2009
joor
◄ |
20. Jahrhundert |
21. Jahrhundert
◄◄ |
◄ |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009
| 2010
| 2011
| 2012
| 2013
| ►
| ►►
2009 | |
---|---|
Bi dr Bundesdagswahl am 27. Septämber gwinne d Unionsbarteien un d FDP zämme d Meehait un chenne ne schwarz-geeli Koalition bilde. |
2009 in andere Kaländer | |
---|---|
Ab urbe condita | 2762 |
Armenische Kaländer | 1457–1458 |
Ethiopische Kaländer | 2001–2002 |
Buddhistische Kaländer | 2553 |
Chinesische Kaländer | |
– Ära | 4705–4706 oder 4645–4646 |
– 60-Joor-Ziklus |
Erd-Ratte (戊子,
25)– |
Hebräische Kaländer | 5769–5770 |
Islamische Kaländer | 1430–1431 |
Thai-Solar-Kaländer | 2552 |
Was isch bassiert?
ändere- 1. Jänner: Dr Hans-Rudolf Merz wird Bundespresidänt vu dr Schwyz.
- 19. bis 25. Jänner: 44. Soledurner Filmdäg
- 20. Jänner: Dr Demokrat Barack Obama, wu am 4. Novämber 2011 gwehlt woren isch, wird vum Chief Justice John Roberts as erschte Afroamerikaner zum Bresidänt vu dr USA veraidigt.
- 28. Jänner bis 1. Februar: 39. Wältwirtschaftsforum z Tafaas, Schwyz
- 5. bis 15. Februar: 59. Internationali Filmfeschtspiil Berlin
- 26. Februar bis 1. Merz: Gipfel vu dr ASEAN z Cha-am, Thailand
- 5. bis 15. Merz: 79. Gämfer Auto-Salon
- 10. Merz: Z Sipplenge wird dr Fund vun ere us Lindebascht gflochtene Sandale us dr Zyt um 2900 v. Chr. dr Effetligkait bekannt gee. Archäologe hän des guet erhalte Stuck e baar Wuche dervor in dr Bfohlböubucht im Bodesee entdeckt.
- 11. Merz: Z Wẽnnede bi Stuegert z Bade-Wirttebärg verschießt e 17-jehrige Amoklaifer in dr Albertville-Realschuel zwelf Mänsche un bi dr Flucht dernoo drei Passante. Wun er vun eme Bolizischt aagschosse wird, bringt er sich sälber um dur e Chopfschuss.
- 28. bis 30. Merz: Gipfeldräffe vu dr Arabische Liga z Doha, Katar
- 29. Merz: Friburg-Marathon
- 1./2. April: Gipfeldräffe vu dr G20 z London, Großbritannie
- 5. April: D Tessiner Gmaine Arzo, Capolago, Genestrerio, Rancate un Tremona fusioniere mit Mendrisio.
- 10. bis 12. April: Gipfel vu dr ASEAN z, Pattaya, Thailand
- 17. April: Z Manne wird s Theaterstuck Waffenwetter noch em Roman vum Dietmar Dath urufgfiert.
- 26. April: Züri Marathon
- 28. April bis 3. Mai: 63. Tour de Romandie
- 7. Mai: Di Europäisch Union bsigelt z Prag e „Eschtligi Partnerschaft“ mit dr Staate Armenie, Aserbaidschan, Georgie, Moldawie, Ukraine un Wyssrussland.
- 13. Mai: D Venus vum Hohlefels, wu im Septämber 2008 im Hohlefels am Sidfueß vu dr Schwebische Alb bi Schelklenge gfunde woren un mit rund 35.000 Johr di eltscht bekannt Mänschedarstellig isch, wird z Dibenge dr Effentligkait vorgstellt.
- 19. bis 24. Mai: 13. fryburger film forum
- 7. Juni: Kommunalwahle z Bade-Wirttebärg
- 10. bis 14. Juni: Art Basel
- 13. bis 21. Juni: 73. Tour de Suisse
- 25. Juni bis 12. Juli: 27. Zelt-Musik-Festival, Friburg
- 1. bis 26. Juli: 16. Stimme-Feschtiwäl z Löörech
- 3. bis 18. Juli: 43. Montreux Jazz Festival
- 8. bis 10. Juli: 35. G8-Gipfel z L’Aquila, Italie
- 22. Juli bis 23. Augschte: 64. Breagazer Feschtspiil
- 8. Augschte: Archäologe vu dr Universität Dibenga finde im weschtsyrische Qatna e 3500 Johr alti Grabchammere us dr Bronzezyt.
- 8. Augschte: Street Parade z Züri
- 2. bis 12. Septämber: 66. Internationali Filmfeschtspiil vu Venedig
- 6. Septämber: Eiropäische Dag vu dr Jidische Kultur
- 8. Septämber: 64 Jahre noch em Änd vum Zweete Wältchrieg erfolgt dur dr Dytsch Bundesdag aistimmig d Ufhebig vu allne Verurdailige wäge „Chriegsverrot“.
- 24./25. Septämber: Gipfeldräffe vu dr G20 z Pittsburgh, USA
- 27. Septämber: D Angela Merkel gwinnt di 17. Bundesdagswahl gege dr Frank-Walter Steinmeier un wird Bundeskanzleri vun ere schwarz-geele Regierig.
- 8. bis 18. Oktober: 67. OLMA Schweizer Messe für Landwirtschaft und Ernährung
- 23. bis 25. Oktober: Gipfel vu dr ASEAN z Cha-am, Thailand
- 25. Oktober: D Tessiner Gmaine Borgnone, Intragna un Palagnedra fusioniere zue Centovalli. D Gmaine Bruzella, Cabbio, Caneggio, Morbio Superiore, Muggio un Sagno fusioniere zue Breggia.
- 13. Novämber: Schwyzer Verzellnacht
- 29. Novämber: Bi dr Abstimmig iber d Schwyzer Volksinitiativ gege dr Böu vu Minarett stimme 57,5 Brozänt vùu dr Wehler un 19,5 vu dr 23 Kanton fir s Verbot.
- 7. bis 18. Dezämber: 15. UN-Klimakumferänz (COP 15 / CMP 5) z Kopenhagen, Dänemark
- 17. Dezämber: Dr Science-Fiction-Film Avatar – Aufbruch nach Pandora vum James Cameron chunnt in d Kino.
gstorbe
ändere- 13. Jänner: Mario Fitterer, dytsche Dichter un Essayischt
- 17. Jänner: Oskar Bandle, Schwyzer Sproch- und Literaturwisseschaftler
- 14. Merz: Alain Bashung, franzesische Sänger un Schauspiiler
- 10. Mai: Gerhard Wilhelm, dytsche Dirigänt
- 11. Mai: Hans Hubacher, Schwyzer Architekt
- 30. Mai: Ephraim Katzir, israelische Biophysiker un Bolitiker
- 20. Juni: Neda Agha-Soltan, iranischi Studänti, wu bi Protescht gege d Bresidäntschaftswahl verschosse woren isch
- 25. Juni: Michael Jackson, US-amerikanische Sänger
- 30. Juni: Pina Bausch, dytschi Dänzeri un Choreografi
- 3. Juli: Pio Scilligo, idaliänische Psicholog
- 22. Augschte: Adrien Zeller, franzesische Bolitiker
- 21. Septämber: Georg Salvamoser, dytsche Unternämer
- 5. Oktober: Giselher Klebe, dytsche Komponischt
- Mitti Oktober: Hedwig Rapp, dytschi Mundartautori
- 1. Novämber: Achim Stocker, dytsche Fueßballfunktionär
- 2. Novämber: Peter Fiedler, dytsche Theolog
- 17. Dezämber: Karl Landolt, Schwyzer Moler, Grafiker, Holzschnyder, Litograf und Töpferer
- Datum nit bekannt
- Emilie Kastel, dytschi Dialäktdichteri
Rund um di alemannische Dialäkt
ändere- 3. Gerhard-Jung-Wettbewerb zur Förderung alemannischer Mundartdichtung
- 28. Februar bis 29. Merz: 34. Reidlenger Mundart-Woche
- 16. bis 18. Merz: 21. Internationale Schopfheimer Mund-Art Literatur-Werkstatt
- 25. Septämber bis 4. Oktober: 14. Alemannischi Wuche, Oberried
Literatur
ändere- Chunsch druus?: Schweizerdütsch verstehen – die Deutschschweiz verstehen.. ISBN 3-19-401001-8
- Peter Eggenberger: Jechterondoo! Appezeller Gschichte. Appennzeller Verlag. ISBN 978-3-85882-488-2
- Heinz Gallmann: Zürichdeutsches Wörterbuch.. ISBN 3-03823-555-5
- Arthur Gassner: Der Walserdialekt am Triesenberg.. ISBN 978-3-906264-67-7
- Markus Husy: As nüüt eso. Es Wörterbuech für d Mundart vom soledurnische Gäu.. ISBN 978-3-905848-22-9
- M. M. Jung, H. Wieland, W. Wurth (Hrsg.): I mag di mog di mig di.. ISBN 978-3-933765-39-0
- Ernst Meister: Baaseldytsch – Deutsch.. ISBN 3-7245-1474-9
- Rudolf Post/Friedel Scheer-Nahor: Alemannisches Wörterbuch für Baden.. ISBN 978-3-7650-8534-5
- Viktor Schobinger: Di Grooss Revoluzioon. D büecher 1 bis 3.. ISBN 978-3-908105-33-6
- Sprachatlas von Bayerisch-Schwaben.. ISBN 3-8253-5611-6
- Ruedi Vieli: Valserdeutsch».. ISBN 978-3-85637-367-2
- Bernadette Wecker-Kleiner: Sprechen nach der Schrift: Die Vorleseaussprache von DialektsprecherInnen in Bayerisch-Schwaben im Spannungsfeld zwischen Dialekt und Orthoepie.. ISBN 3-86624-414-2
- Fritz Widmer: Wo geit das hi, wo me vergisst?. Mundarttexte. Cosmos Verlag 2009. ISBN 978-3-305-00435-5. 127 S.
- Hansfrieder Zumkehr: Alemannisch isch e schöni Sprooch – Die „Allemannischen Gedichte“ von Johann Peter Hebel. Vortrag in alemannischer Sprache. Drey-Verlag, Gutach, 2009 ISBN 978-3-933765-48-2
- Peter Zürrer: Sprachkontakt in Walser Dialekten.. ISBN 3-515-09358-3
Weblink
ändere Commons: 2009 – Sammlig vo Multimediadateie