gsii isch. Die het in Verhandlige gschafft, ass dr Kabaka Mutesa no syre Uuswysig dur dr Gouverneur Cohen anne 1955 noch e Hufe Brotescht wider in s Land het chenne retuurchuu, är isch wider uf dr Droon chuu un het e konschtitutionälli Monarchy akzeptiert. D PP het dodernoo an Yyfluss verlore. 1956 het dr Benedicto Kiwanuka d Democratic Party (DP) grindet, wu si uf Chlaibuure un Katholike gstitzt het.

Anne 1958 het s di erschte diräkte Wahle zum Legislativrot gee, wu fimf Abgordneti vum UNC unter em Obote, ain vu dr DP un sibe Unabhängigi gwehlt wore sin. D DP het mit em Kiwanuka aber glychzytig d Meehait im Lukiko gwunne.

Im Johr 1960 het dr Milton Obote as Gegegwicht zue dr katholische DP dr broteschtantisch Uganda People’s Congress grindet, wu Noofolger vum UNC woren isch. Dr Obote isch e Lango gsii un sällewääg gege ne Buganda-Hegemony. Im nämlige Johr het Buganda aisytig d Unabhängigkait verchindet, wu aber vu Großbritannien ignoriert woren isch un kaini Folge ghaa het.

Syter anne 1958 het s Verhandlige mit Großbritannie gee iber di zuechimftig Verfassig vu Uganda. 1961 hän nationalistisch-traditionalistischi Baganda d Bewegig Kabaka Yekka (KY, „ellai dr Kabaka“) grindet, wu d Wahlen im Merz 1961 boykottiert het. Doderdur het d DP e Großdail vu dr Sitz gwunne. Dr Kiwanuka isch dodermit dr erscht yyhaimisch Regierigsschef z Uganda wore. D UPC un d KY sin in dr Oppsition gsii. Bi dr Verhandlige iber d Unabhängigkait het dr Kiwanuka syni Vorstellig vun eme zäntralistische Uganda aber nit chenne duresetze. Bi dr Wahle im Friejohr 1962 het derno d KY z Buganda gwunne, dr UPC im Räscht vum Land.

Im Mai 1962 isch dr Obote as Fierer vun ere UPC/KY-Koalition Regierigsschef vum Land wore un het s am 9. Oktober vum nämlige Johr as Premierminischter in d Unabhängigkait innerhalb vum Commonwealth gfiert. S Commonwealth isch dur dr Generalgouverneur Walter Fleming Coutts verdrätte wore. Buganda het e federative Status iberchuu, di andere vier traditionälle Rych e halbfederative. Zeh anderi Provinze sin vu Gouverneur vu dr Zäntralregierig regiert wore. D Hauptstadt isch Kampala wore statt Entebbe.

Unter em Milton Obote

dr Milton Obote mit em Papscht Paul VI (1971)

Am 9. Oktober 1963 isch Uganda ne Republik wore. S Amt vum Generalgouverneur isch abgschafft un dur e rebresäntative Bresidänt uusduscht wore. Des Amt het dr Kabaka Mutesa II. iberchuu, wu aber mit däm rebresäntative nit zfride gsii isch. Vor allem e Referändum im Novämber 1964 iber d Rugggab vu dr 1900 an Buganda verlorene Biet het dr Gegesatz zwisch em Mutesa un em Obote verscherft.

Anne 1964 het dr Obote aagfange mit dr Verstaatlichung vu Dail vu dr Wirtschaft. D Gschäftslyt hätte 60 % vu ihre Bedriib an dr Stott sollen abgee. Des isch aber arg uupopolär gsii un het dr Wirtschaft selig schadet. Derzue isch 1966 bschlosse wore, ass d Großgrundbsitzer entaignet wäre.

Am 4. Februar 1966 het s Barlemänt wäg dr Verwicklige vum Obote un sym Militärschef Oberscht Idi Amin in illegali Gschäft im Zämehang mit em Kongo-Konflikt fir d Absetzig vum Obote gstimmt. Dää het aber sy Amt nit ufgee un het d Verfassig usser Chraft gsetzt. Fimf Minischter sin verhaftet un d Chief us dr Regionalbarlemänt uusegheit wore. Mit ere neie Verfassig sin di draditionälle Chenigrych abgschafft un Buganda in e baar Dischtrikt ufdail wore. Dr Obote het si zum Staatsbresidänt un Regierigsschef in aire Person gmacht un het e sozialischtische, zäntralistische Ainhaitsstaat uusgruefe. Dr Widerstand vu Buganda het er militerisch niderschlaa loo un het dr Mutesa aus em Land dribee. Dää isch derno uf Großbritannie gflichtet.

Dr Obote isch wäg sym autoritere Fierigstiil ghasst wore, en Attentat im Dezämber 1969 het er verletzt iberläbt. Är het versuecht, syni Popularitet z lupfe mit dr Common Man’s Charter, wu ne klasselosi Gsellschaft un e grächteri Landverdailig vorgsääne het.

Dr Armeeschef Idi Amin isch all mee ne Gegner vum Obote wore. No voreb di blante Wahle hän chenne duregfiert wäre, het dr Amin am 25. Jänner 1971 dr Obote, wu do grad uf ere Konferänz vum Commonwealth (Commonwealth Heads of Government Meeting) z Singapur gsii isch, dur e Butsch gstirzt.

Unter em Idi Amin

dr Idi Amin (1973)

Dr Amin het sofort aagfange bolitischi Gegner un di bolitisch Opposition uuszschalte, Regierig un Verwaltig sin an militerischi Maßstäb aabasst wore. D Zyt vum Idi Amin isch bregt gsii vu brutaler Gwalt, e Hufe Aahänger vum Obote im Militer sin verfolgt un umbrocht wore. D Aazahl vu dr Opfer bis 1979 wird uf 250.000 bis 300.000 gschetzt. 60.000 Asiate hän s Land mieße verloo. E hufe Fachlyt hän si us ihre Positionezruggzoge oder sin gly in s Uusland gange. Ussebolitisch het si Uganda vor an d Sowjetunion un di arabische Länder, vor allem Libyen, aaglähnt.

Ändi 1972 het dr Obote versuecht, vu Tansania uus mit ere Druppe in s Land yymarschiere. Die Invasion isch aber fählgschlaa un dr Amin het dodruf Zyyl z Tansania bombaridere loo. Anne 1976 het si dr Amin zum Bresidänt uf Lääbeszyt gmacht. Uf dr Mord am Erzbischof Janani Luwum, wu gege dr Terror gege d Bevelkerig broteschtiert ghaa het, hän d hän d USA mit eme Handelsboykott reagiert. Insgsamt sin d Mänscherächtsverbräche z Uganda dr Wältgmainschaft aber mee oder weniger glych gsii.

Wu Armeeaagherigi desertiert un uf Tansania gflichtet sin, het dr Amin em Bresidänt vu Tansania Julius Nyerere vorgworfe, är diei am e Umsturz z Uganda schaffe, un het sy Armee am 1. Novämber z Tansania yymarschiere loo. D Ugander hän s tansanisch Territorium bis zum Kagera bsetzt un hän e Hufe Zivlischte masskrariert. Dodruf sin am 28. Novämber 1978 tansanischi Druppen in dr Side vu Uganda yymarschiert un hän dodermit di ugandische Untergrundkämpfer um d Uganda National Liberation Front (UNLF) unterstitzt. Am 11. April 1979 isch Kampala eroberet un dr Amin gstirzt wore, wu uf Libyen un derno ins Exil uf Saudi-Arabie gflichtet isch.

Im Ibergang

Am 13. April 1979 isch s National Consultative Council (NCC) as Barlemänt yygsetzt un dr Yusuf Lule, dr Fierer vu dr UNLF, isch Bresidänt wore. Scho am 20. Juni isch er dur dr Godfrey Binaisa uusduscht wore. D Druppe vu Tansania sin Ändi 1979 abzoge. Au dr isch Binaisa nume churz Bresidänt blibe, scho am 13. Mai 1980 isch er dur e Militerbutsch absgetzt wore. Biszue dr Wale am 10. Dezämber 1980, dr erschte syt dr Unabhängigkait anne 1962, isch s Land vun ere dreichepfige Kummission us em Saulo Musoke, em Polycarp Nyamuchoncho un em Yoweri Hunter Wacha-Olwol regiert wore. Zerscht isch d DP as Siiger us dr Wahle firigange, aber noch ere Neiuuszellig isch dr Obote un sy UPC zum Siiger verchindet wore un dr Obote isch wider Bresidänt wore.

In verschidene Dail vum Land hän si Widerstandgruppierige gege d Regierig grindet. D Uganda National Rescue Front unter em Moses Ali in dr West Nile Province sin vu dr Druppe vum Obote verdribe wore. Im Februar 1981 isch im Side s National Resistance Movement (NRM) unter em Lule grindet wore mit em militerische Arm National Resistance Army (NRA) unter em Yoweri Museveni. Dur dr brutal Kampf gege d NRA isch di zwoot Regierigszyt vum Obote no bluetiger wore wie die vum Amin. Im Juli 1985 het Armee dr Obote us em Amt butscht. Neie Regierigsschef isch dr Armeeschef Tito Okello wore. Är het Verhandlige mit em NRM aagfange, im Dezämber 1985 isch z Nairobi ne Friidesabchuu unterzaichnet wore, d NRA isch aber im Jänner 1986 z Kampala yymarischiert. Am 29. Jaänner 1986 isch dr Museveni as Staatsschef veraidigt wore, un d NRA isch in d Uganda People’s Defense Force (UPDF) ibergange.

Unter em Yoweri Museveni

dr Yoweri Museveni (2013)

Au d Zyt vum Museveni isch wyter bregt gsii vu Kämpf vu verschidene Gruppierige, wie em Holy Spirit Movement im Norde, wu speter di chrischtli Terrororganisation Lord’s Resistance Army (LRA) drus fiirigangen isch, oder dr Allied Democratic Forces (ADF) im Sidweschte.

Erschti Wahle zuen eme brovisorische Barlemänt het s im Februar 1989 gee.

Im Juli 1993 sin di alte Chenigrych Toro, Ankole, Bunyoro un Buganda symbolisch wider yygfiert wore, was em Museveni e großi Popularitet yybrocht het.

1994 het s e Konferänz gee, wu ne neii Verfassig uusgschafft het, wu 1995 in Chraft drätten isch. Bolitischi Bartei sin wyter verbotte blibe. Im Mai 1996 het si dr Museveni zum erschte Mol ere demokratische Wahl gstellt un isch mit 75 % gwehlt wore.

Ab 1996 het si Uganda im Kongokonflikt engaschiert go dr Laurent-Désiré Kabila bi dr Machtibernahm in dr Demokratische Republik Kongo z unterstitze. Doderhinter sin wirtschaftlig Inträsse gstande, unter anderem an Gold, Diamante un Coltan.

No Korruptionsvorwirf isch im April 1999 e neii Regierig unter em Premierminischter Apolo Nsibambi bildet wore. D Yyfierig vum e Meebarteiesischtem isch am 2. Juli 2000 in ere Volksabstimmig abglähnt wore. Am 12. Merz 2001 isch dr Museveni mit 69 % widergwehlt wore.

Dr Nordweschte lydet syt langem unter burgerchriegsähnlige Zueständ. D LRA unter em Joseph Kony terrorisiert vum Sidsudan uus Derfer z Uganda. Im Jänner 2004 het dr Bresidänt Museveni d LRA vor em Internationale Strofgrichtshof (ICC) wäge schwäre Mänscherächtsverletzige aagchlagt.

Im Juli 2005 hän d Ugander in eme Referändum fir d Yyfierig vun eme Meebarteiesischtem gstimmt. Im Oktober 2005 isch dr Kizza Besigye us em Exil retuurchuu go bi dr Bresidäntschaftswahle 2006 as Gegekandidat zum Museveni aazdrätte. Im Februar 2006 het dr Museveni d Wahle aber fir sii chenne entschaide un au di negschte Wahle im Februar 2011. Au bi dr Wahlen im Februar 2016 het wider dr Museveni gwunne, s het aber Vorwirf wäge schwäre Repressalie gege dr Besigye gee (är isch vor dr Wahl dreimol verhaftet wore).

Uganda isch ais vu dr wenige Länder, wu s glngen isch d Aidsrot drastisch z sänke. Aafangs isch d Chranket no verharmlost wore, dur Ufchlerigskampagne isch d Rot syt Ändi vu dr 1980er bis hite aber vu 16 % uf 4 % aabegange. Im Septämber 2000 isch im Norde ne Ebola-Epidemy uusbroche, wu rund 200 Mänsche s Lääbe gchoschtet het.

Verwaltigsgliderig

Dischtrikt vu Uganda

Uganda isch in 112 Dischtrikt (district) glideret, wu ußer em Dischtrikt Kabarole no ihrem Hauptort gnännt sin. Die sin in di vier Regione Oschte, Weschte, Norde un Zäntral yydailt, wu aber kai bsunderi verwaltigstächnischi Bedytig hän.

Bis in d Mitti vu dr 1990er Johr isch s Land in zeh Provinze (Nile, Northern, Karamoja, Western, Eastern, North Buganda, Busoga, Central, Southern un South Buganda) mit insgsamt 38 Dischtrikt ufdailt gsii. Syterhär sin d Provinze abgschafft un d Dischtrikt in e baar Schritt all meh unterglideret wore.

Nummer	Dischtrikt	Region	Yywohnerzahl	ISO 3166-2
4	Amuria	Oschte	180.022	UG-216
7	Budaka	Oschte	136.489	UG-217
49	Bududa	Oschte	123.103
8	Bugiri	Oschte	266.904	UG-201
83	Bukedea	Oschte	122.433
9	Bukwa	Oschte	048.952	UG-218
85	Bulambuli	Oschte	097.273
13	Busia (Uganda)	Oschte	225.008	UG-202
15	Butaleja	Oschte	157.489	UG-219
88	Buyende	Oschte	191.266
20	Iganga	Oschte	355.473	UG-203
21	Jinja	Oschte	387.573	UG-204
25	Kaberamaido	Oschte	131.650	UG-213
28	Kaliro	Oschte	154.667	UG-220
30	Kamuli	Oschte	361.399	UG-205
33	Kapchorwa	Oschte	074.268	UG-206
35	Katakwi	Oschte	118.928	UG-207
91	Kibuku	Oschte	128.219
45	Kumi	Oschte	165.365	UG-208
94	Kween	Oschte	067.171
98	Luuka	Oschte	185.526
101	Manafwa	Oschte	262.566	UG-221
53	Mayuge	Oschte	324.674	UG-214
54	Mbale	Oschte	332.571	UG-209
103	Namayingo	Oschte	145.451
14	Namutumba	Oschte	167.691	UG-222
105	Ngora	Oschte	101.867
69	Pallisa	Oschte	255.870	UG-210
110	Serere	Oschte	176.479
73	Sironko	Oschte	097.273	UG-215
74	Soroti	Oschte	193.310	UG-211
75	Tororo	Oschte	379.399	UG-212
82	Buikwe	Zäntral	329.858
84	Bukomansimbi	Zäntral	139.556
86	Butambala	Zäntral	086.755
87	Buvuma	Zäntral	042.483
89	Gomba	Zäntral	133.264
27	Kalangala	Zäntral	034.766	UG-101
29	Kampala	Zäntral	1.189.142	UG-102
36	Kayunga	Zäntral	294.613	UG-112
38	Kiboga	Zäntral	108.897	UG-103
95	Kyankwanzi	Zäntral	120.575
48	Luwero	Zäntral	341.317	UG-104
99	Lwengo	Zäntral	242.252
100	Lyantonde	Zäntral	066.039
51	Masaka	Zäntral	228.170	UG-105
56	Mityana	Zäntral	266.108	UG-114
59	Mpigi	Zäntral	187.771	UG-106
60	Mubende	Zäntral	423.422	UG-107
61	Mukono	Zäntral	423.052	UG-108
63	Nakaseke	Zäntral	137.278	UG-115
64	Nakasongola	Zäntral	127.064	UG-109
70	Rakai	Zäntral	404.326	UG-110
72	Sembabule	Zäntral	180.045	UG-111
76	Wakiso	Zäntral	907.988	UG-113
81	Buhweju	Weschte	82.881
10	Buliisa	Weschte	63.363	UG-419
11	Bundibugyo	Weschte	158.909	UG-401
12	Bushenyi	Weschte	205. 671	UG-402
18	Hoima	Weschte	343.618	UG-403
19	Ibanda	Weschte	198.635	UG-416
26	Isingo	Weschte	316.025
23	Kabale	Weschte	458.318	UG-404
24	Kabarole	Weschte	356.914	UG-405
31	Kamwenge	Weschte	263.730	UG-413
32	Kanungu	Weschte	204.732	UG-414
34	Kasese	Weschte	523.033	UG-406
37	Kibaale	Weschte	405.882	UG-407
40	Kiruhura	Weschte	212.219	UG-418
92	Kiryandongo	Weschte	187.707
41	Kisoro	Weschte	220.312	UG-408
96	Kyegegwa	Weschte	110.925
46	Kyenjojo	Weschte	266.246	UG-415
52	Masindi	Weschte	208.420	UG-409
55	Mbarara	Weschte	361.477	UG-410
102	Mitooma	Weschte	160.802
106	Ntoroko	Weschte	051.069
66	Ntungamo	Weschte	379.987	UG-411
109	Rubirizi	Weschte	101.804
71	Rukungiri	Weschte	275.162	UG-412
111	Sheema	Weschte	180.234
1	Abim	Norde	051.903	UG-317
2	Adjumani	Norde	202.290	UG-301
78	Agago	Norde	184,018
79	Alebtong	Norde	163.047
3	Amolatar	Norde	096.189	UG-314
80	Amudat	Norde	063.572
39	Amuru	Norde	135.723
5	Apac	Norde	249.656	UG-302
6	Arua	Norde	559.075	UG-303
16	Dokolo	Norde	129.385	UG-318
17	Gulu	Norde	298.527	UG-304
22	Kaabong	Norde	202.757	UG-315
42	Kitgum	Norde	167.030	UG-305
43	Koboko	Norde	129.148	UG-316
93	Kole	Norde	165.922
44	Kotido	Norde	122.442	UG-306
97	Lamwo	Norde	115.345
47	Lira	Norde	290.601	UG-307
50	Maracha	Norde	145.705	UG-320
57	Moroto	Norde	077.243	UG-308
58	Moyo	Norde	194.778	UG-309
62	Nakapiripirit	Norde	090.922	UG-311
104	Napak	Norde	112.697
65	Nebbi	Norde	266.312	UG-310
107	Nwoya	Norde	041.010
108	Otuke	Norde	062.018
67	Oyam	Norde	268.415	UG-321
68	Pader	Norde	142.320	UG-312
77	Yumbe	Norde	251.784	UG-313
112	Zombo	Norde	169.048

Literatur

• Anouk Batard: Reich und heilig in Uganda. Evangelikale Kirchen missionieren in die eigene Tasche. In: Le Monde diplomatique. Nr. 8476. Berlin 11. Januar 2008, S. 16 f.
• Joachim Buwembo: How to be a Ugandan. 2. Auflage. Fountain Publishers, Kampala 2008, ISBN 978-9970-02-379-0.
• W. K. Füsser: Rebellion in Buganda. Eine Staatskrise in Ostafrika. Hamburg 1989, ISBN 3-87916-300-6
• Rolf Hofmeier, Andreas Mehler: Kleines Afrika-Lexikon. Politik – Wirtschaft – Kultur. Beck, München 2004, ISBN 3-406-51071-X.
• Jan Jelmert Jørgensen: Uganda. A modern History. Croom Helm, London 1981, ISBN 0-312-82786-5
• Joseph Kamau, Andrew Cameron: Lust to Kill. The Rise and Fall of Idi Amin. Transworld Publishers, London 1979. ISBN 0-552-11058-2
• Samwiri Rubaraza Karugire: A Political History of Uganda. Heinemann, Nairobi 1980. ISBN 0-435-94524-6
• Abdu B. K. Kasozi: The social origins of violence in Uganda, 1964-1985. McGill-Queen's University Press, Montreal 1994, ISBN 0-7735-1218-7
• China Keitetsi: Sie nahmen mir die Mutter und gaben mir ein Gewehr - mein Leben als Kindersoldatin. Ullstein, Berlin 2003, 2005. ISBN 3-548-36481-0
• China Keitetsi, Bruni Prasske: Tränen zwischen Himmel und Erde. Mein Weg zurück ins Leben. Marion von Schröder, Berlin 2007, ISBN 978-3-547-71129-5.
• Yoweri K. Museveni: Selected articles on the Uganda resistance war. NRM Publications, Kampala 1985, 1986.
• Richard Nzita, Mbaga Niwampa: Peoples And Cultures of Uganda. 3. Auflage. Fountain Publishers, Kampala 1998, ISBN 9970-02-031-5.
• Klaus Schlichte: Was kommt nach dem Staatszerfall? Gewaltordnungen in Uganda. In: Afrika-Spektrum. Nr. 1. Hamburg 2005, S. 83–113.
• Michael Twaddle: Kakungulu & the creation of Uganda. Currey, London 1993, ISBN 0-8214-1058-X

Weblink

 Commons: Uganda – Sammlig vo Multimediadateie

• Verfassig vo der Republik Uganda (englisch)
• Länderinformationen des Auswärtigen Amtes zu Uganda
• Visit Uganda (englisch)

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Uganda“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Geschichte_Ugandas“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.